بازار؛ گروه انرژی: بیژن زنگنه وزیر نفت ایران که شنبه راهی مسکو شده، دیروز نشست‌هایی را با «الکساندر نواک» معاون نخست وزیر روسیه و «نیکلای شولگینوف» وزیر انرژی این کشور داشت. نشست‌هایی که به نظر می‌رسد هدفش هموارسازی افزایش سهم ایران از بازارهای جهانی نفت است. ایران قصد دارد که صادرات نفت خود را به مقدار پیش از تحریم‌ها برساند. تلاش دولت برای صادرات ۲.۳ میلیون بشکه ای در حالی است که در نشست قبلی اوپک و اوپک پلاس برخی از کشورها تمایلی به ادامه کاهش تولید نداشته و برخی هم به دنبال مستثنی شدن خود بودند. به عنوان مثال امارات به صراحت اعلام کرد تمایلی برای ادامه عضویت در اوپک ندارد و عربستان هم از نقش نظارتی خود در بازار کوتاه آمده و عملا مدیریت بازار را به دست روسیه سپرده است.
ایران برای ورود دوباره به بازار جهانی نفت و افزایش سهم نیازمند پشتیبانی روسیه به عنوان بزرگترین تولید کننده اوپک پلاس و عربستان به عنوان بزرگترین تولید کننده اوپک است
مذاکرات پشت پرده روس ها
دولت در لایحه پیشنهادی خود رقم صادرات نفت را ۲.۳ میلیون بشکه در نظر گرفته است. رقمی که بسیاری تحقق آن را دو از انتظار می‌دانند. با این وجود حسن روحانی رییس جمهوری مدعی است که دست یافت به رقم شدنی است. بیژن زنگنه هم از رقم فروش نفت در بودجه ۱۴۰۰ دفاع کرده و گفته بود که «من به عنوان وزیر هرگز کاری را که نمی‌توانم انجام دهم نمی‌گویم؛ صادرات ۲.۳میلیون بشکه عملی است و بازار آن هم وجود دارد. قیمت نفت هم نخواهد افتاد.» این گفته‌ها در شرایطی مطرح شده که اخیرا مرکز پژوهش‌های مجلس با اشاره به عدم تحقق درآمدهای نفتی در سال آینده، کسری بودجه را ۳۲۰ هزار میلیارد تومان و دیوان محاسبات نیز کسری را ۱۹۵ هزار میلیارد تومان برآورد کردند.
کارشناسان انرژی هم چندان به تحقق این اعداد امیدوار نیستند و می‌گویند وزیر نفت ایران در تلاش برای راضی کردن بازگشت ایران به بازار جهانی نفت است. رضا پدیدار رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران می‌گوید ایران برای ورود دوباره به بازار جهانی نفت و افزایش سهم نیازمند پشتیبانی روسیه به عنوان بزرگترین تولید کننده اوپک پلاس و عربستان به عنوان بزرگترین تولید کننده اوپک است. او همچنین در پاسخ به این سوال که پشتیبانی مسکو از ایران چقدر محتمل است، می‌گوید: رویکرد کشورها کاملا به منافع اقتصادی و البته سیاسی آنها بستگی دارد. کسی هنوز نمی داند که در این جلسات چه صحبت‌ها و مذاکراتی در حال انجام است.
هرچند که جزییات دقیقی از جزییات مذاکرات اعلام نشده اما الکساندر نواک، معاون نخست وزیر روسیه در مورد دیدار خود با وزیر نفت ایران در این هفته گفت: «درباره همکاری‌های مختلف تجاری و اقتصادی بین دو کشور گفتگو شده است. سال جاری میلادی سالی پرچالش و سخت برای کل جامعه جهانی بوده ولی روابط بین ایران و روسیه نه تنها پویایی قبلی خود را از دست نداده، بلکه فعال‌تر و هدفمندتر شده است
سهم درآمدهای حاصل از فروش نفت در بودجه روسیه حدود ۴۸ درصد است بر همین اساس به شدت نگران هر گونه تغییر در وضعیت بازار و شکست دوباره قیمت‌ها بوده و از طرف دیگر می‌خواهد که سطح تولید خود را به سرعت افزایش دهد. بر همین اساس به راحتی زیر بار مستثنی شدن ایران از سقف کاهش تولید نفت نخواهد رفت مگر اینکه منافع اقتصادی و سیاسی جذابی برای این کشور ایجاد شود
سال اعجاب انگیز نفت
بازار جهانی نفت در جریان شیوع کرونا روزگار وحشتناک و باورنکردنی را ازسرگذراند. تا آنجا که اعداد اعجاب انگیز منفی شدن قیمت نفت تا مدت‌ها تیتر یک رسانه‌های جهان بود. جنگ نفتی ریاض و مسکو و مازاد شدید عرضه نفت در بازار، شرایط باور نکردنی را برای بازار جهانی نفت ایجاد کرد تا اینکه کشورهای صادرکننده نفت تصمیم به کاهش تولیدات خود گرفتند. قرار بود که در مرحله نخست، اعضای اوپک ۹.۷ میلیون بشکه از سطح تولید خود در بین ماه‌های مه و ژوئیه سال ۲۰۲۰ بکاهند. مرحله دوم این توافق مربوط به ماه‌های بین جولای و دسامبر با کاهش ۷.۷ میلیون بشکه ای بود. در مرحله سوم یعنی بین ژانویه ۲۰۲۰ تا آوریل ۲۰۲۱ هم قرار بود که ۵.۷ میلیون بشکه از سطح تولید اعضای اوپک و اوپک پلاس کاسته شود.
اما داستان در اجلاس ۱۸۰ کمی فرق کرد. کشورهایی همچون عربستان و متحدانش که چندان به بهبود بازار نفت امید نداشتند، بر این باور بودند که تغییری نباید در توافق قبلی ایجاد شود و سقف کاهش ۷.۷ میلیون بشکه ای نفت باید همچنان ادامه پیدا کند تا بازار به تعادل برسد. اما به دنبال مخالفت‌های روسیه تصمیم گرفته شد که میزان تولید نفت در ماه ژانویه تنها ۵۰۰ هزار بشکه کمتر از دسامبر یعنی ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه باشد.
سنگ اندازی روس‌ها برای بازگشت ایران
بیژن زنگنه وزیر نفت ایران که با وجود سهم اندک ایران از بازار جهانی نفت در این اجلاس حضور یافته بود بر این باور بود که ایران و لیبی و نیجریه باید از کاهش تولیدات اخیر مستثنی باشند. پیشنهادی که طبق گفته‌های رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران خیلی به مذاق کشورهایی همچون روسیه خیلی خوش نیامده است.
رضا پدیدار می‌گوید: سهم درآمدهای حاصل از فروش نفت در بودجه روسیه حدود ۴۸ درصد است بر همین اساس به شدت نگران هر گونه تغییر در وضعیت بازار و شکست دوباره قیمت‌ها بوده و از طرف دیگر می‌خواهد که سطح تولید خود را به سرعت افزایش دهد. بر همین اساس قرار شد تا سقف کاهش تولید در ماه ژانویه تنها ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه باشد و در نشستی مجازی متناسب با وضعیت بازار جهانی برای ماه‌های بعدی تصمیم گیری شود.
حالا درست در چنین شرایطی ایران صحبت از بازگشت به بازار جهانی نفتی و رساندن سقف صادرات خود به پیش از برجام سخن می‌گوید. رییس پارلمان بخش خصوصی تهران معتقد است در شرایطی که ایران به دنبال اصلاح وضعیت صادرات نفت خود است، کشوری که می‌تواند ورود ایران به بازار جهانی نفت را به نوعی پشتیبانی کند خود روس‌ها هستند. اما اینکه این کار چقدر شدنی است و مسکو تا چه اندازه از تصمیم حمایت میکند، کاملا به منافع اقتصادی و سیاسی این کشور بستگی دارد.
اما خبر سفر زنگنه به مسکو در شرایطی منتشر می‌شود که یک روز پیش از آن خبر دیدار مقام‌های نفتی مسکو و ریاض منتشر شده بود و البته طبیعی است که بازگشت یکباره ۲.۳ میلیون بشکه نفت ایران به بازار جهان در شرایطی که نفتی‌های جهان برای سهمیه‌شان می‌جنگند اتفاق خوشایندی نبوده و سنگ‌اندازی‌های آنها در این زمینه ادامه دارد.
با این وجود حسن روحانی و وزیر نفت او قاطعانه از ثابت ماندن و رشد قیمت‌ها سخن می‌گویند. این در حالی است که به اذعان تحلیل گران بازار انرژی نمیتوان پیش بینی دقیقی از وضعیت بازار نفت در سال آینده ارائه داد. حتی با فرض موفقیت در واکسیناسیون، بازگشت شرایط بازار نفت به دوران قبل از کرونا تا سال ۲۰۲۳ زمان می‌برد. بررسی قیمت‌ها در ماه‌ها و روزهای اخیر از نوسان شدید قیمت حکایت میکند. به عنوان مثال بهای نفت که در هفته گذشته رکورد ۵۲ دلار را هم شکسته بود، از ابتدای هفته روند نزولی به خود گرفته است. چراکه کووید ۱۹ در انگلیس با جهش جدید همراه شده که می‌تواند انتقال ویروس را تسریع کرده و منجر به تعطیلی‌های سراسری بیشتری شود.
در چنین شرایطی که خبر انتشار ویروس جهش یافته محدودیت های رفت و آمد را بیشتر کرده و تقاضای نفت را کاهش داده باید دید که مسکو به ورود ایران به بازار جهانی چراغ سبز نشان می دهد یا اینکه از اتحاد با ریاض نفع بیشتری خواهد بود.
نظر شما