ساختن یک اقتصاد مقاوم و منعطف با تاکید بر جنبه های خلاقانه در جهان پساکرونا

سعید حسن زاده؛ بازار: دولت اندونزی به سازمان ملل متحد پیشنهاد داده است که سال ۲۰۲۱ میلادی را به عنوان سال اقتصاد خلاق برای توسعه پایدار نام‌گذاری کند.

اما با توجه به تجربه شیوع بیماری کرونا و تاثیر آن بر اقتصادهای مختلف جهان برای ساختن یک اقتصاد مقاوم، منعطف و خلاقانه در جهان پسا کرونا چه گام هایی را میتوان برداشت. پاسخ اصلی به این سوال در انقلاب دیجیتالی قرن ۲۱ نهفته است.

بیماری‌کرونا در کنار خسارات انسانی آن آسیب های بسیاری را نیز به اقتصادهای جهانی اعم از توسعه یافته و یا در حال توسعه زده است.

با نویدهایی که علم پزشکی در کشف واکسن این بیماری به جهان داده است این امید روز افزون شده است که بیماری کرونا به تاریخ بپیوندد و اقتصادهای جهانی روند بهبود و رشد مجدد خود را از سر بگیرند. چیزی که لااقل رشد اقتصادی چین در سه ماهه پایانی سال ۲۰۲۰ میلادی امکان‌پذیری تحقق آن را نشان داد.

اما جهان پسا کرونایی چگونه خواهد بود و رشد اقتصادی کشورها با توجه به تجربه بیماری کرونا چه تغییراتی نسبت به دوره قبل از کرونا خواهد داشت. دولت اندونزی به سازمان ملل متحد پیشنهاد داده است که سال ۲۰۰۱ میلادی را سال اقتصاد خلاق برای توسعه پایدار نامگذاری کند.

اما اقتصاد خلاق چیست؟ کارشناسان اقتصادی با توجه به تجربه شیوع بیماری کرونا و تاثیر مخرب آن بر رشد اقتصادی کشورها بر این باورند که یک اقتصاد خلاق اقتصادی مقاوم و منعطف خواهد بود که مخصوصاً بر جنبه های خلاقانه در تمامی ابعاد سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تکیه می‌کند.

با توجه به اینکه امکان بروز همه گیری هایی نظیر بیماری کرونا هر لحظه زندگی بشر و رشد اقتصادی کشورها را تهدید می‌کند، کارشناسان اقتصادی بر این باورند که در جهان پسا کرونا همه بخش‌های مولد و چرخه های اصلی رشد اقتصادی باید به نحوی طراحی و یا باز تعریف شوند که کمترین آسیب را در شرایط بروز همه گیری ها متحمل شوند.

کارشناسان اقتصادی بر این باورند که در جهان پسا کرونا همه بخش‌های مولد و چرخه های اصلی رشد اقتصادی باید به نحوی طراحی و یا باز تعریف شوند که کمترین آسیب را در شرایط بروز همه گیری ها متحمل شوند

رفتار دفاعی بشر در مقابل هم گیری ها در طول تاریخ بر چند اصل مشترک استوار بوده است. اول قرنطینه حداکثری، دوم فاصله‌گذاری اجتماعی و سوم تلاش برای یافتن راه علاج یا واکسن بیماری.

در این بین دو عامل اول یعنی قرنطینه و فاصله گذاری اجتماعی بیشترین تأثیر منفی را بر روی رشد اقتصادی کشورها داشته است و میزان تولید و میزان مصرف سرانه را به نحو چشمگیری تحت تاثیر خود قرار داده است.

در این بین کشورهایی که رشد اقتصادی خود را بر بستر هایی نظیر انواع مختلفی از صادرات، ارائه خدمات، ارائه محصولات فرهنگی نظیر ساختن فیلم‌های سینمایی و سایر حوزه‌های فرهنگی و  توریسم (نظیر بازدید از موزه ها و آثار باستانی یا سفر به نقاط تفریحی) قرار داده‌اند بیشترین تاثیر مستقیم و منفی را در برابر پاندمی ها یا همان همه گیری و شیوع بیماری ها متحمل می شوند.

اما در مقابل بشر امروز با تکیه بر انقلاب فناوری های دیجیتال و فضای مجازی سعی کرد تا زمان یافتن داروی قطعی برای این بیماری شرایط را برای خود تحمل پذیر کند و به حیات خود ادامه دهد.

کارشناسان اقتصادی بر این حقیقت تاکید می‌کنند که در زمان شیوع بیماری کرونا بسترها و پلتفرم های دیجیتالی و مجازی  بیشترین تاثیر را در تقابل بشر با این بیماری داشتند و یکی از معدود بخش‌هایی از اقتصاد جهانی بودند که برخلاف بخش‌های دیگر که به سرعت آسیب دیدند، حتی رشد اقتصادی مثبت را نیز تجربه کردند.

در زمان شیوع بیماری کرونا بسترها و پلتفرم های دیجیتالی و مجازی  بیشترین تاثیر را در تقابل بشر با این بیماری داشتند و یکی از معدود بخش‌هایی از اقتصاد جهانی بودند که برخلاف بخش‌های دیگر که به سرعت آسیب دیدند، حتی رشد اقتصادی مثبت را نیز تجربه کردند

بر اساس همین واقعیت هم بود که در حال حاضر که امید ها برای واکسیناسیون گسترده جوامع انسانی در مقابل این بیماری رو به فزونی گذاشته است کارشناسان اقتصادی پیشنهاد می کنند که کشورها از این پس با استفاده از این تجربه پشت سر گذاشته شده و در جهان کورونایی اقدام به باز تعریف اقتصاد های خود کنند آن هم به نحوی که تاکید بر این جنبه های خلاقانه و مدرن یعنی تاکید بر فرایند دیجیتالی کردن لااقل بخش‌های اقتصاد که بر بستر های نرم و خدمات به مشتری قرار دارند در دستور کار قرار گیرد.

به طور مثال در حوزه توریسم این کارشناسان توصیه می کنند که به جای سرمایه‌گذاری و تاکید بر جذب فیزیکی گردشگران و بازدید آنها از موزه ها و آثار باستانی و اماکن معروف، این امکان در فضای اینترنت از طریق اپلیکیشن ها و فضای مجازی فراهم شود تا دیدار از این اماکن با کیفیتی بالا و با حداکثر استفاده از تجهیزات فنی و چند بعدی فراهم شود.

در عین حال این بسترها می‌توانند حوزه‌هایی نظیر آموزش عمومی و دانشگاهی، کتابخانه‌ها، تئاترها و سینماها، ارائه خدمات و خرده فروشی ها و غیره را نیز شامل شود که حجم گسترده ای از زنجیره رشد اقتصادی و ارزش افزوده را به خود اختصاص می دهد.

این امر یعنی پی بردند به این واقعیت که جهان هر لحظه ممکن است در معرض یک همه گیری دیگر باشد و اگر این اتفاق بیفتد تنها راه حفظ رشد اقتصادی کشورها در این شرایط تکیه کردن به پتانسیل های بالقوه ای است که فرآیند دیجیتال کردن اقتصاد ها و تکیه بر بستر های فضای مجازی در اختیار اقتصاد های جهانی قرار می دهد.

در این میان کشورهای بسیاری با درس گرفتن از واقعیت همه گیری و شیوع بیماری کرونا از هم اکنون سرمایه‌گذاری‌های خود برای تسریع و گسترش فرایند دیجیتال‌سازی اقتصادهای خود را در پیش گرفته اند و در تلاشند تا همانگونه که زمانی از ماشین در خطوط تولید و در تلفیق با نیروی انسانی در صنایع سبک و سنگین خود استفاده کرده‌اند امروز نیز برای مقاوم‌سازی و منعطف سازی اقتصاد های خود از امکانات متنوعی که اینترنت و فضای مجازی و انقلاب دیجیتالی در اختیار آنها قرار می‌دهد استفاده کنند.