ملاک مذاکرات جدید برجام است| مدیر کل آژانس صلاحیت موضع‌گیری درباره برجام را ندارد

بازار؛ گروه بین الملل: رافائل گروسی مدیرکل آژانس انرژی اتمی در مصاحبه با رویترز مدعی شد موارد تخطی از برجام خیلی بیشتر از آن است که بتوان به راحتی به آن بازگشت.
وی در ادامه این ادعا افزود: نمی‌توانم باور کنم که خیلی راحت از بازگشت به خانه اول حرف می‌زنند چرا که خانه اول دیگر وجود ندارد واضح است که باید پروتکل یا یک توافق یا تفاهم‌نامه یا اسناد کمکی باشد که به طور واضح مشخص کند چه کاری باید انجام شود.

این ادعای گروسی در حالی است که اقدامات ایران در راستای کاهش تعهدات برجامی بعد از خروج یکجانبه آمریکا و بدعهدی طرفین اروپایی، انجام شد.

پیشتر، هایکو ماس وزیر خارجه آلمان نیز از لزوم توافقی جدید حرف زده بود که پاسخگوی برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران باشد!

در این راستا خبرنگار بازار گفتگویی با «فرانک فن هیپل» استاد دانشگاه پرینستون و معاون اسبق کاخ سفید تنظیم نموده که در ادامه آمده است. حوزه تحقیقاتی «فن هیپل» در زمینه علوم و فناوری شامل مواردی چون کنترل تسلیحات اتمی و منع اشاعه هسته‌ای، انرژی و توازن سیاست گذاری در عرصه‌های تکنولوژی است.

*«رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی اخیراً اعلام کرده احیای برجام، نیاز به انعقاد توافق جدیدی در زمان جو بایدن، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده دارد تا مشخص شود چگونه باید بر نقض عهد ایران غلبه کرد. واضح است که باید پروتکل یا توافق نامه یا تفاهم یا برخی از سندهای جانبی وجود داشته باشد که به طور واضح مشخص کند که ما چه کاری باید بکنیم. ارزیابی شما از سخنان وی چیست؟
من فکر می کنم صحبت های گروسی فقط به این معنی است که ایران باید توضیح دهد چگونه می خواهد به انطباق خود ادامه دهد - به عنوان مثال، با صادرات ذخایر اضافی اورانیوم غنی شده خود به روسیه، ترکیب شدن کمتر از ۳.۶۷٪ اورانیوم غنی شده U-۲۳۵ که در سطح بالاتری غنی شده است، حذف نصب سانتریفیوژهای Ir-۲m که در سالن سانتریفیوژ زیرزمینی در نطنز نصب کرده است، توقف غنی سازی در فردو و غیره.

*مکانیسم نظارت آژانس از برنامه هسته ای ایران ذیل پادمانها و پروتکل الحاقی تعریف شده است. ضمن اینکه بر ایران شدیدترین مکانیسم نظارتی آژانس حاکم است. از سویی «گروسی» خواهان تجدید نظر و ایجاد برجام جدیدی شده است. با توجه به این مسأله آیا «گروسی» می تواند به عنوان مدیر کل آژانس تقاضای مکانیسم جدیدی در برجام کند؟
فکر نمی کنم گروسی بتواند این کار را انجام دهد. برجام توافقی بین طرفین است. مسئولیت آژانس بین المللی انرژی هسته ای، همانطور که شورای امنیت سازمان ملل متحد بر آن تاکید دارد، نظارت بر برنامه هسته ای ایران و گزارش وضعیت انطباق آن با برجام است.

*«گروسی» اعلام کرده با توجه به کاهش تعهدات ایران در برجام و افزایش سطح غنی سازی و و میزان ذخائر اورانیوم غنی شده باید تصمیماتی در سطح سیاسی گرفته شود. منظور «گروسی» ممکن است این باشد که در مذاکرات آتی با ایران، مکانیسم جدیدی برای نظارت و بازرسی از برنامه هسته ای ایران تعبیه شود. ارزیابی شما چیست؟
من فکر می کنم هیچ مکانیزم جدیدی وجود داشته باشد، مگر اینکه یکی از طرفین اصرار به تغییر برجام داشته باشد. امیدوارم اینطور نباشد.

*سخنان «گروسی» بعد از اظهار نظر «هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان صورت می گیرد که گفته بود برجام کنونی را باید کنار گذاشت و در خصوص برجام جدید مذاکره کرد. البته اینکه برجام به موضوعات موشکی و سیاست منطقه ای ایران کشیده شود قبلا توسط کشورهای اروپایی مطرح شده بود ولی سخنان «ماس» ناظر به این موضوع است که توافق هسته ای جدیدی نیز لازم است. ارزیابی شما چیست؟
نگرانی در مورد آغاز انقضاء محدودیت ها در برجام از سال ۲۰۲۵ وجود دارد. آلمان و ایالات متحده ممکن است امیدوار باشند که محدودیت های موجود را تمدید کنند. اما زمانی برای مذاکره در مورد آن و سایر موارد مورد علاقه ایران و سایر طرف های برجام وجود ندارد تا زمانی که همه طرفها با برجام موجود مطابقت پیدا کنند.

من نگران هستم که عربستان سعودی، کره جنوبی و سایر کشورها نیز ممکن است بر حقوق خود برای غنی سازی اورانیوم تحت پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای اصرار کنند.

من طرفدار کنترل چند ملیتی غنی سازی به عنوان جایگزینی برای کنترل ملی غنی سازی هستم. اما بحث در مورد این گزینه ها و مذاکرات در مورد هرگونه تغییر دیگر در برجام تنها پس از بازگشت ایالات متحده و ایران به برجام موجود شروع می شود.