چین؛ مشتری پروپاقرص خشکبار ایرانی، تهران لبریز بادام‌ آمریکایی| بررسی بازار جهانی پسته و کشمش

یاسمن بلوردی؛ بازار: آجیل و خشکبار همیشه تداعی کننده عید نوروز و شب یلدا است چرا که به دلیل گرانی این محصول درصد بسیار کمی از مردم می توانند در دیگر ایام سال مصرف کننده این محصول باشند. این در حالی است که کشور ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان اقلامی همچون پسته، بادام، گردو، کشمش و خرما است! با این وجود صادرات خشکبار ایران همیشه رونق داشته است و حتی در سال جاری با وجود شیوع بیماری کرونا و محدودیت های موجود صادرات خشکبار وضعیت خوبی داشته است.

محمدحسن شمس‌فرد، رئیس اتحادیه صادر کنندگان خشکبار ایران در خصوص وضعیت صادرات خشکبار در ۸ ماهه امسال به خبرنگار «بازار» گفت: علیرغم اینکه به دلیل شیوع کرونا محدودیت هایی وجود داشت اما امسال نیز توانستیم به طور قابل قبولی صادرات داشته باشیم.

شمس فرد افزود: صادرات خشکبار ایران به کشورهای عربی، هندوستان و اروپا است که البته تا حدودی کم شده است و در حال حاضر بیشترین صادرات ما به چین است که غالبا برای مصرف خودشان است و به جای دیگری ارسال نمی کنند.

وی خاطر نشان کرد: گفتنی است ما خشکبار را از طریق هنگ کنگ می فرستیم که مشمول ۱۴ درصد تخفیف می شود. در حقیقت اگر مستقیم به چینی ها صادر کنیم وارد کننده چینی باید ۱۴ درصد عوارض به دولت چین بپردازد اما از طریق هنگ کنگ که برود عوارضی نمی پردازند.

 در بحث صادرات خشکبار یک مشکل وجود دارد و آن این است که کشورهای اروپایی نمی توانند روی بسته های خود مثلا بنویسند «پسته ایران» تا به دلیل تحریم ها توقیف نشود

عرضه خشکبار ایرانی با نام برندهای خارجی در کشورهای اروپایی
رئیس اتحادیه صادر کنندگان خشکبار ایران در پاسخ به این سوال که آیا هنوز هم از نظر کیفیت در رتبه یک دنیا هستیم یا خیر، گفت: بله از نظر کیفیت، طعم و مزه در رتبه اول هستیم و به طور کلی میوه های ایران از نظر طعم در دنیا منحصر بفرد هستند.

شمس فرد همچنین در خصوص نحوه صادرات گفت: در بحث خشکبار ما بسته بندی کوچک نداریم و صادرات عمدتا فله ای است.

وی در مورد دلیل صادرات فله ای نیز گفت: اصولا خشکبار را فقط به صورت فله ای خرید می کنند چون مثلا کشور آلمان وقتی از ما خشکبار خریداری می کند بین فروشگاه های بزرگ توزیع می کند و آن فروشگاه ها با برند خودشان آن را بسته بندی و به فروش می رسانند!

شمس فرد تصریح کرد: در بحث صادرات خشکبار یک مشکل وجود دارد و آن این است که کشورهای اروپایی نمی توانند روی بسته های خود مثلا بنویسند «پسته ایران». اگرچه خودشان می دانند پسته ایران ایران است و با پسته آمریکا از نظر طعم و مزه بسیار تفاوت دارد اما به دلیل تحریم های نامی از ایران نمی نویسند که توقیف نشود.

بادامی که در فروشگاه های تهران عرضه می شود آمریکایی است! چون با وجودی که قاچاق است بسیار ارزانتر از بادام ایرانی است اگرچه طعم و مزه ندارد

بادام‌هایی که در فروشگاه‌های تهران عرضه می‌شود تماما آمریکایی است
این فعال بخش خشکبار کشور ضمن اشاره به افزایش تولید محصولات خشکباری در سال جاری، گفت:  سال گذشته ۱۷۰ هزار تن پسته تولیدی داشتیم و  امسال ۲۳۰ هزار تن داریم. لذا نسبت به  سال گذشته ۶۰ هزار تن بیشتر تولید شده که اگر کرونا نبود می توانستیم بازارهای صادراتی خوبی برای این نیز پیدا کرد.

وی ادامه داد: از سوی دیگر محصول کشمش و خرما نیز امسال نسبت به سال قبل افزایش داشته و حتی کیفیت بهتری نیز داشتند اما به دلیل زیاد بودن این محصول در ایران و کشور ترکیه، قیمت کشمش کاهش یافت و به دلیل کرونا و راکد بودن بازار نتوانستیم صادرات این محصول را نیز افزایش دهیم.

شمس فرد در خصوص ترکیب اصلی خشکبار گفت: خشکبار غالبا شامل «پسته، کشمش، خرما» و اخیرا نیز انجیر اضافه شده است. اما محصولاتی مانند گردو و بادام کمتر جزو خشکبار قرار می گیرد چون اکثرا این محصولات را وارد می کنیم!

وی تاکید کرد: در حقیقت بادامی که در فروشگاه های تهران عرضه می شود آمریکایی است! چون با وجودی که قاچاق است بسیار ارزانتر از بادام ایرانی است اگرچه طعم و مزه ندارد.

تولید ۱.۳۶ میلیون تن بادام در سراسر جهان در سال زراعی ۲۰۱۹-۲۰۲۰
گفتنی است بر اساس آمار جهانی،  اکثریت قریب به اتفاق بادام جهان در ایالات متحده کشت و برداشت می شود. به طوریکه در سال زراعی ۲۰۱۹-۲۰۲۰ ایالات متحده بیش از یک میلیون تن بادام تولید کرد. این در حالی است که میزان تولید دومین تولید کننده بادام اتحادیه اروپا در آن سال ۱۳۷.۲ هزار تن بود! ناگفته نماند که طی دهه گذشته، تولید بادام در سراسر جهان افزایش یافته است و از ۱.۰۳ میلیون تن در سال ۲۰۱۴-۲۰۱۵ به ۱.۳۵ میلیون تن در سال ۲۰۱۸-۲۰۱۹ رسیده است. این در شرایطی است که تولید بادام در جهان کماکان روندی رو به رشد داشته است و در سال زراعی ۲۰۱۹-۲۰۲۰، حجم تولید بادام  در سراسر جهان حدود ۱.۳۶ میلیون تن بوده است.

ایالات متحده حدود ۵۱ درصد از پسته های تولید شده در سراسر جهان را تولید کرده است و ایران نیز به عنوان یکی از دیگر تولیدکنندگان پسته، ۳۱ درصد تولید این محصول را به خود اختصاص داده است

سهم ۳۱ درصدی ایران از تولید پسته در سراسر جهان در ۲۰۲۰
پسته به عنوان یکی از اقلام اصلی خشکبار، جایگاه ویژه ای در دنیا دارد و بر اساس آمار جهانی، در سال زراعی ۲۰۱۹-۲۰۲۰  میزان تولید پسته در حدود ۶۵۵.۲ هزار تن در سراسر جهان بوده است. این در شرایطی است که بر اساس داده های ارائه شده در آمارهای جهانی که سهم تولید تولیدکنندگان برجسته پسته در سراسر جهان در سال زراعی ۲۲۰۱۹-۲۰۲۰ را نشان می دهد، ایالات متحده حدود ۵۱ درصد از پسته های تولید شده در سراسر جهان را تولید کرده است و ایران نیز به عنوان یکی از دیگر تولیدکنندگان پسته ۳۱ درصد تولید این محصول را به خود اختصاص داده است. اگرچه به گفته کارشناسان کیفیت پسته ایرانی در رتبه اول جهان قرار دارد.

از سوی دیگر آمار جهانی بیانگر این است که ترکیه در مدت نامبرده ۱۱ درصد از پسته تولید شده در جهان را تولید کرده و پس از آن نیز کشورهایی همچون سوریه و افغانستان با سهمی به میزان ۴ و ۱ درصد در انتهای لیست تولیدکنندگان پسته جهان قرار گرفته اند.

رشد ۴.۲ درصدی بازار جهانی کشمش تا سال ۲۰۲۵
در حالی که کشمش یا همان انگور خشک شده جزء لاینفک خشکبار و آجیل محسوب می شود میزان تولید این محصول نیز در دهه گذشته در سراسر جهان روند افزایشی داشته است. به طوری که بر اساس آمار جهانی، در سال زراعی ۲۰۱۷-۲۰۱۸ میزان تولید این محصول   ۱، ۲۱۸، ۲۰۰ تن بوده است که این رقم در سال ۲۰۱۹-۲۰۲۰ به حدود ۱، ۳۳۵، ۶۷۲ تن افزایش یافته است.

نکته جالب توجه در مورد کشمش اینکه اتحادیه اروپا بزرگترین وارد کننده این محصول در جهان است و در بحث واردات سهمی به میزان ۵۰ درصد را به خود اختصاص داده است. چون به گفته کارشناسان جهانی، انگور خشک (کشمش) بیشترین مصرف میوه خشک در بازار اروپا است و ۴۰ درصد از کل واردات میوه خشک را تشکیل می دهد.

لازم به ذکر است که تقریبا حدود ۷۰ درصد از کل واردات انگور خشک در اروپا عمدتا از کشورهای در حال توسعه است.   این در حالی است که کارشناسان پیش بینی می کنند که نرخ رشد مرکب سالانه بازار جهانی کشمش از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ به میزان ۴.۲ درصد باشد.

اتحادیه اروپا بزرگترین وارد کننده کشمش در جهان اس و در بحث واردات سهمی به میزان ۵۰ درصد را به خود اختصاص داده است

۷۰ درصد از خرمای تولیدی جهان در کشورهای اسلامی آفریقا مصرف می شود
خرما یکی دیگر از اقلام خشکبار محسوب می شود و بزرگترین تولیدکنندگان خرما در دنیا کشورهای «مصر، ایران، الجزایر، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، عراق، پاکستان و سودان» مستقر هستند. از سوی دیگر کشورهایی همچون «هند، مراکش، فرانسه، آلمان، انگلیس، مالزی، اندونزی، ترکیه، ایالات متحده، کانادا، هلند، ایتالیا، اسپانیا و روسیه» واردکنندگان این محصول هستند.

کارشناسان جهانی پیش بینی می کنند که نرخ رشد مرکب سالانه مصرف جهانی خرما بین سال های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ به میزان ۴.۵ رصد رشد کند. چرا که تجارت خرما به دلیل افزایش تقاضا از هر پنج قاره جهان در سال های اخیر در حال افزایش است و از سوی دیگر ایجاد مجامع تجارت عادلانه و همچنین افزایش تقاضا برای خرمای ارگانیک از عوامل تقویت کننده بازار است. 

نکته جالب توجه اینکه آفریقا ۷۰٪ از مصرف جهانی خرما را در اختیار دارد! و  میوه خرما در کشورهای اسلامی این منطقه از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که سرشار از الیاف، مواد معدنی و ویتامین ها است. در حالی که در این منطقه خرما را به طور سنتی در سفره های افطار ماه مبارک رمضان سرو می کنند. 

بر اساس آمار جهانی، عراق از نظر کمّی بزرگترین صادر کننده خرما در جهان است و کشورهای  تونس، ایران، امارات متحده عربی و عربستان سعودی از دیگر صادر کنندگان اصلی خرما هستند. 

بر اساس آمار ارائه شده از سوی سازمان گمرک، در ۸ ماهه سال جاری صادرات خشکبار ایران از نظر وزنی به میزان ۹۹ درصد رشد داشته و از نظر ارزش نیز ۷۱ درصد رشد کرده است

آمار 8 ماهه صادرات خشکبار ایران|روند صعودی صادرات خشکبار
بر اساس آمار ارائه شده از سوی سازمان گمرک، در ۸ ماهه سال جاری صادرات خشکبار ایران از نظر وزنی به میزان ۹۹ درصد رشد داشته و از نظر ارزش نیز ۷۱ درصد رشد کرده است.

به طوری که در مدت ۸ ماهه سال جاری ۱۳۳هزار و ۶۸۰ تن خشکبار به ارزش ۸۳۳ میلیون و ۵۱۰ هزار و ۸۹۸ دلار صادرات داشته ایم در حالی که در مدت مشابه در سال گذشته صادراتی به میزان ۶۷هزار و ۱۰۸ تن و به ارزش ۴۸۵ میلیون و ۹۵۸ هزار و ۶۲ دلار از کشور صورت گرفته است.

بر اساس داده های گمرک در ۸ ماهه سال جاری،۱۲۱ هزار و ۳۰۵ تن  پسته به ارزش ۷۹۷ میلیون و ۹۷۴ هزار و ۷۴۰ دلار و ۱۰۹ هزار و ۶۶۹ تن پسته با پوست به ارزش ۶۷۵ میلیون و ۸۱۷ هزار و ۸۵۴ 

   دلار صادر شده است. این در حالی است که در همین مدت همچنین ۱۰ هزار و ۸۵۶ تن مغز پسته به ارزش ۱۱۸ میلیون و ۱۳۱ هزار و ۸۶۵ دلار از کشور صادر شده است.

داده های گمرک همچنین نشان می دهد که در مدت نامبرده، ۱۹۰ تن انواع بادام، ۱۲۳ تن فندوق، ۵۳۰ تن گردو  و ۴۰۸ تن  بادام زمینی از ایران صادر شده است.

داده های گمرک حاکی است در ۸ ماهه سال جاری واردات خشکبار روند نزولی داشته است و از نظر وزنی ۱۱ درصد و از نظر ارزشی به میزان ۴۶ درصد کاهش یافته است

آمار ۸ ماهه واردات خشکبار به کشور|کاهش ۱۱ درصد واردات خشکبار از نظر وزنی در سال جاری
در بخش واردات نیز داده های گمرک حاکی از این است که حجم واردات خشکبار در سال جاری به میزان ۱۱ هزار و ۷۱۹ تن  و به ارزش ۱۱ میلیون و ۳۰۷ هزار و ۵۷۵  دلار بوده است. این در حالی است که در مدت مشابه در سال ۱۳۹۸ میزان واردات خشکبار ۱۳ هزار و ۱۸۸  تن و به ارزش ۲۰ میلیون و ۸۲۷ هزار و ۷۰۴  دلار بوده است. با این تفاسیر واردات خشکبار روند نزولی داشته است و از نظر وزنی ۱۱ درصد و از نظر ارزشی به میزان ۴۶ درصد کاهش یافته است.

بر اساس این گزارش، در سال جاری ۹.۶ تن  بادام زمینی به ارزش ۹ هزار و ۱۸۳ دلار، ۱۰ هزار و ۳۶۷ تن  بادام زمینی پوست کنده  به ارزش ۸ میلیون و ۷۱۱ هزار و ۶۱۱

دلار و ۱۳۴۲ تن  دانه کدو به ارزش ۲ میلیون و ۵۸۶ هزار و ۷۸۱ دلار وارد کشور شده است. این در حالی است که در مدت مشابه در سال ۹۸، میزان واردات بادام زمینی   ۴۸۴ تن  به ارزش ۵۰۱ هزار و ۶۹۸ دلار، ۷۸۰۵ تن  بادام زمینی پوست کنده  به ارزش ۹ میلیون و ۶۳۴ هزار و ۱۵۱ دلار و  ۴۸۹۸ تن  دانه کدو  به ارزش  ۱۰ میلیون و ۶۹۱ هزار و ۸۵۵ دلار بوده است.