ونوس بهنود؛ بازار: آبان ماه سال ۱۳۹۶، اکبر بهنام جا با وعده اشتغال ۲۰ هزارنفری خود، استاندار اردبیل شد. برای مردم اردبیل که دوره رکود اما پر از وعده‌ای را سپری کرده بودند، این عدد نیز به‌نوعی خالی از رنگ و بوی تحقق داشت. اما ازآنجایی‌که نه آوردن در ابتدای ادعای مدیران به‌منزله منفی‌بافی است، کارشناسان و اهالی رسانه سکوت کردند تا استاندار وارد گود شده، مدیریت امور را به دست بگیرد و دغدغه جوانان این استان را حل‌وفصل کند.
اما نگاهی به اخبار منتشره در این مدت نشان می‌دهد که بیش از آنکه دلسوزی از سوی برنامه ریزان رعایت شود به دلیل بی‌توجهی به ظرفیت‌ها و محدودیت‌های استان، بازی با کلمات بر اشتغال‌زایی سایه افکنده است.
از تلاش آقای استاندار تا اعلام قطعی در جمع فرمانداران
در اردیبهشت‌ماه سال ۹۷ که زمزمه‌های اعتراض از رکود در اشتغال و وضعیت ثابت بیکاری به گوش رسید، استاندار اردبیل در جمع جوانان این استان در جشن روز جوان گفت: برای اشتغال ۲۰ هزارنفری تلاش می‌کنیم.
اما بعدها در دی‌ماه ۹۷ نیز در جمع فرمانداران لحن خود را به قاطعیت نزدیک‌تر کرد و اعلام کرد که تا ۸ ماه آینده باکارهایی که کرده است، اشتغال ۲۰ هزارنفری در اردبیل محقق می‌شود.
اکبر بهنام جو استاندار غیربومی اردبیل، که شاید تصویر درستی از استان به وی انتقال نیافته بود با طرح وعده فقط اشتغال ۲ هزارنفری در کشت و صنعت مغان، از وعده خود این‌طور دفاع کرد که با آغاز برخی پروژه‌های سرمایه‌گذاری به‌زودی این رقم از فرصت‌های شغلی محقق می‌شود.
هم‌زمان در ادارات لیست‌های اشتغال‌زایی در قالب جداولی که دستی نوشته می‌شد، جمع‌آوری می‌شد اما واقعیت این بود که هرچند تصور استاندار از اشتغال بخش خصوصی صحیح بود اما عملاً بخش خصوصی در اردبیل ماندگار مطلوبی نداشت و ادارات هم قادر به استخدام نیرو نبودند.
به تعبیر رئیس شورای اسلامی شهر اردبیل در خود مرکز استان در بخش سرمایه‌گذاری ضعیف عمل کردیم و حتی برخی مواقع سرمایه‌گذاران عطایش را به لقایش بخشیده و رفته‌اند.
جواد انصاری معتقد است اردبیل کارنامه موفقی در سرمایه‌گذاری ندارد و هرچند این دیدگاه در خصوص پروژه‌های عمران شهری باشد اما درواقع می‌توان در کل استان مشاهده کرد که بسیاری از پروژه‌ها یا عملاً خوابیده است و یا با تعدیل نیرو فقط زنده‌مانی جزئی دارد.
تسهیلات گران و رفتار غلط با سرمایه‌گذار
اساس وعده‌های بهنام جو، بدون اینکه از آمایش سرزمین نشات گرفته باشد_چراکه در آن مقطع زمانی آمایش در حال مطالعه بود_بر مبنای پروژه‌های سرمایه‌گذاری بود.
اما واقعیت این است که بسیاری از سرمایه‌گذاران تسهیلات گران با نرخ ۱۸ درصد را شنیده و از ادامه کار سرباز می‌زدند.
برخی حتی با وعده تسهیلات ارزان پای‌کار آمدند تا از کمک‌های یارانه‌ای دولت استفاده کنند که عملاً تاکنون موفق به دریافت این تسهیلات نشده‌اند و برخی معتقدند آن‌قدر در ادارات برای پیشبرد کارهایشان سنگ‌اندازی شده که تصمیم گرفته‌اند به شهر دیگری بروند.
درواقع نماینده دولت در استان از رفتارهای غلط کارمندان و مدیران و کارشناسان تحت امر خود شاید غافل بوده است که نتیجه آن وضعیت نامطلوب اردبیل در جذب سرمایه‌گذاری است.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی استان اردبیل که ازقضا مدیری غیربومی است معتقد است در اجرای قوانین و مقررات ما شاهد رویه‌های من‌درآوردی هستیم از طرفی برخی ادارات نشسته‌اند و منتظر حضور سرمایه‌گذار هستند.
علیرضا نوروزی تصریح کرد: اردبیل از محرومیت تاریخی در جذب سرمایه‌گذاری رنج می‌برد اما در وضعیت فعلی هم به‌جای نشستن و تعریف جاذبه باید به سراغ سرمایه‌گذار شتافت و زمینه فعالیت او را فراهم کرد.
وعده‌های اشتغال از مدیری به مدیری دیگر انتقال می‌یابد
در فضای وعده ۲۰ هزارنفری، مهاجرت جوانان مستعد از استان تشدید شده است. به‌ویژه نخبگان علمی این استان را ترک می‌کنند. نبود فرصت‌های شغلی مناسب حتی برای تحصیل‌کرده‌های دانشگاهی با داده سازی و شغل آفرینی عجیب‌وغریب دانشگاه‌ها و ادارات کمرنگ جلوه داده می‌شود.
از طرفی وعده‌های اشتغال از مدیری به مدیر دیگر انتقال می‌یابد. تا جایی که ۱۴ مهرماه امسال رئیس سازمان صمت استان اردبیل گفت: با راه‌اندازی ۳۵۰ واحد صنعتی طی امسال و سال آینده اشتغال ۱۹ هزارنفری را محقق خواهیم ساخت.
شاید رامین صادقی آن یک هزار نفر را هم کارنامه اشتغال آفرینی سه سال اخیر دولت می‌داند که از فعالیت‌های بخش کاری خود کسر کرده است.
وی گفته است ۲۳ هزار و ۷۰۰ نفر در بخش صنعت اردبیل مشغول به کار هستند و قرار است ۱۹ هزار نفر دیگر آن‌هم فقط در یک و نیم سال به این تعداد اضافه شود.
از طرفی اشتغال‌های وعده داده‌شده در بخش گردشگری و کشاورزی نیز قابل‌توجه است. همه وعده‌ها منوط به اجرای پروژه‌های سرمایه‌گذاری بوده اما درواقع به مصداق مثال «جا تر است و بچه نیست»، خبری از سرمایه‌گذاران نیست و اگر هم هستند در راهروی ادارات آن‌قدر دویده‌اند که هرروز از حضور خود در استان پشیمان می‌شوند.
آمار متناقض دولتی‌ها و مجلسی‌ها
معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اردبیل در خصوص نرخ بیکاری در اردبیل گفت: در بهار ۹۸، در کشور نرخ بیکاری ۱۰.۸ و در اردبیل ۹.۱ درصد بوده است و نرخ بیکاری در اردبیل کاهش‌یافته است.
فریبرز دهقان با اشاره به شیوع بیماری کرونا و افزایش تعداد بیکاران اضافه کرد: البته دلیل کاهش نرخ بیکاری به این بازمی‌گردد که برخی افراد امید دارند به شغل قبلی بازگردند درنتیجه خود را در گروه بیکاران معرفی نکرده‌اند و در جستجوی کار نیستند.
از طرفی نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی اول آذرماه سال جاری اعلام کرد که اردبیل ۷۰ هزار بیکار دارد.
علی نیکزاد گفته بود باید تولید را رونق ببخشیم تا بیکاران کاهش پیدا کنند. حدود ۹ ماه از آغاز به کار نمایندگان جدید سپری‌شده و باید پرسید به‌غیراز بررسی و بازدید و اعلام آمادگی عملاً چه میزان سرمایه‌گذاری اشتغال آفرین در استان محقق شده است؟
از سویی دی‌ماه سال ۹۷ تعداد بیکاران استان از سوی استاندار اردبیل ۶۵ هزار نفر اعلام شد. مقایسه این دو رقم به‌منزله این است که طی دو سال اخیر ۵ هزار نفر هم به بیکاران استان اضافه‌شده باشد. سؤال این است که آیا این آمارها بازی با اعداد است یا درواقع خود محرکی برای مهاجرت گسترده و ناامیدی جوانان شده است؟ کجاست تدبیری که بتواند این امید کم‌فروغ را شعله‌ور سازد؟
نظر شما