بازار؛ گروه استانها: درحالی‌که در خردادماه امسال برخی از مسئولان رشد هزینه‌های تولید، تعیین تکلیف ارز نهاده‌های دامی وارداتی، نوسانات دلار، گرانی و کمبود نهاده‌ها را عامل گرانی و کمیابی این محصول بیان کردند و با افزایش ۳۰ درصدی آن موافقت کردند لذا کمتر شخصی فکر می‌کرد که بازهم این رقم‌ها جوابگوی هزینه‌ها نباشد و تخم‌مرغ از کیلویی ۱۱ هزار تومان به ۲۰ هزار تومان در آبان ماه برسد و یا گوشت سفید مرغ تا مرز ۴۰ هزار تومان افزایشی ۱۰۰ درصدی پیدا کند!
چند سالی می‌شود که روزانه یا هفتگی با افزایش قیمت‌های ناگهانی و بیش‌ازحد انتظار روبرو می‌شویم تصور آحاد مردم این است که کالاهای لوکس با افزایش قیمت ارز گران می‌شوند درحالی‌که کالاهای اساسی از این قاعده مستثنا نیستند.
افزایش سه برابری
کافی است سری به یکی از فروشگاه های بزرگ زده و تنها با یکی از متصدیان غرفه مواد غذایی هم کلام شویم.نوشین حسابی در یکی از همین فروشگاه های زنجیره ای به ما می گوید: قیمت کالاهای خوراکی هم چون دلار به صورت روزانه رشد می کند.
وی می‌گوید: به‌طور مثال یک قوطی حلواارده ۷۵۰ گرمی که ابتدای سال رقمی معادل ۱۸ تا ۳۴ هزار تومان داشته است در حال حاضر به ۷۶ هزار تومان رسیده است.
این فروشنده اذعان می کند: لبنیات هم رشدی دو تا سه برابر داشته و این افزایش قیمت‌ها در محصولاتی مانند ماست چکیده و یا کره و پنیر که از قیمت‌های ۵ الی ۱۰ هزار تومان در هر قالب به ۱۸ الی ۲۴ هزار تومان رسیده کاملاً مشهود است.
وی به ما می گوید: حتی برخی از محصولات کم‌ارزش مانند خیار شور که به‌صورت فله کیلویی ۸ الی ۱۲ هزار تومان قیمت داشت در حال حاضر به کیلویی ۳۰ الی ۴۰ هزار تومان بسته به کیفیت محصول رسیده است و لذا این افزایش قیمت‌ها موجب کاهش خرید قدرت مردم شده است.
افزایش نرخ تورم
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان رضوی با بیان اینکه نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه استان در آبان ماه امسال ۴۵.۹ درصد بوده است اظهار می کند: این رقم در مقایسه با ماه قبل از آن ۶ درصد افزایش‌یافته است.
به گزارش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان رضوی، رضا جمشیدی افزود: نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه استان طی آبان ماه امسال در نقاط شهری ۴۴ و در نقاط روستایی ۵۳.۲ درصد است که در نقاط شهری نسبت به ماه قبل ۵.۵ و در نقاط روستایی نسبت به ماه قبل ۷.۹ درصد افزایش‌یافته است.
وی اضافه کرد: در آبان ماه سال جاری نرخ تورم نسبت به ماه قبل درکل خانوارهای استان ۶.۱ درصد است که نسبت به مهرماه ۹ دهم درصد کاهش‌یافته که این شاخص را برای خانوارهای شهری استان ۵.۷ و در نقاط روستایی ۷.۵ درصد است که به ترتیب ۱.۶ درصد کاهش و ۱.۴ درصد افزایش‌یافته است.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان رضوی گفت: نرخ تورم ۱۲ ماهه منتهی به آبان سال جاری در کل خانوارهای استان ۲۶.۵ درصد است که نسبت به ماه قبل ۱.۹ درصد افزایش‌یافته است، این شاخص برای خانوارهای شهری استان ۲۵.۴ و برای خانوارهای روستایی ۳۰.۵ درصد است که به ترتیب ۱.۸ و ۲.۱ درصد افزایش‌یافته است.
جمشیدی افزود: تورم نقطه‌به‌نقطه کل خانوار در آبان ماه سال جاری خراسان رضوی در گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات ۶۰.۴، پوشاک و کفش ۵۴.۸، مسکن ۱۶.۵ و گروه بهداشت و درمان ۲۳.۶ بوده است. و این ارقام در کشور به ترتیب ۵۶.۶ ، ۴۲.۹ ، ۲۸.۴ و ۳۳.۹ است.
وی ادامه داد: شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی برای کل خانوارهای خراسان رضوی ۲۶۴.۹، در مناطق شهری ۲۵۵.۸ و در مناطق روستایی ۳۰۴.۷ است.
اقتصاد مقاومتی از حرف تا عمل
در همین راستا اسفندیار حسینی یکی از فعالان اقتصادی در خراسان رضوی به ما می‌گوید: عاقبت مداخله بیش‌ازحد در بازارها و قیمت‌گذاری که دولت توان تنظیم آن را نیز ندارد توزیع رانت و ایجاد بازار سیاهی می‌شود که خشک و تر در آن می‌سوزند.
این تولید کننده مواد غذایی بابیان اینکه نتیجه همین می‌شود که بعضی فولادسازها به‌جای عرضه محصول، تولیدات را در قالب ضایعات به بازار عرضه کنند و یا برخی مرغداری‌ها جوجه‌ها را از بین ببرند، چون از فروش نهاده‌ها ازجمله سویا و ذرت و کنجاله در بازار سود بیشتری می‌برند.
حسینی با اشاره به اینکه متأسفانه درحالی‌که در وضعیت سخت تحریمی و شرایط بد اقتصادی به سر می‌بریم اما عده‌ای به دنبال سودجویی‌های بیش‌ازحد هستند.
وی ابراز می‌کند: بند ششم سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی بیانگر خودکفایی در تمامی زمینه‌هاست اما مشاهده می‌شود که در قالب زمینه‌ها ما تلاش چندانی نداشتیم درحالی‌که این برنامه از سال ۹۲ تدوین‌شده و تاکنون باوجود ظرفیت عظیم کشاورزی در کشور بازهم برای واردات دان مرغ به خارج از شکور وابسته هستیم.
شاخص فلاکت
از جمع دو شاخص اصلی در کاهش کیفیت اقتصادی زندگی مردم و معیشت آن‌ها یعنی نرخ تورم و نرخ بیکاری، به شاخص فلاکت می‌رسیم. همان‌طور که می‌دانید، «تورم» قدرت خرید مردم را کم می‌کند و «بیکاری» نیز به فقر منجر می‌شود.
حالا با توجه به اینکه آخرین نرخ بیکاری خراسان در پایان تابستان، ۵.۷ درصد و نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه استان در آبان سال جاری ۴۵.۹ درصد بوده است، از جمع این دو، به عددی تقریبی از شاخص فلاکت در شش‌ماهه نخست سال در استان می‌رسیم.
طبیعی است که هرچه این رقم بیشتر باشد، یعنی مردم ازنظر اقتصادی در وضعیت بدتری قرار دارند. ۵۱.۶ درصد اصلاً رقم کمی نیست، اما با توجه به اینکه کارشناسان معتقدند نرخ بیکاری و تورم، بیشتر از اعداد اعلام‌شده از سوی مراجع رسمی است، می‌توان نتیجه گرفت که شاخص فلاکت نیز رقمی بیشتر از این حرف‌هاست به عبارتی شاخص فلاکت در خراسان ۵۱.۶ درصد شده است.
همچنین بر اساس آمار به‌دست‌آمده، نرخ تورم نقطه‌ای در شهریور سال گذشته، ۳۵ درصد و نرخ بیکاری ۱۰.۵ درصد بوده است که بر این پایه، می‌توان گفت شاخص فلاکت در مدت مشابه سال قبل، ۲۴.۵ درصد بوده است و این یعنی در خوش‌بینانه‌ترین حالت، شاخص فلاکت در سال جاری نسبت به سال قبل، بیش از ۱۰ درصد افزایش داشته است. اما بررسی دقیق‌تر آمارها این خوش‌بینی را تائید نمی‌کند.
مثلاً کاهش نرخ بیکاری به دلیل خروج عده زیادی از بازار کار و قرار گرفتن آن‌ها در دسته افراد غیرفعال و کاهش جمعیت فعال اقتصادی است، نه بهبود وضعیت بازار کار. همان‌طور که می‌دانید، درصد نرخ بیکاری از میان افراد فعال جامعه سنجیده می‌شود، پس کاهش نرخ بیکاری در اینجا، نشانه خوبی نیست.
چندی پیش مرکز آمار اعلام کرده بود که اگر افراد بیکار اضافه‌شده به جمعیت غیرفعال، همچنان در بازار کار باقی می‌ماندند، نرخ بیکاری به ۲۴درصد می‌رسید که این یعنی حداقل شاخص فلاکت کشور، امسال رقمی بیشتر از ۷۰ درصد می‌شد.
اگر بخواهیم شاخص فلاکت در ابتدای دهه ۹۰ را با سال ۹۸ مقایسه کنیم، باید بگوییم بر اساس آمارهای به‌دست‌آمده از اخبار مندرج در رسانه‌ها، نرخ تورم ۲۱.۵ درصد و نرخ بیکاری ۱۲.۳ درصد اعلام‌شده است. این یعنی شاخص فلاکت در آن سال برابر با ۳۳.۸ درصد بوده است. از طرفی آخرین بار مرکز آمار، شاخص فلاکت در سال۱۳۹۸ را ۴۵.۴ درصد اعلام کرد که این یعنی شاخص فلاکت کشور ۱۲.۴ درصد افزایش داشته است.
اگر شاخص فلاکت را برای امسال، همان ۷۰ درصدی در نظر بگیریم که به واقعیت نزدیک‌تر است، می‌توانیم بگوییم این شاخص از ابتدای دهه ۹۰ تاکنون، نزدیک به ۴۰ درصد افزایش داشته است.
نظر شما