بازار «بز» تهران؛ بهشتی برای قاچاقچیان سیگار

به گزارش بازار، هر چند سال یکبار، دستگاه‌های مرتبط با قاچاق سیگار مثل ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، برای این که خودی نشان دهند خبرگزاری‌های تصویری و مکتوب کشور را بسیج می‌کنند و با خود به بازار می‌کشانند و با برخورد با یکی دو مغازه کوچک که سیگار قاچاق می‌فروشند به همه نشان می‌دهند که در حال مبارزه با قاچاقچیان سیگار هستند، اما اگر سری به بازار بزنیم می‌بینیم که در همه این سالها، قاچاقچیان به راحتی در حال فعالیت هستند و فراوانی سیگار قاچاق در سطح، عرضه نشان می‌دهد که انگار هیچ دستگاهی با قاچاقچیان سیگار، کاری ندارد.

در ایران چندین برند سیگار وجود دارد که قاچاق اش محرز و ده‌ها سال است خرید و فروش آن‌ها در کشور ممنوع است، مثل سیگار مارلبرو که هر چند جز برندهای قاچاق محرز است، اما تقریباً از هر دکه و مغازه‌ای می‌توان آن را خریداری کرد، البته اینگونه هم نیست که پیدا کردن این قاچاقچیان سخت باشد و بصورت زیرزمینی فعالیت کنند، چرا که از هر سوپرمارکتی در تهران سراغ بازاری را بگیرید که بتوان در آن سیگار قاچاق خرید، آدرس آن را به شما می‌دهند.

چهارراه مولوی، خیابان احمدی، بازار بز، بازاری که سی سال است پاتوق قاچاقچیان سیگار شده و اگر امروز هم سری به آن بزنید به چشم خود می‌بینید که هنوز قاچاقچیان در آنجا بدون مزاحمت، در حال خرید و فروش سیگار قاچاق هستند. اسم این بازار، بازار بز است چرا که در آنجا مثل بازارهای خرید و فروش حیوانات، سیگار قاچاق را چوب می‌زنند تا به قیمت بالاتری بفروشند.

بازار خرید و فروش سیگار قاچاق، در واقع یک خیابان در چهارراه مولوی به طول تقریباً ۵۰۰ متر است که در آن ازدحام قاچاقچیان حتی در دوران کرونا آنقدر زیاد است که به راحتی در آن خیابان نمی‌شود تردد کرد.

دو طرف این خیابان، مغازه‌هایی است که اکثر مغازه‌ها در ظاهر تنها کالای دارای مجوز می‌فروشند، اما وقتی با دستفروشان اطراف خیابان صحبت می‌کنیم متوجه می‌شویم که بسیاری از این کالاهای قاچاق، متعلق به همین مغازه‌های اطراف خیابان است، اما چون در داخل مغازه خود نمی‌توانند سیگار قاچاق بفروشند به عده‌ای حقوق می‌دهند تا به عنوان دستفروش جلوی مغازه خودشان، سیگارهای قاچاق را به فروش برسانند.

این بازار، در حالی به کار خود ادامه می‌دهد که قاچاقچیان بازار سیگارهای غیر مجاز، حتی به اندازه یک مغازه دار هم احساس ترس نمی‌کنند تا سیگارهای قاچاق خود را مخفی کنند بلکه بساط پهن کردند و قیمت انواع سیگارهای قاچاق مثل مارلبرو را به راحتی فریاد می‌زنند و دنبال مشتری می‌گردند و به غیر از خرید و فروش سیگارهای قاچاق محرز، سیگارهای فیک و تقلبی هم می‌فروشند، سیگارهایی که مصرف آن‌ها ممکن است مضرات بسیاری داشته باشد.

به سراغ چند نفر از دست فروش‌های این بازار رفتم و قیمت یک باکس سیگار مارلبرو را گرفتم، اما در کمال تعجب برای یک باکس سیگار مارلبرو از ۱۲۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان به من قیمت دادند و وقتی که تفاوت آن‌ها را پرسیدم به من گفتند که این قیمت یک باکس سیگار مارلبرو اصل تا تقلبی و بی کیفیت آن است. این یعنی در این بازار می‌توان یک باکس سیگار یک میلیون تومانی را به قیمت ۱۲۰ هزار تومان خرید و دست مشتری داد، مشتری هم که متوجه تفاوت آن‌ها نمی‌شود.

وزارت بهداشت بارها از مضرات استفاده از سیگارهای تقلبی گفته و بارها اعلام کرده که سیگارهای تقلبی از ضایعات گیاهان و فضولات حیوانات تهیه می‌شوند، اما در بازار بز وقتی از یکی از قاچاقچیان سیگار درباره مضرات مصرف این سیگار تقلبی پرسیدم به من گفت: "مشتری چه می‌داند سیگار اصل و تقلبی چیست، همین باکس ۱۲۰ هزار تومانی را بگیر و سیگار را جعبه‌ای ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان به مردم بفروش و سودش را ببر.

این بازار چنان عادی به کار خود ادامه می‌دهد که اگر گذرتان به آن بیفتد فکر میکنید وارد یکی از راسته‌های شلوغ بازار اصلی تهران شده اید، هر برندی که بخواهید در آن وجود دارد از سیگارهای به گفته خودشان شرابی گرفته تا توتون و تنباکوی غیرمجاز و تقلبی قلیان. اگر به زیرزمین و طبقات بالای پاساژهای اطراف این بازار هم سری بزنید با افرادی روبرو می‌شوید که سیگار و توتون تقلبی قلیان را به هر قیمتی که شما بخواهید تهیه می‌کنند و درب مغازه تحویل می‌دهند.

کوچه‌ها و خیابان‌های اطراف این بازار هم پر از انبارهای کوچک و بزرگی است که وقتی از جلوی آن‌ها عبور می‌کنید می‌توانید هزارها جعبه سیگار انبار شده در آن‌ها را ببینید، انبارهایی که به نظر نمی‌رسد پیدا کردنشان کار مشکلی باشد، اما بدون مشکل در حال فعالیت هستند و خودروها جلوی درب این انبارها در حال بار زدن سیگارهای قاچاق برای ارسال به شهرستانها.

این یعنی بازاری در تهران وجود دارد که قاچاقچیان آن کالای قاچاق خود را وسط بازار فریاد می‌زنند، سودجویان اش در اطراف بازار سیگار و تنباکوی تقلبی می‌فروشند، انبار هایش با درب باز ۲۴ ساعت در حال بار زدن سیگارهای تقلبی هستند و خودروهایش با بار سیگار قاچاق، در حال توزیع این کالا در سطح کشور، در حالیکه هیچ دستگاه مسئولی کاری به کارشان ندارد.

قطعاً نباید فراموش کرد که واردات این حجم از کالای قاچاق نیاز به خروج حجم بسیار زیادی ارز از کشور دارد، ارزی که در حال حاضر باید صرف واردات کالاهای ضروری شود، اما به راحتی با آن، سیگار به داخل کشور قاچاق می‌کنند. ما به مدارکی از یک آزمایشگاه در داخل کشور دست پیدا کردیم که به دلیل ترس از مافیای سیگار مسئول آن نمی‌خواست نامش فاش شود، اما نتایج آزمایشگاه نشان می‌دهد که یک نخ سیگار مارلبرو تقلبی علاوه بر اینکه آلودگی‌های قارچی و میکروبی فراوان دارد چندین برابر یک نخ سیگار بهمن داخلی، برای بدن انسان ضرر دارد، این یعنی مصرف این سیگارهای تقلبی نه تنها باعث خروج ارز می‌شود بلکه عوارض مصرف آن، فشار مضاعفی را بر دوش نظام سلامت کشور هم وارد می‌کند.

نکته جالب اینجاست که بعضی از این فروشندگان نه تنها سیگار قاچاق و تقلبی خارجی می‌فروختند بلکه حتی سیگارهای داخلی مثل بهمن هم به صورت تقلبی در این بازار فروخته می‌شود، از قاچاقچیان این بازار که درباره محل تولید این سیگارها سوال کردم همه آن‌ها یک جواب بیشتر نداشتند، اکثر سیگارهای قاچاق و تقلبی که وارد کشور می‌شود در عراق تولید شده اند و از طریق مرزهای غربی و با ظرفیت شوتی‌ها وارد کشور می‌شوند.

برای تهیه گزارش به زحمت توانستم کارشناسی را پیدا کنم که حاضر شود در مورد مافیای سیگار با ما صحبت کند، آنهم به شرط اینکه در گزارش از او نامی نبریم.

این کارشناس درباره نحوه ورود سیگار قاچاق به داخل کشور به من گفت: دو راه برای قاچاق سیگار به داخل کشور وجود دارد، یکی استفاده از ترانزیت خارجی است و دیگری با کمک شوتی ها.

وی افزود: با توجه به اینکه مناطق آزاد و ویژه هم، خارج از سرزمین مادر محسوب می‌شود قاچاقچیان یک کانتینر سیگار قاچاق را به اسم ترانزیت خارجی از مرزهای آبی به یکی از مناطق ویژه یا آزاد در داخل کشور می‌رساند و از آنجا سیگارهای قاچاق خود را توزیع و در بازار به فروش می‌رسانند.

وی ادامه داد: راه دوم قاچاق سیگار به داخل کشور دپوی سیگارهای قاچاق در مرزهای غربی در کشور عراق است، به صورتی که ما حتی در چند کیلومتری مرزها در داخل خاک عراق انبارهای بزرگ سیگار داریم که با استفاده از ظرفیت شوتی‌ها این سیگارها را به صورت توزیع مویرگی در داخل کشور پخش می‌کنند.

این کارشناس تاکید کرد: اینکه فکر کنیم پشت چنین صنعت پول سازی، هیچ برنامه ریزی نظامندی وجود ندارد و سیگار قاچاق تنها از طریق عده‌ای دلال و قاچاقچی خرده پا، وارد کشور می‌شود یک تفکر اشتباه است.

وی گفت: درست است که در سطح عرضه، ما با قاچاقچیان خرده پا روبرو هستیم، اما در واقع کالای مورد نیاز برای این قاچاقچیان خرده پا را یک شبکه به هم پیوسته مافیایی و با برنامه ریزی، تامین می‌کند. برای اینکه متوجه شویم بازار سیگار ایران دست چه کسانی است باید ببینی چه کسی در ایران سیگار تولید می‌کند، در ایران چهار شرکت اصلی تولید کننده سیگار به نامهای، "شرکت دخانیات"، شرکت کی تی اند جی، شرکت جی تی آی و شرکت بی‌ای تی وجود دارد.

شرکت بی‌ای تی همانطور که از اسمش مشخص است یعنی بریتیش امریکن توباکو, یک شرکت آمریکایی انگلیسی است که در کمال تعجب در اوج تحریم‌های آمریکا به راحتی در داخل کشور فعالیت می‌کند. شرکت دخانیات هم که سال هاست بازار را به شرکت‌های خارجی واگذار کرده و سهم چندانی از بازار سیگاری کشور ندارد، اما شرکت کی تی اند جی شرکت دیگری است که در کمال تعجب از سال ۹۷ تاکنون حتی یک نخ سیگار در داخل کشور تولید نکرده و درب کارخانه‌های خود را بسته است، اما سیگارهای این شرکت در بازار وجود دارد و به راحتی خرید و فروش می‌شود.

وزارت صنعت درباره اینکه چرا مجوز تولید این شرکت را در حالی که هیچ تولیدی در داخل کشور نمی‌کند باطل نکرده به ما توضیحی نداد، اما عطاالله معروفخانی رئیس مرکز برنامه ریزی و نظارت بر دخانیات کشور در برنامه گفتگوی ویژه خبری با لحنی حمایت گرایانه گفت: این شرکت سه سال است که سیگارهای انبار شده خود را می‌فروشد.

حالا اگر این واقعیت داشته باشد یعنی شرکتی در ایران وجود دارد که مدتهاست سیگارهای قدیمی و احتمالا تاریخ گذشته خود را در بازار عرضه می‌کند و وزارت صنعت نیز هر چند از این موضوع مطلع است، جلوی فعالیت آن را نمی‌گیرد.

در نهایت، اما این طور که به نظر می‌رسد، سیگار کالای عجیبی است چرا که محل انبارهای آن مشخص است، قاچاقچیان آن شناخته شده هستند، کارخانه‌های تولید کننده آن بسته است و سیگار خود را به داخل کشور قاچاق می‌کنند، اما کسی با آن‌ها کاری ندارد.