بازار؛ گروه استانها: باوجوداینکه بنا بر گفته مسئولان صنعت ساختمان ۱۳ درصد اشتغال را به خود اختصاص داده اما نیمی از حوادث ناشی از کار به همین صنعت بازمی‌گردد که ناشی از بی‌توجهی و غفلت مسئولان است.
ماده ۹۱ قانون کار، کارفرمایان و مسئولان کلیه واحدهای مشمول قانون را مکلف کرده برای تأمین حفاظت و سلامت و بهداشت کارگران در محیط کار، وسایل و امکانات لازم را تهیه و در اختیار آنان قرار داده، چگونگی کاربرد وسایل فوق‌الذکر را به آنان بیاموزند و در خصوص رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی نظارت کنند اما آنچه که در عمل در پروژه‌های ساخت‌وساز شهر مشهد که همگی دارای پروانه کار و مجوزهای لازم از شهرداری، نظام‌مهندسی و سایر ادارات هستند کلمه ایمنی معنا و مفهوم چندانی ندارد و این کارگران در حالی با حوادث دست‌وپنجه نرم می‌کنند که حتی از بیمه درمانی نیز برخوردار نیستند.
خطرات پیش روی کارگران
محمد جهانی یکی از مهندسان ناظر در گفت‌وگو با بازار عنوان می‌کند: معمولاً کارگران در ارتفاع کار می‌کنند و این امر نه‌تنها برای کارگران در ارتفاع خطرناک است بلکه برای کسانی که در پایین کار می‌کنند نیز می‌تواند خطر ایجاد کند.
وی بیان می‌کند: خطرات ناشی از سقوط اشیاء همیشه وجود دارد و از طرفی در سطح زمین نیز احتمال زمین خوردن در اثر برخورد با مواد خام، ابزارها و گیرکردن به گودال‌های کوچک و لبه‌ها زیاد است.
عضو سازمان نظام مهندسی بابیان اینکه معمولاً طبیعت مشاغل ساختمانی باعث می‌شود که کارگران روزهای زیادی را دور از خانواده طی کنند می‌افزاید: ازآنجاکه بسیاری اوقات کارهای ساختمانی در ارتفاع صورت می‌گیرند، اضطراب ناشی از سقوط همواره وجود دارد.
وی عنوان می کند: وجود چنین شرایطی لازم و ضروری به نظر می‌رسد که طی برنامه‌ای منظم و سازمان‌یافته و آموزش راهه‌ای ایمن و بهداشتی این قشر عظیم و مهم جامعه، از این خطرات محافظت شوند.
وی می‌گوید: طبق مقررات هرگاه صاحب‌کار اجرای کلیه عملیات ساختمانی از ابتدا تا پایان کار را کلاً به یک پیمانکار محول کند، پیمانکار مسئول اجرای مقررات این آیین‌نامه در کارگاه است اما مشاهده می‌کنید که بازهم پیمانکاران توجه چندانی به این موضوع ندارند.
به‌کارگیری افراد ناآشنا با مقررات ساختمان
جهانی بابیان اینکه الزامی از طرف مرجع صدور پروانه به‌رغم تصریحات قانونی برای تامین ایمنی کارگاه وجود ندارد می افزاید: لذا اگر پیمانکاری هم طبق ماده ۴ آیین‌نامه حفاظتی، کل کار را از کارفرما تحویل بگیرد، باز به دلیل ناآشنایی با قوانین یا عدم الزام دستگاه‌های مسئول، اصول فنی و ایمنی چنانچه متن قوانین است رعایت نمی‌شود.
وی اظهار می‌کند: این وسط می‌ماند یک ناظر ساختمان که با حداکثر هفته‌ای یکی دومرتبه بازدید یکی دوساعته از ساختمان از پس هجوم بی‌قانونی‌ها برنمی‌آید و کار می‌رسد به آنجا که صنعت ساختمان به‌رغم برخورداری از ۱۳ درصد اشتغال، حدود ۵۰ درصد حوادث ساختمانی را به خود اختصاص می‌دهد.
باوجوداینکه بنا بر گفته مسئولان صنعت ساختمان ۱۳ درصد اشتغال را به خود اختصاص داده اما نیمی از حوادث ناشی از کار به همین صنعت بازمی‌گردد که ناشی از بی‌توجهی و غفلت مسئولان است
این مهندس ناظر می افزاید: کارفرما در کارگاه‌های ساختمانی مالک یا متقاضی صدور پروانه ساختمان است که از هر قشر و با هر میزان تحصیلات و هرقدر آشنایی و اطلاع با قانون می‌تواند باشد و متأسفانه دغدغه‌ای در این زمینه برای مرجع صدور پروانه وجود ندارد تا حداقل افراد متقاضی پروانه ساختمان را ملزم کند تا پیش از صدور پروانه در دوره‌ای توجیهی نسبت به مسئولیت‌های حقوقی خود شرکت کنند.
مسئول کیست؟
در همین راستا از رئیس اداره بازرسی کار خراسان رضوی در خصوص این موضوع که برخی ساختمان‌ها بدون رعایت نکات ایمنی کارمی کنند لذا مسئولیت نظارت آن‌ها با چه نهادی است سؤال می‌کنیم.
محمد نورافشان در گفت‌وگو با بازار اظهار کرد: درواقع وزارت راه و شهرسازی متولی امر ساخت‌وساز است و این وظیفه در داخل محدوده شهری با شهرداری و در روستاها نیز فرمانداری و دهیاری‌ها مسئولیت نظارت برساخت و سازها را بر عهده‌دارند .
وی عنوان کرد: پروانه توسط شهرداری صادر می‌شود و لذا نظارت آن بر عهده وزارت راه و شهرسازی است.
رئیس اداره بازرسی کار خراسان رضوی بیان کرد: در مقررات ملی ساختمان مبحث ۲۲ گانه ای داریم که باید مهندسان ناظر و مجریان ذی‌صلاح مورد تائید سازمان نظام‌مهندسی ،مقررات ملی ساختمان را در کارگاه‌ها اجرا کرده و بر آن نظارت کنند.
نورافشان اظهار کرد: اداره بازرسی اداره کار در هنگام ساخت‌وساز هیچ نقشی درروند مجوز دهی و زمان صدور مجوزهای آن ندارد به همین دلیل امکان بازدید مقدور نیست و پس از بروز حادثه به ما اطلاع داده می‌شود.
وی یادآور می شود این اتفاقات در حالی در سطح شهر رخ می دهد که مطابق ماده۹۵ و ۹۶ قانون کار، کارگاه‌های ساختمانی جزو کارگاه‌های پرخطر هستند و کارفرما مکلف به رعایت قانون کار و موارد و آیین‌نامه‌هاست.
وظیفه اداره و بازرسان اداره کار چیست؟
محمد نورافشان بابیان اینکه البته این موضوع به این معنی نیست که ما از خودمان سلب مسئولیت کردیم به ما گفت: در چند سال اخیر با توجه به افزایش حوادث کارگاه‌های ساختمانی، کارگروهی متشکل از نهادهای مختلف و مرتبط با حوزه ساخت‌وساز ایجاد شد که هم‌اکنون در شهرستان‌های استان فعال است اما در مشهد به دلیل برخی مشکلات و عدم هماهنگی تشکیل نشد.
وی ادامه داد: با این حال اداره کار چند سالی است که نظارت و بازدید از کارگاه‌های ساختمانی را در دستور کار خود قرارداده است و در صورت مشاهده تخلف به استناد ماده ۱۰۵ قانون کار با همکاری مراجع قضایی نسبت به پلمپ آن اقدام می‌کند.
ضرورت نهادینه سازی فرهنگ ایمنی
رئیس اداره بازرسی کار خراسان رضوی بابیان اینکه به نظر من عمده‌ترین دلیل ضعف فرهنگ ایمنی است بیان کرد: نباید ابتدا کارگاه را ایجاد کرد بعد اقدامات پیشگیرانه در آن انجام شود.
وی اظهار کرد: وقتی ساختمان تمام می‌شود از ما می‌خواهند بازدید انجام دهیم که در این مرحله بسیاری از موارد مرتبط با نقص ایمنی مشاهده می‌شود که خود زمینه ساز بروز حوادث بوده لذا این امر نیازمند این است که درزمینهٔ ایمنی فرهنگ‌سازی کنیم و بتوانیم فرهنگ ایمنی افراد را بالا ببریم.
وی با اشاره به این موضوع که بودجه ما برای تبلیغات محدود است و نمی‌توانیم با صداوسیما جهت پخش تیزرهای آموزشی قرارداد ببندیم افزود: بااین‌حال در حد توان نسبت به برگزاری دوره‌های آموزشی ویژه کارگران و کارفرمایان در راستای بالا بردن فرهنگ ایمنی توسط مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی اداره کار اقدام می‌شود.
رئیس اداره بازرسی کار خراسان رضوی یادآور شد: مادر برهه خاصی از جنبه اقتصادی در کشور به سرمی بریم همیشه به نان انسان‌ها بیشتر از جان آن‌ها اهمیت داده‌شده است و این در حالی است که ما معتقدیم جان انسان‌ها از نان آن‌ها اهمیت بیشتری دارد.
آموزش و مطالبه ایمنی
سالانه یک درصد کارگران ساختمانی جان خود را در حین کار از دست می‌دهند؛ با این حال کارگران ساختمانی جانشان را کف دستشان می‌گیرند، بی‌آنکه کمترین مسئولیتی از سوی کارفرمایان نسبت به جان آنان به عهده گرفته شود و از همین رو فعالان کارگری ساختمانی معتقدند که تنها راه مطالبه این حداقل‌ها، تشکل‌های کارگری است.
البته آموزش به کارگران نیز یکی از ضرورت هایی است که بنا بر تاکید کارشناسان باید در اولویت قرار داشته باشد اما آموزشِ صرف کارگرانی که قدرت تحمیل حقوق خود به کارفرما مبنی بر تأمین تجهیزات ایمنی برای کار را ندارند، نمی‌تواند گره از مشکل بالا بودن حوادث کار در کشور حل کند.
قطعاً آموزش ایمنی کار به کارگران ساختمانی یک رکن اساسی در تأمین امنیت آنان است اما تمام آن نیست.
نظر شما