محسن زارعیان، بازار: «رفتار هیجانی» رفتار انکار نشدنی بازار سرمایه از ابتدای سال ۹۹ بود زیرا بازار به طور مرتب هیجان‌های مثبت و منفی را تجربه کرد؛ به گونه‌ای که نمی‌شد تحلیل درستی از شرایط موجود ارائه داد. لذا با نگاهی به آنچه از ابتدای سال جاری در بازار سرمایه گذشت، می‌توان چنین گفت که در پنج ماه نخست سال به ویژه فروردین و اردیبهشت، تقریباً تمام شرکت‌ها رو به رشد بودند زیرا بازار به دلیل سیل نقدینگی شاهد صعود سریع و سراسری و غیرمنطقی بود.
در آن شرایط، فرقی میان شرکت‌هایی که ارزندگی و گزارش سودآوری خوبی داشتند و نیز شرکت‌هایی که شرایط معمولی داشته و حتی متأسفانه آنها که ارزندگی و شرایط تولیدی نامناسبی داشتند، وجود نداشت و به دلیل فشار نامناسب نقدینگی، همه با هم رشد کردند که البته رشد دسته آخر طبیعی نبود بلکه بیش‌واکنشی به شرایط تورمی محسوب می‌شد.
نتایج بیش‌واکنش‌های هیجانی
در مقابل، در سه ماه اخیر، بازار دچار اصلاح شد؛ به طوری‌که شاخص کل که در پنج ماه نخست ۹۹ از ۵۰۰ هزار واحد به بالای ۲.۱ میلیون واحد رسیده بود، در ادامه تا زیر یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد افت سریعی داشت که این افت نیز بیش‌واکنش هیجانی بازار بود.
در مورد سه ماه اخیر، شهریور و مهر و آبان ماه می‌توان گفت، بسیاری از شرکت‌ها در قیمت‌های ارزنده‌ای هستند و گزارش‌های تولید، فروش و سودآوری آنها خوب است؛ به ویژه آنها که افت زیاد و اصلاح قیمتی زیاد را تجربه کرده‌اند.
در ۱۷ آبان ماه ۹۹، این شرکت‌ها که افت زیاد و اصلاح قیمتی زیاد را تجربه کرده‌اند و نیز شرکت‌های متوسط و شرکت‌هایی که قبلأ بی‌دلیل و غیرمعمول رشد کرده و به طور حباب‌گونه بالا رفته بودند، همگی در حال افت هستند.
افت شرکت‌های ضعیف که بی‌دلیل بالا رفته و نیاز به اصلاح داشتند باعث شد شرکت‌های ارزنده نیز پایین کشیده شوند و یک رفتار گروهی جمعی غیرمنطقی چه در پنج ماه رو به رشد بازار و چه در سه ماه دچار افت بازار مشاهده شود. بسیاری از شرکت‌ها با توجه به گزارش‌های سه ماه نخست تابستان و گزارش‌های فروش مهر ماه خود اکنون به قیمت‌های ارزنده‌ای رسیده‌اند.
توصیه به سهام‌داران
اینکه چه اتفاقی خواهد افتاد، توصیه ما به سهام‌داران این است که شرکت‌هایی که گزارش‌های خوبی در چند ماه اخیر داشته و اصلاح قیمتی قابل‌توجهی داشته‌اند، فروش آنها توجیه ندارد. همچنین در این باره که چه زمانی بازار بر خواهد گشت و روند صعودی خواهد داشت، باید گفت که زمان قابل تشخیص نیست و تا اندازه زیادی به برنامه‌های دولت و اینکه چه زمانی مدنظر دولت باشد، مربوط می‌شود.
اگر فردی سهام ارزنده با گزارش تولید و سودآوری خوب و نسبت‌های قیمت به سود خوبی دارد، یعنی نسبت‌های قیمت به سود گذشته‌محور یا ttm زیر ۲۵ الی ۳۰ و نسبت‌های قیمت به سود آینده‌محور و تحلیلی زیر ۱۰ دارد در اینجا فروش توجیه ندارد؛ وگرنه سایر شرکت‌ها به خصوص شرکت‌های کوچکی که در سال ۹۸ رشدهای ۳۰، ۴۰، ۵۰ و بعضأ تا ۹۲ برابری داشتند، با اینکه در سه ماه اخیر افت زیادی را تجربه کرده‌اند، کماکان به روند افت خود ادامه می‌دهند؛ زیرا هنوز به قیمت‌های ارزنده نرسیدند.
نظر شما