بازار؛ گروه انرژی: کمتر از دو هفته دیگر به سالگرد اجرای مجدد طرح سهمیه بندی و افزایش بهای بنزین به ۳ هزار تومان باقی مانده است. هرچند که بر اساس آمار اعلامی از طرف شرکت پخش و پالایش متوسط مصرف بنزین از حدود ۹۵ میلیون لیتر حالا به حدود ۷۵ میلیون لیتر کاهش یافته، اما به نظر می‌رسد که اجرای این طرح بار مالی سنگینی را به خصوص برای خانواده‌های کم درآمد ایجاد کرده است. طبق گفته‌های آرش نجفی رییس انجمن بهینه سازی مصرف انرژی افزایش قیمت بنزین بار تورمی بیش از ۶۰ درصدی را به خانواده‌های ایرانی تحمیل کرده است. جدای از این وزیر نفت خود هفته گذشته در کمیسیون انرژی مجلس گفته که بعد از گرانی بنزین، تعداد خودروهایی که به صورت غیر مجاز و غیر استاندارد ال پی جی سوز شده‌اند، بیشتر شده است. این در حالی است که ال پی جی هیچ جایی در سبد سوخت مصرفی خودروها نداشته و هم اکنون وزارت نفت تنها سی ان جی سوز کردن خودروهای عمومی را در دستور کار قرار داده است. مصطفی نخعی عضو کمیسیون انرژی مجلس در اینباره به بازار می‌گوید: «وزارت نفت اعتقادی به استفاده از ال پی جی در سیستم حمل و نقل کشور ندارد. در حالیکه در بسیاری از کشورها به دنبال متنوع سازی سبد سوخت مصرفی خود هستند. »آمارهای غیر رسمی حکایت از تردد ۱.۲ تا ۱.۵ میلیون خودروی LPG سوز در کشور حکایت می‌کند. خانواده هایی که به نظر می‌رسد وزارت نفت هیچ حق و حقوقی برای آنها قائل نیست.
اعتقاد وزیر نفت بر این است که حجم قاچاق گاز مایع خیلی زیاد نیست و ۴ هزار تن گاز مایعی مازادی که توزیع می‌شود در خودروهایی که به صورت غیر استاندارد ال پی جی سوز شده اند، مصرف می‌شود. به اذعان زنگنه، بعد از گرانی بنزین، تعداد خودروهایی که به صورت غیر مجاز و غیر استاندارد ال پی جی سوز شده اند، بیشتر هم شده است
سهم LPG در سبد سوختی کشورهای مختلف چقدر است؟
این روزها کار کردن با خودرو به منبع درآمد بسیاری از خانواده‌های تامین شده است. شغلی که بعد از گرانی بنزین و البته هزینه‌های تعمیر و نگهداری خودرو به اذعان بسیاری از دارندگان خودرو دیگر نمی‌صرفد. برخی برای کاهش هزینه‌های ناشی از گرانی بنزین ناچار به سراغ ال پی جی سوز کردن خودروهای خود به صورت غیر استاندارد رفته اند.
عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به سوال نمایندگان کمیسیون انرژی در رابطه با کمبود گاز مایع در کشور، به بازار می‌گوید: «آمارهای اعلامی از طرف وزارت نفت نشان می دهد که روزانه حدود ۶ هزار تن بنزین در کشور می سوزد که ۲ هزار تن آن به مصرف خانگی می رسد. اعتقاد وزیر نفت بر این است که حجم قاچاق گاز مایع خیلی زیاد نیست و ۴ هزار تن گاز مایعی مازادی که توزیع می‌شود در خودروهایی که به صورت غیر استاندارد ال پی جی سوز شده اند، مصرف می‌شود. به اذعان زنگنه، بعد از گرانی بنزین، تعداد خودروهایی که به صورت غیر مجاز و غیر استاندارد ال پی جی سوز شده اند، بیشتر هم شده است. »
نخعی ادامه داد: وزارت نفت اعتقادی به استفاده از ال پی جی در سیستم حمل و نقل کشور ندارد. در حالیکه در بسیاری از کشورها به دنبال متنوع سازی سبد سوخت مصرفی خود هستند.
برای مثال در کشورهایی همچون ترکیه، کره جنوبی و لهستان در حال جایگزینی LPG با نام اتو گاز به جای بنزین در خودروها هستند. کشورهایی همچون ایران و چین نیز از CNG به طور عمده برای جایگزینی بنزین بهره گرفته‌اند. برخی کشورها همچون ایتالیا و روسیه نیز به طور همزمان شروع به جایگزینی هر دو سوخت LPG و CNG با بنزین کرده‌اند. مسئولین تعدادی از این کشورها علاوه بر هدف کاهش آلودگی هوا به منظور افزایش امنیت سوخت نیز این سیاست را به کار می‌گیرند.
اخیرا هم کشورهایی همچون چین، آمریکا، کره جنوبی، انگلیس و کانادا در حال توسعه جایگزینی LPG با دیزل هستند. زیرا انتشار آلودگی حاصل از LPG بسیار کمتر از دیزل است که خود می‌تواند راهکاری مناسب برای کاهش آلودگی شهرها باشد. این مسئله تا جایی پیش رفته است که در آمریکا به منظور کاهش هزینه و آلودگی هوا، برای مدارس اتوبوس‌هایی با سوخت LPG عرضه کرده‌اند. این اتوبوس‌ها که به "اتوبوس مدارس" معروف هستند در حال گسترش در ایالات آمریکا هستند. دولت انگلیس نیز به منظور تبدیل اتوبوس‌های گازوئیل سوز به LPG سوز، تسهیلات ویژه‌ای در نظر گرفته است. همچنین ۹۰درصد اتوبوس‌های عمومی در گوانگژو و ۳۰ درصد در هنگ کنگ LPG سوز هستند.
با وجود اینکه طبق آمارهای غیر رسمی حدود ۱.۲ تا ۱.۵ میلیون دستگاه خودروی ال پی جی سوز در کشور وجود دارد وزارت نفت اعتقادی به استفاده از این سوخت در سیستم حمل و نقل کشور ندارد. در حالیکه در بسیاری از کشورها به دنبال متنوع سازی سبد سوخت مصرفی خود هستند
حذف کامل ال پی جی از سبد سوخت حمل و نقل
با وجود اصرار تعدادی از کارشناسان حوزه انرژی برای ورود ال پی جی به سوخت خودروها بویژه تاکسی‌ها، وزارت نفت می‌گوید برنامه‌ای برای این موضوع ندارد و همچنان قصد دارد این سوخت را برای صادرات در نظر بگیرد. این گفته‌ها در شرایطی مطرح می‌شود که در حال حاضر عملا امکان صادرات این سوخت وجود ندارد. جدای از این نسخه مقدماتی تامین انرژی بخش حمل و نقل تا افق ۱۴۲۰ که توسط وزارت نفت منتشر شده نشان می‌دهد که این وزارتخانه اقدام به حذف کامل اتوگاز(گاز مایع فشرده) از سبد سوخت بخش حمل و نقل کرده است. این درحالی است که وزارت نفت می‌توانست با ال پی جی سوز کردن بخشی از ناوگان حمل و نقل عملا ظرفیت صادرات بنزین خود را افزایش دهد.
طبق گزارش نشریه پلتس قیمت صادراتی هر تن LPG در سال ۲۰۱۸، ۵۶۵ دلار و قیمت صادراتی هر بشکه بنزین ۸۷ دلار برآورد شده است. با توجه به اینکه هر ۸.۵ بشکه بنزین معادل یک تن بنزین است، در نتیجه قیمت صادراتی هر تن بنزین ۷۴۰ دلار محاسبه می‌شود. یعنی قیمت صادراتی بنزین از LPG، ۱۷۵ دلار به ازای هر تن بیشتر است.
اما شرکت پخش و پالایش این ادعا را قبول نداشته و معاون مدیرعامل شرکت ملی پخش گفه که «قیمت صادرات LPG در حدود قیمت صادراتی بنزین است و از طرفی این سوخت نسبت به بنزین متقاضیان بیشتری دارد. در نتیجه جایگزینی LPG به جای بنزین در خودروها صرفه اقتصادی ملی ندارد.»
نسخه مقدماتی تامین انرژی بخش حمل و نقل تا افق ۱۴۲۰ که توسط وزارت نفت منتشر شده نشان می‌دهد که این وزارتخانه اقدام به حذف کامل اتو گاز(گاز مایع فشرده) از سبد سوخت بخش حمل و نقل کرده است
تولید ۱۷ میلیون تن ال پی جی در کشور
در حال حاضر آمار و ارقام نشان می‌دهد که میزان تولید LPG در کشور به رقم سالانه ۱۷ میلیون تن در سال رسیده است که از این مقدار حدود ۶ میلیون تن آن صادر می‌شود، ۲ میلیون تن در بخش خانگی مصرف شده و مابقی ۹ میلیون تن در خطوط لوله گاز طبیعی و فلرها سوزانده شده و به هدر می‌رود. هدر رفت ۹ میلیون تن LPG در حالی است که با توجه به تجربه کشورهای دنیا می‌توان از این سوخت در خودروها استفاده کرد.
وزارت نفت حقوق ۱.۵ میلیون خانواده را نادیده گرفت
با وجود این که اکنون مصرف LPG به عنوان سوخت خودروها مجاز و قانونی نیست اما به دلیل وجود مزایای فراوان آن از جمله پیمایش زیاد نسبت به سایر سوخت‌ها، ارزان‌تر بودن بسیاری از خودروها به سمت استفاده از LPG رفته اند. بنابر آمار غیررسمی در حال حاضر تعداد ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تا یک میلیون و ۵۰۰ خودرو LPG سوز در کشور وجود دارد که از جایگاه‌های غیررسمی و غیرمجاز و به روش‌های خطرناک و غیراستاندارد سوخت‌گیری می‌کنند. بیشتر این خودروها در شهرهای کوچک رفت و آمده کرده و اتفاقا متعلق به خانواده‌های کم درآمدی است که قادر به تعویض خودروی خود با خودروهای CNG سوز نیستند. مسئولان وزارت نفت می‌گویند که کسانی که خواهان تبدیل خودروهای خود به CNG هستند می‌توانند ثبت نام کنند. البته باید توجه داشت که هزینه این تبدیل حدود ۱۰۰ دلار برآورده شده که بخش زیادی ا آن توسط دارنده خودروها باید پرداخت شود. بنابراین در صورت عملی شدن حذف کامل LPG از سبد سوخت حمل و نقل کشور، تمام کسانی که این سوخت را برای خودرو خود انتخاب کرده‌اند نادیده گرفته خواهند شد، هدر رفت انرژی از طریق سوزاندن LPG در فلرها صورت می‌گیرد و در نتیجه عدم‌النفع و ضرر اقتصادی حاصل از آن غیر قابل جبران خواهد بود.
نظر شما