فرحناز سپهری؛ بازار: پرداخت الکترونیکی یک از روشهای پرداخت این روزهای عصر تکنولوژی به شمار می رود. به طوری که مشتریان با استفاده از ابزارهایی مانند کارتهای پرداخت و کانال‌های مختلف از قبیل دستگاه‌های خودپرداز، پایانه‌های فروشگاهی خدمات مورد نیاز خود را مانند برداشت وجه، انتقال وجه، خرید کالا و خدمات، پرداخت قبوض را انجام می دهند. اما در ایران با وجود اینکه کارشناسان این حوزه باور دارند که شرکتهایی با توانایی بالا در زمینه پرداخت دیجیتال وجود دارند، اما با این حال عقب ماندگی هایی وجود دارد. ترابی، کارشناس پرداخت دیجیتال معتقد است؛ استارت آپ ها به دلیل چابکی می توانند این مسیر را هموارتر و خدمات را تسریع کنند و به گفته وی از جمله ابزارهایی که خواه ناخواه باید به سمت آن برویم، کیف پول الکترونیکی است. برای آگاهی از چالشها و راهکارها در حوزه پرداخت دیجیتال خبرگزاری بازار گفتگویی با موسی ترابی، کارشناس حوزه پرداخت دیجیتال و مدیر عامل شرکت فناوری اطلاعات پارس آسایش تکتا، انجام داده است که از نظرتان می گذرد.
*پرداخت دیجیتال به چند روش از طریق چه نوع ابزارهایی در دنیا انجام می شود؟
پرداختهای دیجیتال به روشهای مختلف انجام می گیرد. برای مثال از طریق کارتهای اعتباری یا debit card و ارزهای دیجیتال و یا کیف پول الکترونیکی. البته بیشتر از کیف پول الکترونیکی (eWallet) استفاد ه می شود مثلا، کارتهای مترو، اتوبوس که داریم، ابزار فیزیکی محسوب می شوند؛ در حالی که برای مثال پرداخت هایی از طریق وی چت پی، به صورت کاملا دیجیتال و از طریق ارسال کد انجام می شود. دردنیا سعی براین شده تا ابزار فیزیکی کمتر استفاده شود طوری که برای نمونه با توسعه گوشی های هوشمند پرداختها هرچه بیشتر از سنتی به پرداخهای دیجیتالی تغییر یافته است در عین حال که ارزهایی مثل دلار و یورو هم به صورت ارز دیجیتال در آمده است پس آینده پرداخت از آن کیف پول الکترونیکی است که توسط آن ارزهای دیجیتال را جابجا می کند و خواه ناخواه به این سمت رفت.
*در ایران تا چه اندازه قوانین در زمینه پرداخت دیجیتال وجود دارد؟
هرچند در حوزه ارزهای دیجیتال فعالیتی به آن شکل در کشور شکل نگرفته است از طرفی شرکتهایی در زمینه استفاده از کیف پول الکترونیکی هم در کشور وجود دارد اما هنوز در این زمینه به جایگاه مناسبی نرسیده ایم. در کشورمان متاسفانه قوانین در این حوزه عقب تراز فناوری است به طوری که ماهها می گذرد تا قانونی تصویب شود در حالی که توجه به صنعت آی تی خیلی مهم است و در این مسیر زمان را از دست داد. مثلا در بحث ارز دیجیتال ارگانهای مختلف از وزارت نیرو گرفته تا وزارت صنعت و معدن و وزارت ارتباطات و بانک مرکزی دخیل هستند در حالیکه در تصویب قوانین پاسکاری می کنند چرا که متولی ندارد.
*قوانین برای استارت آپ های حوزه پرداخت چقدر باز دارنده یا باعث رشد آنها می شود؟
خیلی از قوانین در حوزه پرداخت، بعضا مناسب نیستتند. به خاطر اینکه افراد در بطن کار قرار ندارند از این رو اغلب قوانین بازدارنده هستند. به طوریکه یکی از چالشها این است که از همان اول کار باید فرد مراحل ثبت شرکت و کارهای مالیات، بیمه را انجام دهد یعنی به نحوی که کل کارهایی که در ابتدا برای یک شرکت بزرگ انجام می گیرد، را باید انجام دهد. از این رو تمام وقت و انرژی اش صرف این کارها می شود در حالیکه باید انرژی صرف پیاده سازی ایده و تیم سازی و جذب سرمایه در این عرصه شود. از طرفی شاید هم اصلا موفق نشود و به درامدزایی نرسد پس چرا باید درگیر چنین قوانین ناخواسته ای شود. من به جرات می توانم بگویم اکثر کسب و کارها از همان اول از بین می روند به عبارتی ۹۹ درصد کسب و کارها در سال اول از بین می روند و اگر یک درصدی شانس بیاورند آن هم شاید یا ایده خوبی داشته اند و یا سازمان قوی کنارشان بوده است. البته به نظرم اگر دولت دخالت نکند ویا حداقل سنگ اندازی نکند و وعده حمایت ندهند، خیلی بهتر است.
* به نظرتان چرا بستر (B۲B ) تجارت به تجارت در ایران آن طور که باید شکل نگرفته است؟ کدام کشورها در این حوزه خوب عمل کرده اند؟
در دنیا مخصوصا چین از حوزه بسترهای B۲B که در چارچوب اطلاعات شفاف است، به خوبی استفاده کرده، می توان گفت شرقی ها از غربی ها در این حوزه بهتر عمل کرده اند. اما چنین بستر قوی در ایران هنوز اجرا نشده است. در سال ۸۹ سامانه ای به نام ستاد راه اندازی شد، بستری برای انجام مناقصات بود به طوریکه خریدهای دولتی از طریق این سامانه انجام می شد. اما اکنون حتی کسانی که در این بخش فعالیت دارند از این بستر اطلاع ندارد. از طرفی یکی از مشکلات، کاربر پسند نبودن آن است. در ایران چون بیشتر خریدها از طریق سازمانهای دولتی انجام می شود و از طرفی واسطه ها هم زیادند از این رو، این بستر هنوز به خوبی شکل نگرفته است. مثلا اگر شفاف بخواهم بگویم، در عین حال که شاهد آن هم بوده ام، برای مثال مامور خرید یک سازمان دولتی یک واسطه محسوب می شود یا مامور فروش سازمان خودش واسطه است. اینجا انتفاع واسطه ها از طریق بسترهای شفاف سازی فراهم نمی شود.
*در زمینه همکاری با بانک ها برای ارایه خدمات، با چه مشکلاتی روبرو هستید؟
بانکها اکثرا خودشان شرکتهای آی تی دارند، در حالی که به نظرم استارت آپها بسیار سریع می توانند مشکلات را در این حوزه برطرف کنند. اما با این حال بروکراسی اجازه کار به آنها را نمی دهد. در حالی که استارت آپ ها می توانند در جهت تسریع بخشیدن رفع نیازهای شان تاثیر گذار باشند. در عین حال که قانونی از استارت آپ در حوزه فینتک دفاع کند وجود ندارد واز طرفی فضای رقابتی هم نیست.
*میزان پرداخت دیجیتال و تراکنش های امسال نسبت به پارسال چقدر رشد داشته است؟
آنطور که شاپرک(شبکه الکترونیکی پرداخت کارت) اعلام کرده است، میزان پرداختهای امسال در مقایسه با پارسال تقریبا دو برابر شده است و صد در صد تراکنش ها افزایش یافته است، امسال ۲ میلیاردو ۶۰۰ میلیون تراکنش درماه داشته ایم که دو برابر پارسال است و این مساله به دلیل ویروس کرونا بوده که باعث شده تا خیلی از خریدها به صورت الکترونیکی انجام گیرد، به عبارتی کرونا سرعت استفاده از ابرازهای دیجیتال را دو برابر کرده است.
*میزان درآمدزایی در حوزه پرداخت دیجیتال بستگی به چه عواملی دارد؟
میزان درآمدزایی بستگی به تعداد کاربران دارد که از خدمات استفاده می کنند. به طوریکه باید این میزان کاربر به چند صدهزار نفر برسد. البته یک چالش دیگر هم است در زمینه آگاهی رسانی و افزایش کاربر، بحث تبلیغات است که هزینه سنگینی برای استارت آپ ها دارد برای مثال اگر ۱۰۰ میلیون تومان برای اپلیکیشن هزینه کنیم باید ۱ میلیارد تومان برای هزینه تبلیغات اش در حد همین فضای مجازی خرج کنیم البته این مقدارهزینه تبلیغات در فضای تلویزیونی یا بیلبوردها خیلی بیشتر است.
دو مجوز پرداخت یاری (قرار داد با شرکتهای ارائه دهنده خدمات پرداخت امکان استفاده از ابزارهای پذیرش و اتصال به شبکه الکترونیکی پرداخت (شاپرک) به صورت غیر مستقیم میسر می‌شود.) و پرداخت بان (در حوزه کیف پول الکترونیکی) است. که قوانین شان مشخص نشده، در حالی که با مشخص شدن این قوانین، حداقل مسایل در این حوزه شفاف می شود و افراد می توانند با بررسی قوانین، تصمیم بگیرند آیا با شرایط قانونی می توانند کسب و کاری در این زمینه راه بیندازد یا خیر؟. مساله دیگر هم میزان کارمزدی است که باید در رقابت با مقدار کارمزد بانکها باشد که البته قاعدتا باید از آن کمتر باشد.
*به نظر شما عامل موفقیت استارت آپ ها درحوزه پرداخت چیست؟
در حوزه پرداخت افراد فنی خوبی در این حوزه داریم اما متاسفانه مشکل در بخش تیم سازی وجود دارد در حالیکه به نظر من مهمترین عامل موفقیت، تیم سازی مناسب است. در عین حال که مساله دیگر این است در ابتدا نیاز واقعی شناسایی شود طوری که کاربر ابزار سنتی را کنار گذاشته به استفاده از خدمات و محصول ارایه شده نوین روی بیاورد.
*برای امنیت در پرداختها باید از چه ابزاری استفاده کرد؟ برای جلوگیری از کلاهبرداری ها در پرداختهای خرد در فضای مجازی چه راهکاری پیشنهاد می دهید؟
یکی از دلایل استفاده کیف پول الکترونیکی همین مسئله امینت است. چراکه در این ابزار دسترسی به حساب بانکی محدود می شود برای نمونه ما پروژه ای داشتیم که در آن نه اطلاعات داده می شود و نه دریافت می شود و تنها پرداخت با یک کد، کیو ار کد انجام می شود. براساس مبلغی که می خواهید پرداخت کنید یک کدی تولید می شود و زمانی که دو گوشی روبرو هم باشند اسکن و اطلاعات پولی رو بدل می شود و این روش در پرداختهای خرد خیلی کاربرد دارد.
از طرفی کلاهبرداری در شبکه اجتماعی هم است به این شکل که محصولی را با قیمت پایین ارایه می دهند و شما پول به حساب ارسال می کنید اما بعد از آن کالایی ارسال نمی شود البته در مبالغ خرد شاید فرد وقت پیگیری نداشته باشد؛ اما اگر پیگیر شوید به پلیس فتا بروید خواهید دید که کلاه برداری از طریق کارتهای اجاره ا ی صورت گرفته است در حالی که کارت مربوطه به شخصی است که به وی در قبال اجاره کارتش، پولی داده اند که البته درا ین ماجرا آن کلاهبردار فرار کرده وتنها آن فرد که کارت اش را اجاره داده گیر می افتد، هرچند البته اجاره کارت هم غیر قانونی است و در نهایت یک تجربه بدی از خرید آنلاین برای مشتری باقی می ماند.
یکی از راهکارها، ابزار کیف پول الکترونیکی پرداخت مدت دار است که مثلا مشخص می کنید کالا در مدت زمان مشخص ارسال شود بعد از آن برای مثال مدت زمانی که می خواهید آن کالا را ارزیابی کنید، را تعیین می کنید در نتیجه مدت زمان ارسال کالا به اضافه مدت زمان ارزیابی کالا روی هم یک مدت زمان نهایی است که پول به حساب فروشنده واریز می شود؛ هرچند پول در این مدت به حساب فروشنده واریز شده اما فروشنده حق برداشت ندارد. همچنین اگر اعتراضی از طرف مشتری باشد یا کالا مورد پسند نبود آن پول بلوکه شده و درنتیجه فروشنده حق برداشت نخواهد داشت.
نظر شما