رشد ۲ برابری مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌ها/ مازوت هزینه تعمیرات نیروگاهی را ۱.۵ برابر کرد

بازار؛ گروه انرژی: با شروع شدن فصل سرما، آسمان تیره و تار به آسمان کلان شهرهای کشور بازگشته است. حالا دوباره پاییز مسموم تهران دست به دامن آسمان شده است تا در نبود برنامه ریزی‌های مناسب برای کاهش آلایندگی هوا معجزه بارش، نجات‌بخش ساکنانش باشد. در حالی آسمان این روزها به بارندگی‌ها چشم دوخته که آمارهای اعلامی از کاهش ۱۷ درصدی بارندگی‌ها در سال آبی جدید خبر می‌داند. حالا نگرانی‌ها نسبت به وضعیت آلایندگی هوا بیشتر از هر زمانی شده است. نه خبری از اجرایی شدن استاندارد یورو ۵ و کاهش سطح آلایندگی خودروهای داخلی است و نه خبری از نوسازی تجهیزات نیروگاهی کشور. البته محسن طرز طلب مدیرعامل شرکت برق حرارتی دلیل آلایندگی بالای نیروگاه‌ها در کشور را استفاده از سوخت مازوت می‌داند.

او به بازار می‌گوید که به دلیل کمبود گاز میزان مصرف سوخت مازوت در نیروگاه در سال ۹۸ تقریبا دو برابر سال ۹۷ بوده است. آنگونه که این مقام مسئول اعلام می‌کند نه تنها استفاده از مازوت منجر به افزایش سطح آلایندگی نیروگاه‌های کشور می‌شود بلکه هزینه تعمیر و تجهیزات نیروگاهی را ۱.۵ برابر افزایش می دهد به همین دلیل فعالان صنعت برق هیچ علاقه ای به استفاده از این سوخت ندارند.  بر اساس برآوردهای صورت گرفته در سال ۹۹ هزینه مورد نیاز برای تعمیرات نیروگاهی حدود ۵ تا ۶ هزار میلیارد تومان خواهد بود که نسبت به پارسال بیش از ۲.۵ هزار میلیارد تومان رشد را نشان می دهد.

استفاده از مازوت منجر به افزایش سطح آلایندگی نیروگاه‌های کشور می‌شود بلکه هزینه تعمیر و تجهیزات نیروگاهی را ۱.۵ برابر افزایش می دهد به همین دلیل فعالان صنعت برق هیچ علاقه ای به استفاده از این سوخت ندارند

مازوت بدون مشتری راهی نیروگاه‌ها شد
هرچند که طبق گفته‌های مدیرعامل شرکت برق حرارتی از دو هفته پیش نشست‌هایی را با شرکت پخش و پالایش و شرکت ملی گاز برای تامین به موقع گاز و گازوییل مصرفی در نیروگاه‌ها آغاز شده، اما به نظر می‌رسد که عوامل دیگری نوع و میزان مصرف سوخت نیروگاهی را تعیین می‌کنند. زمستان پارسال بود که عیسی کلانتری رییس سازمان محیط زیست گفت : به دلیل تحریم، وزارت نفت نمی‌تواند مازوت بفروشد، «پالایشگاه‌ها پر از مازوت شدند بنابراین به ناچار نیروگاه‌ها دوباره به مازوت سوزاندن روی آوردند و گرفتار هوای آلوده شدیم.» 

آمارهای اعلامی حکایت از این دارد که در سال ۹۷ حدود ۶۷ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی، ۶ میلیارد لیتر گازوئیل و ۳.۵ میلیارد لیتر مازوت در نیروگاه‌های کشور مصرف شده است. مدیرعامل شرکت برق حرارتی می‌گوید که میزان مصرف مازوت در سال ۹۸ دو برابر سال ۹۷ بوده است. یک حساب کتاب ساده نشان می‌دهد که پارسال حدود ۷ میلیارد مترمکعب مازوت در نیروگاه‌های کشور سوخت شده 

سوخت ۷ میلیارد مترمکعب سوخت آلاینده در نیروگاه‌ها
آمارهای اعلامی حکایت از این دارد که در سال ۹۷ حدود ۶۷ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی، ۶ میلیارد لیتر گازوئیل و ۳.۵ میلیارد لیتر مازوت در نیروگاه‌های کشور مصرف شده است. اما حالا مدیرعامل شرکت برق حرارتی می‌گوید که میزان مصرف مازوت در سال ۹۸ دو برابر سال ۹۷ بوده است. هرچند که او آمار دقیقی در این خصوص ارائه نداده اما یک حساب کتاب ساده نشان می‌دهد که پارسال حدود ۷ میلیارد مترمکعب مازوت در نیروگاه‌های کشور سوخت شده است. سوختی که بر اساس استانداردهای IMO ۲۰۲۰  از سطح گوگردی بالایی برخوردار بوده و دیگر امکان استفاده از آن در کشتی‌ها نیست.

جدای از این بنا بر آمارهای رسمی ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های کشور اکنون به رقم ۸۵ هزار مگاوات رسیده که نیروگاه‌های حرارتی با ظرفیت ۶۶ هزار و ۲۹۱ مگاوات جایگاه نخست را در این بین به خود اختصاص داده‌اند، سایر نیروگاه‌ها مانند نیروگاه‌های اتمی، برق آبی و تجدیدپذیر روی هم ۱۰ درصد تولید برق را برعهده دارند.

رییس سازمان محیط زیست: به دلیل تحریم، وزارت نفت نمی‌تواند مازوت بفروشد، پالایشگاه‌ها پر از مازوت شدند بنابراین به ناچار نیروگاه‌ها دوباره به مازوت سوزاندن روی آوردند و گرفتار هوای آلوده شدیم

سهم نیروگاه‌ها از آلودگی هوا چقدر است؟
شرکت کنترل کیفیت هوا دو سال پیش در گزارش سهم‌بندی صنایع آلاینده‌ شهر تهران، سهم نیروگاه‌ها را از آلاینده‌های گازی ۵.۳ درصد و سهم آنها در ذرات معلق را ۱۲.۱ درصد برآورد کرد.

البته سخنگوی صنعت برق میزان آلایندگی نیروگاه‌ها را کمتر از این مقدار می‌داند. به گفته مصطفی رجبی مشهدی، وسایل نقلیه عمومی سنگین و موتور سیکلت‌ها و اتوبوس‌ها ۷۰ درصد این آلودگی‌ها را به خود اختصاص می‌دهند. در حالیکه سهم آلودگی صنایع و نیروگاه‌ها ۲۴ درصد است که سهم نیروگاه‌ها در حد بسیار ناچیز یعنی زیر ۸ درصد خواهد بود.

البته نگاهی به وضعیت آلایندگی هوا در روزهای پایانی سال که به دلیل شیوع کرونا میزان عبور و مرو خودروها به شدت کاهش یافته بود، نشان می‌دهد که سهم صنایع و نیروگاه‌ها از آلودگی هوای کلان شهرهایی همچون تهران خیلی بیشتر از این حرف‌هاست.

طرز طلب اما می‌گوید: آلودگی هوا ناشی از فعالیت نیروگاه‌ها زمانی بیشتر بروز می‌کند که سوخت این نیروگاه‌ها از گاز طبیعی به مازوت تغییر یابد و این آلودگی‌ها هم به خاطر ورودی آنها است؛ وقتی ورودی نیروگاه مازوتی باشد که ۳ درصد گوگرد دارد، این گوگرد از دودکش‌ها خارج می‌شود که به شدت آلودگی‌ها می‌افزاید.

به گفته او، استفاده بیشتر از سوخت مایع نه تنها منجر به آلایندگی بیشتر می شود بلکه هزینه تعمیرات نیروگاهی را ۱.۵ برابر افزایش میدهد.

مدیر عامل شرکت برق حرارتی ادامه داد : بر اساس برآوردهای صورت گرفته امسال باید ۵ تا ۶ هزار میلیارد تومان هزینه صرف تعمیرات نیروگاهی کنیم. در حالیکه میزان هزینه ای که  پارسال صرف تعمیر نیروگاهی شده بود تنها ۳.۵  هزار میلیارد تومان بوده است.   او البته تاکید می کند که بخشی از رشد هزینه هم ناشی  از افزایش نرخ ارز است.  

شرکت کنترل کیفیت هوا دو سال پیش در گزارش سهم‌بندی صنایع آلاینده‌ شهر تهران، سهم نیروگاه‌ها را از آلاینده‌های گازی ۵.۳ درصد و سهم آنها در ذرات معلق را ۱۲.۱ درصد برآورد کرد

خسارت ۷۸ هزار میلیاردی آلودگی هوا و نیروگاه‌های فرسوده
بر اساس آخرین گزارش اعلامی آلایندگی هوای پایتخت سالانه حدود ۲.۶ میلیارد دلار خسارت به اقتصاد ایران می‌زند. در واقع با مبنا قرار دادن دلار ۳۰ هزار تومانی می‌توان گفت که آلودگی هوا چیزی حدود ۷۸ هزار میلیارد تومان به کشور خسارت می‌زند.

 هرچند که نوع سوخت مصرفی در نیروگاه‌ها یکی از عوامل اصلی این میزان آلایندگی نیروگاه‌ها هستند، اما نمی توان نقش استفاده از تجهیزات فرسوده را تولید گازهای مضر برای سلامت انسان را نادیده گرفت. بررسی قدمت نیروگاه‌های حرارتی کشور نشان می‌دهد۶۲۲ مگاوات از این نیروگاه‌ها عمری بالای ۵۰ سال و سه هزار و ۴۶۶ مگاوات معادل چهاردرصد این نوع نیروگاه‌ها هم از عمری بالای ۴۰ سال برخوردارند، هرچه سن یک نیروگاه حرارتی افزایش یابد به قولی فرسوده‌تر شود، میزان آلایندگی آن بیشتر خواهد شد. اکنون ۳۱ درصد نیروگاه‌های حرارتی معادل ۲۰ هزار و ۹۶ مگاوات عمری بین ۲۰ تا ۴۰ سال دارند و ۶۵ درصد معادل ۴۲ هزار و ۷۲۹ مگاوات با عمری کمتر از ۲۰ سال مشغول تولید برق مورد نیاز کشور هستند.

البته سخنگوی صنعت برق مدعی است که به دلیل نظام قیمت گذاری برق، امکان نوسازی تمامی تجهیزات نیروگاهی وجود ندارد. به گفته او، مصرف برق در زمستان در زمان اوج خود و در شب به حدود ۳۷ هزار مگاوات می‌رسد بنابراین برای اینکه تولید برق نیروگاه‌ها را متوقف نکنیم برنامه‌های متفاوتی برای نیروگاه‌ها در فصل زمستان در نظر می‌گیریم به عنوان مثال ۱۰ هزار مگاوات از نیروگاه‌ها را به اورهال تخصیص می‌دهیم و ۱۰ هزار مگاوات را در رزرو نگه می‌داریم.

بی توجهی به قانون هوای پاک
به نظر می‌رسد که هیچ نگاه جامعی برای حل مشکل سطح بالای آلایندگی هوای کشور وجود ندارد و هر از یک دستگاه‌های دولتی تنها منافع خود را دنبال می‌کنند. مسئولان وزارت نیرو مدعی اند استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها برای آنها صرفه اقتصادی ندارد و از سوی دیگر اگر وزارت نفت، ‌گاز مورد نیاز را برای آنها تامین کند، تمایلی به مصرف مازوت ندارند. وزارت نفت برای کاستن از فشار تحریم ، مازوتی که امکان فروش آن به دلیل سطح گوگرد بالا در بازارهای جهانی فراهم نیست را می خواهد روانه نیروگاه ها کند . البته محیط‌زیستی‌ها همچنان معتقدند وزارت نیرو و وزارت نفت در زمینه سولفورزدایی از سوخت و استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها کوتاهی کرده و این عنصر آلاینده باید در مبدا از سوخت حذف شود. اما و اگرها و پاسکاری‌های بین‌سازمانی در حالی است که مصوبه دولت درباره ماده ۲ قانون هوای پاک می‌گوید نیروگاه‌هایی که سالانه بیش از یک ماه مازوت می‌سوزانند، باید حتما تجهیزات کنترل آلایندگی داشته باشند، این در حالی است که کارشناسان معتقدند، اگر فقط یک نیروگاه به جای مازوت، ‌گازسوز شود، ۵ درصد آلودگی ذرات معلق کم خواهد شد.