بازار، گروه استانها - بیت اله احمدی؛ آذربایجان شرقی از استان های معدن خیز کشور به شمار می رود، به گونه ای که در معادن این خطه، ۵۲ نوع ماده معدنی شامل طلا، مس، منگنز، آهن، آهک و... کشف شده است.
به گفته معاون اکتشاف سازمان زمین شناسی و اکتشاف معدنی کشور، استان آذربایجان شرقی از نظر تنوع معادن فلزی، رنگین کمانی از معادن است؛ شاید باور نکنید اما یک درصد مس دنیا در آذربایجان و ۳۰ درصد مس کشور در این استان وجود دارد، در آذربایجان شرقی ۸ میلیارد تن ذخایر معدنی وجود دارد که ۵ میلیارد تن آن به نفلین سینیت، ۳ میلیارد آن به سایر معادن همانند آهک، گچ، مس، سنگ های تزیینی و ... اختصاص یافته است.
ظرفیت های بالای معدنی خطه آذربایجان شرقی، دارای مزیت هایی است، وجود ظرفیت عظیم معادن فلزی، همچنین از نظر جغرافیایی که این استان به بازارهای مصرف خارجی مانند ترکیه نزدیک است، این استان را برای صادرات در ردیف مزیت سرمایه داری قرار داده است.
رتبه دوم استخراج گچ کشور در اختیار بستان آباد است
مواد معدنی استان از نظر تنوع از سطح بالایی برخوردار است، به گونه ای که از ۶۸ نوع مواد معدنی شناخته شده در ایران، ۵۲ نوع مواد معدنی در آن یافت می شود.
قرار گرفتن رشته کوه آتشفشانی «سهند» در محدوده جغرافیایی تبریز، بستان آباد، مراغه و هشترود، آذرشهر، عجب شیر و اسکو، این شهرستان ها را به معدنی از ثروت خدادادی تبدیل کرده است.
سنگ گچ، یکی از سنگ های بسیار مهم کانون کوهستان سهند و از مهم ترین مواد استخراجی و معدنی شهرستان های بستان آباد و هشترود است، در واقع شهرستان بستان آباد با طول ۷۰ کیلومتری رشته معدنی، دومین جایگاه استخراج گچ را در کشور به نام خود ثبت کرده است.
کوه های اطراف این شهرستان، دارای معادن سنگ گچ است که پس از استخراج، با کامیون ها به کارخانه های گچ حمل شده و پس از طی فرآیند خرد کردن، آسیاب، جداسازی و حرارت در کوره، به گچ ساختمانی تبدیل می شوند.
انتقاد فرماندار بستان آباد از خام فروشی معادن
اما فرماندار شهرستان بستان آباد، در گفتگو با بازار، با بیان اینکه از نظر تعداد معادن فعال، رتبه برتر استان را داریم، گفت: علیرغم این آمار، اما بیشتر از مزیت های معدن، شاهد خسارت های معادن به این منطقه هستیم.
سید علی موسوی با اشاره به آسیب های معدن در این شهرستان افزود: وجود این همه معدن در شهرستان، بیش از آنکه مزیتی برای شهرستان داشته باشد با خام فروشی و بهره برداری های غیرمجاز و غیراصولی، خسارت هایی را به محیط زیست و منابع ملی شهرستان وارد کرده است.
وی تاکید کرد: در بسیاری از مناطق بحران خاک، جدی تر از بحران آب است که شهرستان بستان آباد هم جزو این شهرستان هاست، چرا که شاید بتوان بحران آب را با انتقال آب از جاهای دیگر حل کرد، اما بحران خاک قابل جبران نیست و بحران آفرین است.
فرماندار بستان آباد بحران خاک را از مسائل اصلی و روز کشور دانست و گفت: معادن علاوه بر محیط زیست، به زمین های کشاورزی و اقتصاد روستاها نیز خسارت وارد می کنند که دلیل آن، نبود نظارت کافی و بیشتر هم ضعف ها یا خلاء های قانونی است.
موسوی همچنین از ایجاد شهرک صنعتی ویژه معادن با مشارکت بخش خصوصی در شهرستان بستان آباد خبر داد و اظهار داشت: توجه به توسعه و ساماندهی معادن یکی از اولویت ها و برنامه های اساسی در توسعه این شهرستان به شمار می رود.
معادن سنگ، به نام هشترود به کام اصفهان
همچنین عمده معادن فعال شهرستان هشترود نیز در سمت جنوب شرقی کوهستان سهند مربوط به سنگ گچ است که کارخانه های گچ پزی را نیز پویا نگه می دارد، طبق آمار ارائه شده توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان آذربایجان شرقی در سال ۱۳۸۷، شهرستان هشترود، ۴.۶ دهم درصد معادن استان را در اختیار دارد که ۳.۵ دهم درصد اشتغال در این بخش ایجاد کرده است، اما میزان استخراج و سرمایه گذاری ثابت آن ۸۵ صدم درصد و ۶ دهم درصد اشتغال در استان بوده که سهم بسیار پایینی به شمار می آید.
معادن سنگ موجود در این منطقه به نام هشترود اما به کام اصفهانی ها استاما گویا مساله تنها به انتقاد فرماندار بستان آباد ختم نمی شود و خام فروشی، صدای فرماندار هشترود را نیز درآورده است؛ فرماندار هشترود به بازار گفت: معادن سنگ موجود در این منطقه به نام هشترود اما به کام اصفهانی هاست، سنگ های اکتشافی به دلیل نبود کارخانجات فرآوری سنگ در این منطقه، با ماشین آلات سنگین به اصفهان حمل می شود و سهم هشترود از داشتن چنین معادنی، تنها خرابی جاده هاست.
امین امینیان همچنین از تولید سنگ های زینتی در این شهرستان خبر داد و اظهار داشت: معدن مرمر سبز کریم آباد واقع در این شهرستان، فعال ترین معدن سنگ مرمر در منطقه شمالغرب کشور است که با تجهیز به ماشین آلات روز دنیا، میزان برداشت آن به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.
وی خاطر نشان کرد: به منظور جلوگیری از استخراج خام معادن در منطقه از محل تسهیلات اشتغال پایدار روستایی ۴۰ میلیارد ریال اعتبار به منظور خرید دستگاه فراوری سنگ مرمر برای این معدن تخصیص یافته که محصولاتش را به صورت سنگ های زینتی تولید خواهد کرد.
به گفته فرماندار هشترود با راه اندازی این واحد فرآوری به صورت مستقیم برای ۷۰ نفر اشتغال ایجاد می شود.
ذخایری بکر برای سرمایه گذاری
اما از دیگر مناطق کوهستان سهند، شهرستان های چاراویماق و میانه هم غنی از معادن سیلیس هستند، نواحی ای که در جنوب و شرق کوهستان سهند قرار گرفته اند؛ سیلیس به عنوان سخت ترین ماده معدنی پوسته زمین، جز اصلی ماسه سنگ و سنگ چخماق است، این ماده معدنی در صنایع شیشه، جام و بلور مورد استفاده قرار می گیرد.
معادن سنگ تزئینی شهرستان آذرشهر و تراورتن‌های سرخ رنگ نیز آن از شهرت جهانی برخوردار است.
البته بسیاری از معادن پیرامون کوهستان سهند، بکر و خام بوده و نیاز به سرمایه گذاری و بهره برداری دارد، از آن جمله می توان به معادن سنگ آهن، در نواحی جنوبی شهرستان مراغه اشاره کرد.
معادن سنگ تزئینی شهرستان آذرشهر و تراورتن‌های سرخ رنگ آن از شهرت جهانی برخوردار استاما تنها کافی است به وضعیت این شهرستان ها نگاهی بیندازید تا ببینید این مناطق غنی از نعمت خدادادی معدن، چگونه در فقر بی تدبیری روزگار سپری می کنند، در حالی که می شود با سرمایه گذاری و فعال سازی این معادن، علاوه بر اشتغال زایی و رفع بیکاری، رونق اقتصادی را به این شهرستان های مستعد، هدیه داد.
معدن؛ ظرفیتی بزرگ برای اشتغال زایی و تولید ناخالص ملی
سنگ ها به عنوان مواد تشکیل دهنده پوسته زمین، همانند آب و خاک، نقش حیاتی در زندگی انسان ها دارند؛ مجموع سنگ ها با ترکیبات خود یعنی کانی های مختلف، موادی را به وجود می آورند که طی پیشرفت های صنعتی بشر، مورد بهره برداری قرار می گیرد، این مواد در معادن مختلف به عنوان ثروت های خدادادی بخشی از منابع حیاتی و نیاز انسان به شمار می رود که توجه و ارزش گذاری به آن امری بدیهی است.
کوهستان باوقار «سهند»، خاموش اما با نهایت سخاوتمندی منتظر است، این کوهستان با تمام ابعاد و پهنای خود خالی از معادن نیست و هنوز مناطق بسیاری غنی از این ثروت های خدادادی، به صورت بکرو دست نخورده باقی مانده که می توان با اکتشاف و جذب سرمایه گذاری، چرخه های اقتصادی این بخش صنعت و معدن را در جهت برطرف کردن نیازهای انسانی و اشتغال زایی، به حرکت درآورد.
از طرفی معادن به عنوان یک ظرفیت بزرگ اشتغالزایی، منبع مهمی برای رفع مشکل بیکاری به شمار می رود که در کنار آن، افزایش تولید ناخالص ملی و درآمد سرانه یک کشور را نیز به دنبال خواهد داشت.
انتظار می رود مدیران و متولیان امر استان آذربایجان شرقی، با برنامه ریزی و سند چشم انداز، از این ظرفیت ها استفاده کرده و از این نعمت خدادادی، در جهت ایجاد اشتغال و شکوفایی اقتصاد استان بهره ببرند.
نظر شما