به گزارش خبرگزاری بازار، دولت برای گذر از تحریم‌های اقتصادی دست به دامن بخش خصوصی شد. کمتر از دو هفته بعد از دیدار بیژن زنگنه با فعالان بخش خصوصی این صنعت، حالا هوشنگ فلاحتیان معاون وزیر نفت، از فرخوانی برای مشارکت بخش خصوصی در ساخت پتروپالایشگاه خبر می‌دهد. بخش خصوصی که زخم خورده اقتصاد دولتی است، حالا نگران ورود دوباره خصولتی‌ها به این پروژه نفتی است. رضا پدیدار رییس کمیسیون انرژی پارلمان بخش خصوصی به خبرگزاری بازار می گوید: هنوز جزییات دقیقی در رابطه با نحوه مشارکت بخش خصوصی در این پروژه اعلام نشده اما ممکن است بازهم به بهانه توان پایین، بخش خصوصی در رقابت با شبه دولتی‌ها از میدان به در شود.
او ادامه می دهد: درست است که بنیه اقتصادی بخش خصوصی ما ضعیف است، اما دولت واقعا اگر به دنبال توسعه اقتصاد از محل فعالیت بخش خصوصی است باید خط اعتباری برای فعالان اقتصادی در نظر بگیرد.
رانت برای خصولتی‌ها به بهانه خودی بودن
البته این تنها فعالان بخش خصوصی نیستند که سهم نهادهای دولتی در صنعت نفت را زیاد می دانند. همین چند وقت پیش بود که وزیر نفت ایران اعلام کرد که می دانم که بخش زیادی از صنعت نفت در اختیار شرکت‌های دولتی و خصولتی است. او البته گفته که آینده روشنی برای بخش خصوصی در صنعت نفت وجود دارد.
آینده روشنی که برخی فعالان اقتصادی آن را مدیون تحریم‌های اقتصادی علیه ایران می داند. فرشید شکرخدایی نایب رییس انجمن بهره وری در اینباره به خبرگزاری بازار می گوید : در سال‌هایی که درآمدهای نفتی افزایش پیدا می کند و تحریم‌های اقتصادی علیه ایران کمتر شده، معمولا دولت‌ها توجهی به بخش خصوصی نداشته و بیشتر پروژه‌های عمرانی و نفتی را خود در دست می‌گیرند.
او ادامه می دهد: شرکت‌های پیمانکاری و به اصطلاح خصولتی هم در داخل مجموعه صنعت نفت یا خارج از آن وجود دارند که از رانت خودی بودن و از حمایت برخوردارند و بعضا کارها را با شرایطی می‌گیرند یا طوری مناقصه‌ها را برنده می‌شوند که بخش خصوصی نمی‌تواند با آنها رقابت کند ولی در عمل بارها تقاضای تعدیل می‌کنند و کار را بسیار بیشتر از قیمت اولیه و در زمانی بسیار طولانی‌تر از زمان تعهد شده تحویل می‌دهند.
نجات اقتصاد ایران توسط بخش خصوصی
فروش نفت به کمترین مقدار خود در سال‌های گذشته رسیده و دولت برای جبران کاهش درآمد ارزی خود به فروش فرآوره‌ها در کشورهای همسایه رو آورده است. حال آنکه فعالان بخش خصوصی می گویند بخش خصوصی خیلی راحت می توانند از پس تحریم‌های اقتصادی علیه ایران بر بیایند. پدیدار در اینباره گفت : تحریم، قدرت مانور را از دولت گرفته، برای این بخش چنین اتفاقی نیفتاده است. بنابراین اگر دولت به دنبال نجات اقتصاد تحریم شده باشد، باید از ظرفیت این بخش استفاده کند.
او با بیان اینکه بخش خصوصی بارها از دولت خواسته بود تا تصدی گری شرکت‌های دولتی در حوزه انرژی محدود شود و فعالیت‌ها را به بخش خصوصی واگذار کند، افزود: در بخش‌های بالادستی صنعت نفت که شامل اکتشاف و تولید می شود، از بین ۵۱ شرکت که توانایی انجام پروژه‌های اکتشاف و تولید را داشتند، ۱۷ شرکت توسط وزارت نفت، خصولتی یا دولتی اعلام شده اند. ما از وزارت نفت خواسته ایم تا در حوزه‌های بالادستی از جمله اکتشاف و تولید همکاری داشته باشیم. وزارتخانه در بخش میان دستی، پروژه خط لوله گوره – جاسک و سایر خطوط شمالی و جنوبی کشور را در دستور کار دارد و ما درخواست کرده ایم که بخش خصوصی به آنها ورود کند و از طرف وزارتخانه نیز چراغ سبز برای همکاری دریافت کرده ایم.
استقبال مشروط از پالایشگاه سازی
اما در حالی آغاز ثبت نام برای مشارکت در ساخت پتروپالایشگاه اعلام شده که هنوز جزییات دقیق نحوه مشارکت بخش خصوصی مشخص نیست. حمید حسینی دبیر کل اتحادیه صادر کنندگان فرآوده‌های نفتی در رابطه با میزان مشارکت بخش خصوصی در این پروژه سرمایه گذاری گفت: همه چیز بستگی به مشوق‌ها و بسته‌های حمایتی دولت دارد. در شرایطی که سرمایه گذاری در بانک ۲۰ درصد سود بدون ریسک عاید صاحبان سپرده می کند، نمی توان انتظار داشت که سرمایه گذاری حاضر به مشارکت با سود ۱۵ درصدی در پروژه ای که ریسک حضور در آن بالاست، شود.
به گفته او، یکی از ابزارهای تشویقی که دولت می تواند در استقبال بیشتر بخش خصوصی در نظر بگیرد، زمین مورد نیاز برای احداث پتروپالایشگاه است. به صورتی که دولت در ابتدا زمین را در اختیار بخش خصوصی قرار داده و بعد از اینکه طرح به سودآوری رسید هزینه آن را دریافت کند.
ساخت یک پتروپالایشگاه چقدر زمان می برد
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که ساخت یک پتروپالایشگاه در شرایطی تحریمی چقدر خرج روی دست سرمایه گذاران می گذارد. سوالی که حتی فعالان اقتصادی نیز پاسخ به آن را ناممکن می دانند. حسینی در اینباره گفت: بازار نفت و فرآورده‌های نفتی به هیچ وجه قابل پیش بینی نیست به طوری که شاهد بودیم که شیوع یک بیماری تا چه اندازه بهای نفت را کاهش داد. ریسک‌های سیاسی، منطقه ای و حتی داخلی زیادی صنعت نفت را تهدید می کند، به همین دلیل نمی توان پیش بینی دقیقی در رابطه با میزان سرمایه لازم برای احداث یک پالایشگاه داشت و باید تمامی ریسک ها را به نوعی در نظر گرفت.
نظر شما