بازار؛ گروه ایران: «کالاهای اساسی ۲۴ ساعته از گمرک ترخیص می‌شوند.» این خلاصه جدیدترین وعده رئیس کل بانک مرکزی است. حدود ۳ روز پیش بود که عبدالناصر همتی اعلام کرد که ظرف ۲۴ ساعت تخصیص ارز کالاهایی که در گمرک دپو شده انجام می‌شود. گرچه در ظاهر ماجرا، مسئولین مشکل دپوی حدود ۸ میلیون کالای اساسی و مواد اولیه در گمرکات کشور را حل شده می‌دانند، اما فعالین بخش خصوصی امید چندانی به تسریع و تسهیل ترخیص کالاها ندارند. مجید موافق قدیری رئیس انجمن خوراک دام و طیور و آبزیان در اینباره به بازار می‌گوید: با وجود همه وعده و وعیدهایی که رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد و دارایی داده‌اند، هنوز گشایشی در روند ترخیص کالاهای اساسی از گمرکات کشور رخ نداده است.
روح الله لطیفی سخنگوی گمرک اما به نوعی وزارت صمت را دلیل این کوتاهی می‌داند. به گفته او، به محض اینکه وزارت صمت لیست ثبت و سفارش‌ها را در اختیار بانک مرکزی قرار دهد، ظرف مدت ۲۴ ساعت اعلامیه ارزی صادر و تخصیص ارز از طرف بانک مرکزی صورت خواهد گرفت. البته آنگونه که فعالین اقتصادی اعلام می‌کنند، مشکل فعلی واردات کالا تنها تخصیص ارز نیست و بخش عمده ای از مشکلات فعلی به انتقال ارز و البته ارزهای نامرغوب بازمی گردد.
مشکل بخش خصوصی با بانک مرکزی تنها در تامین ارز نیست بلکه مساله اصلی واردکننده‌های کالاهای اساسی انتقال ارز است. در حال حاضر به دلیل تحریم نظام بانکی کشور، عملا امکان انتقال ارز امکان پذیر نیست. حتی اگر تامین ارز توسط بانک مرکزی صورت گیرد، تا زمانی که مشکل انتقال ارز حل نشود، عملا امکان ترخیص کالا وجود ندارد
انتقال ارز و ارزهای نامرغوب مشکل اصلی واردات کالاهای اساسی
با وجود شرایط خاص اقتصاد و التهابات بازار هر روز بر تعداد مشکلات واردکنندگان کالاهای اساسی افزوده می‌شود. حالا دیگر مشکلات به تامین و تخصیص ارز محدود نمی شود و به گفته رئیس انجمن خوراک دام و طیور و آبزیان عدم انتقال ارز شرایط را برای تامین کالاها را سخت تر هم کرده است.
او که مشکل اصلی واردکننده را انتقال ارز می‌داند، به بازار می‌گوید: مشکل ما با بانک مرکزی تنها در تامین ارز نیست بلکه مساله اصلی واردکننده‌های کالاهای اساسی انتقال ارز است. در حال حاضر به دلیل تحریم نظام بانکی کشور، عملا امکان انتقال ارز امکان پذیر نیست. حتی اگر تامین ارز توسط بانک مرکزی صورت گیرد، تا زمانی که مشکل انتقال ارز حل نشود، عملا امکان ترخیص کالا وجود ندارد.
موافق قدیری ادامه داد: به طور متوسط در دو ماه گذشته تامین ارز برای واردکننده‌ها صورت می‌گیرد اما انتقال آن امکانپذیر نیست و پول به حساب شرکت خارجی واریز نمی شود. در نتیجه کالا از گمرکات اجازه ترخیص پیدا نمی کند و در کشور با کمبود کالا مواجه می‌شویم.
اما مشکل دیگری که این فعال اقتصادی به آن اشاره می‌کند، نوع ارزی است که بانک مرکزی تخصیص می‌دهد. به گفته او، در حال حاضر ارزهای که بانک مرکزی برای واردات کالا اختصاص می‌دهد، ارزهای مرغوبی نیست. به عنوان مثال عمده ارزهایی که اختصاص داده می‌شود، دینار عراق یا ریال عمان است که برخی از کشورها حاضر به پذیرش آن نیستند.
اما شاید برایتان جالب باشد که طبق گفته‌های سخنگوی گمرک که حدود ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن از کالاهای که در گمرکات کشور دپو شده مربوط به جو، ذرت و کنجاله سویاست که قیمت آنها در بازارها سر به فلک گذاشته است و بعضا ۶ تا ۷ برابر قیمت مصوب عرضه می‌شوند.
در حال حاضر ارزهای که بانک مرکزی برای واردات کالا اختصاص می‌دهد، ارزهای مرغوبی نیست. به عنوان مثال عمده ارزهایی که اختصاص داده می‌شود، دینار عراق یا ریال عمان است که برخی از کشورها حاضر به پذیرش آن نیستند
برخی از کالاها یک سال است در گمرک دپو شده اند
مشکل ترخیص کالاهای اساسی و مواد اولیه در ماه‌های گذشته حالا بازارهای کشور را در شرایط بحرانی قرار داده است. به گفته موافق قدیری برخی از کالاهایی که امروز در صف انتظار برای ترخیص قرار دارند از مهر و آبان سال گذشته در گمرکات دپو شده اند و با وجود تمام جلساتی که برگزار کردیم و هشدارهایی که در این یک سال گذشته داده ایم، هنوز این مشکل حل نشده است.
به گفته این فعال اقتصادی، به عنوان مثال در شرایطی که نبود نهاده میزان و قیمت تمام شده تولید دامداری‌ها و مرغداری به شدت تحت تاثیر قرار داده حجم زیادی نهاده در گمرکات کشور دپو شده است.
این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی می‌گوید: در برخی از کالاها با وجود افزایش ثبت و سفارش‌ها میزان تخصیص ارز کاهش یافته یا اگر هم تخصیص پیدا کرده انتقال ارزی صورت نگرفته است. به عنوان مثال با وجود اینکه ثبت و سفارش کنجاله سویا (از ابتدای سال تا ۶ مهر) حدود ۸ درصد، تخصیص ارز یک درصد و تامین ارز هم ۴۴ درصد افزایش پیدا کرده اما ترخیص این نهاده به لحاظ ارزشی حدود ۵۸ درصد و به لحاظ وزنی حدود ۵۴ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
به گفته او، در جو شرایط بدتر هم هست. نه تنها ثبت و سفارش این نهاده حدود ۸۸ درصد کاهش یافته، بلکه تخصیص و تامین ارز به ترتیب ۶۰ و ۵۵ درصد کمتر شده است. آنگونه که آمارها نشان می‌دهد ارزش ترخیص این نهاده به لحاظ ارزشی حدود ۳۱ درصد و به لحاظ وزنی حدود ۲۶ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
در ذرت میزان ثبت و سفارش ۲۵ درصد کاهش یافته اما تخصیص ارز ۲۴ درصد افزایش پیدا کرده، تامین ارز ۵ درصد کاهش یافته، ارزش ترخیص ۱۶ درصد افزایش پیدا کرده و البته وزن ذرت ترخیص شده ۲۱ درصد رشد کرده است.
در برخی از کالاها با وجود افزایش ثبت وسفارش‌ها میزان تخصیص ارز کاهش یافته یا اگر هم تخصیص پیدا کرده انتقال ارزی صورت نگرفته است. به عنوان مثال با وجود اینکه ثبت و سفارش کنجاله سویا (از ابتدای سال تا ۶ مهر) حدود ۸ درصد، تخصیص ارز یک درصد و تامین ارز هم ۴۴ درصد افزایش پیدا کرده اما ترخیص این نهاده به لحاظ ارزشی حدود ۵۸ درصد و به لحاظ وزنی حدود ۵۴ درصد کاهش را نشان می‌دهد
دپوی ۸ میلیون تن کالای اساسی و مواد اولیه در گمرکات
گمرک جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده که هم اکنون حدود ۸ میلیون تن کالا در گمرکات کشور دپو شده و از ابتدای امسال تا کنون هم حدود ۱۱ میلیون و ۴۰۰ هزار تن کالا ترخیص شده است. بر اساس آماری که سخنگوی گمرک اعلام کرده میزان کالایی که ترخیص شده که از نظر ارزشی بیش از ۲۰ درصد کاهش ولی به لحاظ وزنی حدود یک درصد رشد را نشان می‌دهد. کاهش در میزان واردات کالا که البته سخنگوی گمرک آن را به تغییر در ترکیب کالاهای وارداتی ربط می‌دهد، اعتراض بسیاری از تولیدکنندگان و عرضه کنندگان را درآورده است. اعتراض‌های که در نهایت بانک مرکزی را وادار به واکنش کرده و رییس کل بانک مرکزی از ترخیص کالاها در کمتر از ۲۴ ساعت خبر داده است.
سخنگوی گمرک با بیان اینکه هنوز تغییر خاصی در روند ترخیص کالا از گمرکات کشور صورت نگرفته است، گفت: بر اساس مصوبه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت، کالاهایی که ثبت سفارش و قبض انبارآنها مربوط به قبل از ۲۰ تیر است می‌تواند بر اساس ارز متقاضی کالاهای خود را از گمرکات کشور ترخیص کنند. همچنین به بانک مرکزی اجازه داده شده که تا ۳ ماه برای این متقاضیان اعلامیه ارزی صادر کند.
۳.۵ میلیون تن از ۸ میلیون تن کالای مانده در گمرک هم مربوط به کالاهای اساسی و ۳.۵ میلیون تن مربوط به گروه کالایی دوم است. این کالاها اساسی نیستند اما ضروری هستند. کالاهایی همجون مواد اولیه، ماشین آلات، قطعات و ابزارآلات در این گروه قرار می‌گیرند. یک میلیون تن هم مربوط به کالاهایی است که به صورت کانتینری وارد کشور شده‌اند
واردات یک میلیون تن کالای کانتینری به کشور
آنگونه که روح‌الله لطیفی سخنگوی گمرک اعلام کرده سهم کالاهای اساسی که شامل ۲۵ قلم کالا هستند، از این میزان حدود ۳.۵ میلیون تن بوده است.
به گفته او، ذرت دامی، جو، کنجاله سویا، دانه‌های روغنی و روغن خام ۵ قلم کالای اساسی هستند که بیشترین سهم از واردات را دارند. در حال حاضر ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تن از این قلم کالا در گمرکات کشور دپو شده است.
سخنگوی گمرک همچنین ادامه داد: ۳.۵ میلیون تن از ۸ میلیون تن کالای مانده در گمرک هم مربوط به گروه کالایی دوم است. این کالاها اساسی نیستند اما ضروری هستند. کالاهایی همجون مواد اولیه، ماشین آلات، قطعات و ابزارآلات در این گروه قرار می‌گیرند.
به گفته او، یک میلیون دیگر از کالاهای مانده در گمرک مربوط به اقلامی است که به صورت کانتینری وارد کشور شده‌اند.
لطیفی ادامه داد : از ابتدای سال تا ۱۵ شهریور در آن حدود ۲۰ درصد کاهش ارزش واردات کالاهای اساسی را به کشور شاهد بودیم که مهم ترین دلیل آن جابه‌جایی در نوع کالاهای وارداتی است اما به لحاظ وزنی حدود یک درصد افزایش داشته است.
به گفته او، از ابتدای امسال تا حالا چیزی حدود ۱۱ میلیون و ۴۰۰ هزار تن کالا از گمرکات کشور ترخیص شده است.
سخنگوی گمرک ایران خود درباره میزان ترخیص کالا از ابتدای سال تاکنون گفت: از ابتدای سال تا پانزدهم شهریور ماه، ۶ هزار و ۴۴ تن کره به ارزش ۳ میلیون و ۶۷۰ هزار و ۲۰۳ دلار ترخیص شده است و معمولا محموله‌های کره در مدت زمان کوتاه ترخیص می‌شوند مگر اینکه صاحب کالا نتواند مجوزهای مورد نیاز را دریافت کند.
او درباره ترخیص برنج از بنادر و گمرکات کشور گفت: همچنین از ابتدای امسال تا هفدهم شهریور ماه، ۵۱۲ هزار و ۴۸۴ تن برنج ترخیص قطعی شده‌اند که ارزش این میزان ۴۶۸ میلیون و ۱۳۷ هزار و ۷۹۴ دلار بوده است.
نظر شما