علی شهری؛ بازار: حوزه پسماند شهری مقوله‌ای ویژه محسوب می‌شود که باید نگاه ویژه‌ای نیز به آن داشت اما باید بدانیم که این حوزه با چالش‌هایی نیز روبرو است که رفعشان می‌تواند به بهتر اجراشدن برنامه‌های مدیریت پسماند منجر شود و نادیده گرفتنشان برعکس، موجب هدر رفت پول و انرژی و نیروی انسانی شود.
زباله‌ها طلای کثیف هستند یعنی منابعی برای ثروت سازی اما در عمل اتفاقی که در سطح استان سمنان می‌افتد این است که شهرداری‌ها زباله‌های گران‌بها را دفن می‌کنند و از بین می‌برند درحالی‌که حاضر نیستند حتی با ورود سرمایه‌گذار به این موضوع تولید ثروت را در کنار مزیت‌های اقتصادی شاهد باشند. نمونه آن حضور سرمایه‌گذاران چینی در شهرداری شاهرود و فرصت سوزی بزرگی بود که چهار سال پیش رقم خورد و شهر از ثروت زباله‌های طلایی محروم ماند.
آلایندگی: در مقوله مدیریت پسماند ابتدا باید به عدم آلایندگی محیط‌زیست، طبیعت و همچنین کانون‌های آب ساز شهر و دیارمان توجه کنیم دپوی اصولی زباله امحای آن به روش‌های مختلف شامل دفن کردن اگر با روش‌های اصولی آنجا نشود می‌تواند باعث نشت شیرابه‌های آلاینده به منابع آبی شهرهای حومه استان سمنان شود که قطعاً بیماری‌ها و آلودگی‌هایی را به دنبال دارد.
مدیریت پسماند درزمینهٔ مقابله با آلایندگی خاک و آب یک امر مهم است که باید درباره آن شهرداری‌ها دقت لازم را داشته باشند تا به مشکلات برنخوریم هرچند کارگروهی برای نظارت بر این امر متشکل از شهردار، منابع طبیعی، محیط‌زیست و فرمانداری و ... بر این امر نگاه ویژه‌ای دارند.
ساماندهی زباله جمع کن‌ها: امروزه بسیاری افراد هستند که کم‌کاری مردم در راستای تفکیک زباله از مقصد را جبران می‌کنند کسانی که در سطل‌های زباله دنبال اشیای بازیافتی می‌گردند و آن‌ها را باقیمت‌های نازل می‌فروشند این امر در ظاهر ایرادی ندارد اما عدم ساماندهی این افراد می‌تواند باعث عدم اجرای طرح تفکیک زباله از درب منزل شود که این امر باید مدنظر نهادهایی مانند شهرداری، فرمانداری، اداره کل و ... قرار گیرد.
آموزش: مردم عنصر اصلی در مدیریت پسماند هستند چراکه در هر دو سوی هرم در رأس قرار دارند هم تولیدکننده زباله‌ها هستند و هم زیان عدم مدیریت پسماند به آن‌ها بازمی‌گردد پس نقشی غیرقابل‌انکار دارند اما در چه صورت می‌توان مردم را با مدیریت پسماند همراه کرد؟ پاسخ آموزش و فرهنگ‌سازی است.
بزرگ‌ترین رکن آموزش در جامعه امروز سیستم آموزشی از آموزش‌وپرورش تا آموزش عالی است مدیریت پسماند آن‌قدر مقوله مهمی است که نباید آن را صرفاً به مدارس محدود کرد بلکه در تمام مؤسسات و مقاطع تحصیلی و آموزشی باید آن را بیان کرد.
آموزش‌وپرورش امروز باید دانش آموزان را با مفاهیمی چون بازیافت و شهر پاکیزه آشنا کند تا نسلی پرورش یابند که دلسوز شهر و طبیعتشان باشند این امر متأسفانه بعضاً دیده نمی‌شود و یا در شهرهای مانند سمنان و شاهرود بسیار محدود و در حد اعزام چند کارشناس برای سخنرانی برای دانش آموزان محدودشده است.
فرهنگ‌سازی: فرهنگ‌سازی را می‌شد در قالب آموزش بیان کرد اما من آن‌ها را از هم جدا کردم تا اهمیت فرهنگ‌سازی و نقشی که رسانه‌ها در آن دارند را گوشزد کنم امروز باید برای داشتن شهری پاک به انسان‌هایی با نگاه مثبت به شهر انسان‌محور یعنی جایی که مناسب زندگی انسان‌ها باشد و نه ماشین‌ها، نیاز داریم که این نسل جز در سایه فرهنگ‌سازی تربیت نمی‌شوند.
فرهنگ‌سازی از طریق رسانه‌ها و مسئولان می‌تواند تأثیرات بسزایی داشته باشد وقتی بانوی خانه‌داری در حال شستن ظروف از رادیو ضرورت تفکیک زباله از مبدأ را بشنود قطعاً به آن حداقل فکر می‌کند و این درگیری ذهنی که برایش ایجاد می‌شود سبب می‌شود تا از خود بپرسد چرا! و این آغاز جواب دهی کار فرهنگی در سطح جامعه محسوب می‌شود.
اقدامات فیزیکی: دیگر راه ترویج فرهنگ پسماند این است که مردم مکان‌های بازیافت و یا سطل‌های زباله ویژه بازیافت را در سطح شهرشان مشاهده کنند این امر رسالت اصلی شهرداری‌ها و سازمان مدیریت پسماند است که باید با ایجاد زیرساخت‌هایی در این امر ورود کند همچنین شهرداری می‌تواند با کمک گرفتن از بخش خصوصی نیز به این امر کمک شایانی کند.
مردم درصورتی‌که ببیند شهرداری اقدامی را پایه‌گذاری کرده و به دنبال عملی کردن آن است قطعاً خود را با او همراه می‌کنند و لذا باید تفکیک زباله‌ها از یکدیگر توسط شهرداری با نصب سطل‌های زباله انجام بپذیرد.
سرمایه‌گذار بخش خصوصی: دیگر عامل مؤثر در بازیافت و پسماند شهری، ضرورت ورود سرمایه‌گذاران و بخش خصوصی است با این توضیح که بازیافت امروز دارای درآمد اقتصادی بسیار خوبی است و اگر کسی در این زمینه در شهرهای استان سمنان ورود کند قطعاً آورده اعتباری‌اش نیز دوچندان می‌شود چراکه در این حوزه فعالیتی بی‌رقیب را پیش رو دارد که می‌تواند در آن با آزادی عمل طلای کثیف را به طلای زرین بدل سازد و همچنین از سوی دیگر برای مردم شهرهای استان سمنان نیز اشتغال خوبی را ایجاد کند.
از سوی دیگر شهرداری و دولت نیز باید شرایط ورود این قبیل سرمایه‌گذاران را مهیا کنند مثلاً در تخصیص زمین به آن‌ها همکاری کنند و یا درزمینهٔ استعلام و ... به او یاری رسانند حتی شهرداری می‌تواند با مشارکت بخش خصوصی مقوله بازیافت را راه‌اندازی کند و به مدت ۲۰ سال عواید آن را به بخش خصوصی و پس‌ازآن به جیب شهرداری واریز کند.متأسفانه در شهرداری‌هایی مانند شاهرود و دامغان در سال‌های قبل فرصت سوزی‌های بسیاری در این زمینه شد که امیدواریم شاهد آنان نباشیم.
درنهایت باید گفت مدیریت پسماند زباله جز در سایه همراهی مردم، دولت و شهرداری‌ها میسر نمی‌شود امروز شهرداری‌ها باید با فراهم کردن زیرساخت‌هایی در راستای عملی کردن مدیریت پسماند زباله و شهری سالم و تمیز بکوشند. باید گفت ابتدا مسئولان ما باید اهمیت و مزیت اقتصادی زباله‌ها را درک کنند و سپس به سمت استفاده و بهره‌برداری از آنان باشیم.
از سوی دیگر دولت باید هم‌وغم خود را اطلاع‌رسانی و آموزش و فرهنگ‌سازی این امر معطوف کند و درنهایت این مردم هستند که باید در راستای اجرای این طرح که خودشان نقطه آغاز آن ایستاده‌اند، اقدام کنند تا شاهد شهری تمیز باشیم از سوی دیگر بتوانیم از مزیت طلای کثیف یعنی زباله به نفع اقتصاد شهری بهره‌برداری کنیم.
نظر شما