دولت نمی تواند تصمیم ادامه داری بگیرد/ اشتباه محض عین کره!

بازار؛ گروه کشاورزی: آلبرت بغزیان، مدرس دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی کشور در خصوص حذف ارز دولتی گاه و بی گاه کالاهای اساسی از جمله کره و به تبع آن بالا رفتن قیمت آن محصول در بازار می گوید: در بحث قیمت گذاری محصولات کشاورزی غالبا به سراغ نهاده های کشاورزی می روند؛ بعنوان مثال اگر با حذف ارز دولتی الان بازار کره بهم ریخته است به این دلیل است که کره هم یک محصول مصرفی مستقیم است و هم به عنوان یک نهاده در بخشهای دیگر استفاده می شود. درواقع مشکلی که اینجا وجود دارد بحث نرخ ارز است.

بغزیان خاطر نشان می کند: بحث کره اشتباه محضی بود که دولت انجام داد؛ یعنی نشان داد اصولا به تبعات منفی چنین کاری نگاه نمی کنند.

وی می گوید: اینکه ارز را  با چه نرخی به این دسته از محصولات تخصیص بدهیم  امر مهمی است؛ چون هدف دولت این بود که کلا ارز را آزاد کند و دیدیم که ۴ هزار تومان به قیمت ارز اضافه شد  که این اضافه شدن قیمت به کالای نهایی و مواد واسطه ای مثل کره منتقل می شود. به همین دلیل هیچ توجیهی پشت این سیاست ندیدیم که چرا چنین کاری از سوی دولت صورت گرفت.

بحث کره اشتباه محضی بود که دولت انجام داد؛ یعنی نشان داد اصولا به تبعات منفی چنین کاری نگاه نمی کنند

این کارشناس مسائل اقتصادی تاکید می کند: اگر  هدف دولت از این کار صرفا تک نرخی کردن بوده باید توجه داشته باشیم که فردا مجددا  ممکن است دو نرخی کردن را شروع کنند چون ممکن است تبعات آن زیاد باشد در نتیجه مجددا شروع به تخصیص دادن ارز دولتی کنند.

ارز کالاهای اساسی همیشه باید نرخ خود را داشته باشد چون مرتبط با سفره مردم است
بغزیان در پاسخ به این سوال که آیا قبلا اتفاق افتاده است که ارز چند نرخی باشد مجددا تک نرخی شود یا خیر می گوید: بله بارها تجربه داشتهایم که در کشور ارز چند نرخی بوده سپس تک نرخی و مجددا چند نرخی شده است. البته ارز کالاهای اساسی همیشه باید نرخ خودش را داشته باشد چون به اصطلاح سفره مردم است.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا تک نرخی کردن ارز موجب کاهش فاصله بازار آزاد و رسمی می شود یا خیر، اظهار می دارد: کاهش فاصله همیشه رو به سمت بالا بوده است؛ یعنی نرخ بازار آزاد را کاهش نمی دهد بلکه نرخ بازار رسمی به آن سمت می رود! بنابراین وقتی قیمت بالا می رود بحث اصطکاک پیش می آید و یکسری که زودتر مطلع می شوند سراغ واردات و تولید داخلی محصول مورد نظر می روند و در ادامه نیز انبارهای مملو از کالا پیدا می شود. اما اقدامی که همیشه گفته ایم دولت باید انجام بدهد این است که باید تکلیفش را با نظام ارزی مشخص کند.

بغزیان می افزاید: اگر الان نظام ارزی ما شناور مدیریت شده است باید به همان نحو بتواند ادامه دهد. اینکه بخواهد یک هفته به این صورت باشد مجددا حرفش را پس بگیرد و مثلا سراغ نرخ حمایتی برود کاملا نشان دهنده بلاتکلیفی خود دولت است.

وی با تاکید بر اینکه نرخ ارز ۲۷ هزار تومانی را تایید نمی کنم خاطرنشان می کند: با این وجود، این که دولت ارز را تک نرخی می کند به این معنا است که رژیم ارزی اش مشخص است  و از این به بعد همین روند ادامه خواهد داشت.

همین که دولت طرح گشایش اقتصادی مطرح کرد و سپس آن را منتفی ساخته به این معنا است که ما همیشه یک جای چانه زنی برای برگرداندن تصمیم دولت به آن مسیری که عده ای خواهانش هستند وجود دارد

بغزیان ادامه می دهد: به عبارت دیگر قرار بر این می شود که  برنامه ریزها و سیاست گذارها  بر این اساس تصمیم گیری کنند. یعنی معطل این نمی مانند که نرخ ارز چگونه خواهد بود و روشن شدن تکلیف از این منظر بسیار خوب است اما از منظر تبعات منفی که در پی دارد خوب نخواهد بود؛ چون قیمتها را تغیر می دهد.

اخلاق کاری در کشور از بین رفته است
این کارشناس مسائل اقتصادی در پاسخ به این سوال که فکر می کنید تا چه زمانی قرار است این اتفاقات در بازار کالاهای اساسی ما رخ دهد، می گوید: فعلا که به نظر می رسد این کش و قوسها تمام شده است و وقتی که دولت ارز را آزاد کرد یعنی اینکه تکلیف برای فعال های اقتصادی مشخص شده است؛ مگر اینکه دوباره اتفاقی بیفتد و قضیه بقدری حاد شود که مثلا مجددا برای یک کالای اساسی خاص ارز تخصیص بدهند و برای چند کالای دیگر تخصیص ندهند و دوباره داستان تکرار شود.

وی ادامه می دهد: بدی کار این است که: به عنوان مثال همین که دولت طرح گشایش اقتصادی مطرح کرد و سپس آن را منتفی ساخته به  این معنا است که ما همیشه یک جای چانه زنی برای برگرداندن تصمیم دولت به آن مسیری که عده ای خواهانش هستند وجود دارد.

دولت نمی تواند تصمیم ادامه داری بگیرند در حالی که اگر یک سیاست استمرار یابد بهتر از این است که دائم تغییر کند

این مدرس دانشگاه در خصوص کشورهای دیگری که روندی مانند ایران را در مباحث اقتصادی پیش گرفته اند می گوید: تا جایی که بنده اطلاع دارم کشوری که در شرایط تحریم باشد و به این صورت غنی باشد که بخواهد روی پای خود بایستد و همچنین کشوری که رژیم ارزی اش مشخص نباشد فقط ما هستیم.

بغزیان ادامه می دهد:  مساله مهم این است که اخلاق کاری نیز در کشور از بین رفته است؛ به عنوان مثال احتکار یا بی رحمی خودروسازی که خودرو را این گونه قیمت گذاری می کنند و بازار را تشنه می کند و مدعی میشود  خودرو ملی است در حالی که تولید یک سوم می شود و سپس عده ای توزیع آن را به دست می گیرند به دور از اخلاق است و در هیچ جای دنیا چنین چیزی را نمی بینید که توزیع درآمد ناعادلانه باشد و یک عده ای سود ببرند. به جرات می توان گفت چنین کشوری در دنیا نادر است.