اتلاف منابع مالی کشور در تدوین و بررسی بودجه

سیدمرتضی افقه: شیوه‌ بررسی بودجه بسیار ناکارآمد و پرهزینه است زیرا حجم عظیمی از نیروی انسانی در دولت  ماه ها صرف تهیه و تدوین بودجه می‌کنند و وقت و انرژی و هزینه بسیاری صرف می‌کنند اما وقتی این لایحه در مجلس بررسی می‌شود بعضاً زیر و رو می‌شود. یعنی بخش قابل توجهی از وقت و هزینه های صرف شده، نادیده گرفته می شوند. بنابراین خوبست شیوه و روال تدوین و تصویب بودجه بین دولت و مجلس به گونه ای اصلاح شود که وقت و هزینه های ملت تا این حد هدر نرود.
بسیاری از نمایندگان مجلس به لحاظ فنی و علمی تسلط کافی به مسائل اقتصادی-اجتماعی ندارند و در بسیاری موارد به خصوص در زمان بررسی لایحه بودجه، به جای توجه به منافع ملی و بعضا با هدف جلب رای در انتخابات، در جهت کسب بودجه بیشتر برای شهر و استان خود به کشمکش با یکدیگر می پردازند.
توزیع یارانه از همان ابتدا هدفمند نبوده و نامش را به اشتباه «هدفمندی یارانه‌ها» گذاشته‌اند و شاهد اجرای بدترین شیوه توزیع یارانه بوده‌ایم. باید یارانه چهار، پنج دهک بالا را سال‌ها قبل بتدریج حذف می‌کردند و درآمد ناشی از آن را به یارانه دهک‌های اول تا چهارم اضافه می‌کردند.
باید طوری برنامه ریزی و اقدام شود که با توزیع مبالغ بیشتر در میان دهک‌های پایین، درآمد افراد زیرخط فقر افزایش یابد تا حتی الامکان تعداد بیشتری از فقر شدید و مطلق کاسته شود.
در شرایطی که منابع درآمدی بودجه ۹۹ به دلیل تشدید تحریم ها با تنگناهای جدی مواجه است، افزودن ۱۸ میلیون نفری که از فهرست بسته معیشتی بگیران دولت حذف شده بودند به جمع یارانه بگیران، بسیار تعجب انگیز و دارای شائبه کار تبلیغاتی برای انتخابات اسفندماه می باشد.
با توجه به اینکه هدف پرداخت یارانه کاهش نابرابری یا خارج کردن افراد از زیرخط فقر مطلق است، این مصوبه غیرعلمی و غیرکارشناسی یا با اهداف سیاسی است و کمکی به کاهش فقر مطلق در کشور نمی کند.
چون صدای افراد دهک‌های بالا، بلندتر است در بررسی لوایح و طرح ها در مجلس و دولت، به نظر می‌رسد منافع این گروه بیش از دهک های پائین که صدایشان به جائی نمی رسد لحاظ می شود.
درنظر گرفتن منافع و مصالح ملی یک اصل لازم و ضروری در اتخاذ تصمیمات بزرگ است. مجلس و دولت باید با شهامت بیشتری یارانه دهک‌های بالا را حذف و به صورت تصاعدی به پنج دهک اولیه اضافه کنند نه آنکه به سمت توزیع برابر یارانه میان همه افراد باشند.
فاصله دهک‌های اول تا چهارم با خط فقر بسیار زیاد است و با توجه به تورم های انباشته طی سه دهه گذشته، این مبالغ (حتی در حد ۷۲ هزار تومان) قادر نخواهد بود فاصله درآمد انبوه خانوارهای دچار فقر مطلق با خط فقر را کاهش دهد.