بازار؛ گروه خودرو: تولید خودروهای الکتریکی در صنعت خودرو کشور با چالش‌های متعددی مواجه است که اغلب ریشه در زیرساخت صنعتی کشور دارند. در سال‌های اخیر خودروسازان داخلی برای دست‌یابی به محصولات الکتریکی، پژوهش‌های فراوانی انجام داده‌اند اما اکثر طرح‌های آن‌ها به دلیل عدم تامین نقدینگی و مشکلات اقتصادی متوقف ماند. روز گذشته در شرکت ایران خودرو دیزل جلسه‌ای در خصوص تولید اتوبوس برقی برگزار شد تا در سال جاری با توجه به بحران آلودگی هوای کلانشهرها برای دست یابی به این محصول تصمیماتی اتخاذ شود. از همین رو انتظار می‌رود به زودی شاهد تولید انبوه اولین محصول الکتریکی در خودروهای سنگین باشیم، در این خصوص مهدی بالو، قائم مقام ایران خودرو دیزل در گفت‌وگو با بازار توضیح می‌دهد.
* طرح ساخت اتوبوس برقی از چه زمانی کلید خورد و کدام مجموعه‌ها برای اجرایی شدن آن اعلام آمادگی کردند؟
سال‌ها پیش طرح اتوبوس برقی با همکاری، دانشگاه تهران، شرکت مانا، ایران خودرو دیزل، شرکت زرین خودرو و نهاد علمی و فناوری ریاست جمهوری تعریف شد. شرکت زرین خودرو همان زمان اعلام کرد اتوبوس برقی را برای ناوگان حمل و نقل عمومی می‌سازد، در همین راستا ایران خودرو دیزل نیز تقبل اتوبوس را انجام داد. در آن زمان شرکت زرین خودرو برای به حرکت در آوردن اتوبوس برقی ساخته شده از باتری شرکت صبا باتری استفاده کرد. موتورالکتریکی این اتوبوس در کشور تامین شده بود و قدرت باتری به کار رفته در آن فقط محدود به حرکت خودرو بود.
* اشاره کردید که ساخت اتوبوس برقی متعلق به امسال و سال گذشته نیست و از سال‌ها پیش اجرای آن را در برنامه داشتید؛ دلیل این تعویق طولانی چیست؟
در آن زمان به دلیل عدم تامین نقدینگی پروژه ساخت اتوبوس برقی متوقف شد. اما حالا ایران خودرو دیزل به دنبال تولید اتوبوس‌های برقی رفته است. البته این موضوع در زمان تحویل اتوبوس به شهرداری‌ها از سوی این شرکت پر رنگ شد.
* هفته گذشته مدیران ایران خودرو دیزل بازدیدی از شرکت مپنا داشتند، آیا این بازدید منجربه همکاری این شرکت با ایران خودرو دیزل برای تولید اتوبوس برقی خواهد شد؟
همانطور که خودتان هم به بازدید هفته گذشته شرکت مپنا اشاره کردید، جلسه‌ای در خصوص خودروهای برقی داشتیم. هرچند این شرکت دو خودرو برقی ساخته است اما به گفته علی آبادی مدیرعامل مپنا، مشروط بر تولید محصول برقی از سوی خودروسازان این شرکت قصد ورود به خودروسازی را نخواهد داشت. این نکته حائز اهمیت است که شرکت مپنا پیشرفت بسیار چشمگیری در زمینه تولید سیستم‌های شارژینگ داشته است.
* کارشناسان بسیاری به وجود زیرساخت‌های مطلوبی برای تولید باتری در کشور اشاره کرده‌اند چرا باز هم باتری به عنوان معضل اصلی تولید خودروهای الکتریکی در ایران شناخته می‌شود؟
در تمام دنیا تامین باتری مطلوب برای ساخت خودرو برقی به عنوان یک چالش اساسی شناخته می‌شود و فقط مختص به ایران نیست. باتری برای استفاده در خودروهای الکتریکی دو مولفه دارد، نخست، سل باتری وارد شده و در کشور فقط فرآیند پکینگ آن انجام می‌شود.
دوم، ماژول‌های مدیریت باتری یا همان بی ام سی را باید وار کرد. لازم به ذکر است که بحث خنک‌کاری باتری نیز از اهمیت ویژه برای عملکرد مناسب و راندمان بالای آن برخوردار است.
* اکنون با چه چالش‌هایی برای تولید اتوبوس‌های برقی در ایران خودرو دیزل مواجه هستید و برای رفع آن‌ها چه تدابیری اندیشیده‌اید؟
با توجه به اینکه در ایران خودرو دیزل به دنبال ساخت اتوبوس برقی هستیم با معضل تامین باتری به دلیل بالا بودن قیمت آن مواجه هستیم. البته در این راستا دانشگاه تهران طراحی و ساخت باتری را بر عهده گرفته است؛ چرا که در گذشته تجربه ساخت اتوبوس برقی را دارد. البته به دلیل پیشنهاد قیمت بالای هنوز به توافق نهایی نرسیدیم. برای تولید اتوبوس برقی باید ضعف‌های زیرساخت کشور را بشناسیم، محصول تا تولید نشود تمام برنامه ریزی‌های انجام شده فقط در حد مقدمات است.
* به نظرتان تولید اتوبوس برقی در ایران می‌تواند موفقیت آمیز باشد؟
بله، کانسپت آن آغاز شده است و بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده نیز ساخت این اتوبوس موفقیت آمیز خواهد بود، اما الان در مرحله شناسایی ضعف های موجود در زیر ساخت کشور هستیم. البته این نکته هم حائز اهمیت است که اتوبوس سی ۱۲۳۰ قرار است برقی شود، زیرا تمام اجزای آن در کشور تولید می شود که بعد از ۱۵ سال ایران خودرو دیزل آن را راه اندازی کرده است. درحال حاضر روزانه دو شاسی اتوبوس جمع و تکمیل می‌شود. اکنون موضوع اصلی به تامین تجهیزات جانبی که خودرو را هیبرید یا برقی می‌کند، برمی‌گردد.
* یکی از نقطه ضعف‌های تولید خودروهای برقی و هیبریدی در ایران نبود موتور الکتریکی است، آیا برای حل این معضل اقدامی انجام داده‌اید؟
بله، در راستای طراحی و تولید موتورهای الکتریکی در دنیا اقداماتی انجام و مشکل مرتفع شده است. همچنین در کشور چین دو مدل مختلف از موتورهای الکتریکی به تولید انبوه رسیده است. علاوه بر این شرکت‌های تجاری وجود دارند که باتری، موتور و درایور الکتریکی را می‌فروشند. در اتوبوس، موتور الکتریکی و ژنراتور باید بتواند توان چرخ را به ۲۰ هزار نیوتن در اتوبوس برساند تا زمان حرکت مشکلی ایجاد نشود. با توجه به صحبت‌هایی که در جلسه روز گذشته نیز در خصوص موتورالکتریکی صحبت شد به این نتیجه رسیدیم که در کشور تولید موتور القای برای خودروهای برقی قابل انجام است و با این توانایی مشکلی در تولید وجود نخواهد داشت.
* برای تولید و تامین باتری اتوبوس‌های برقی با چه چالش‌هایی مواجه هستید؟
مقرون به صرفه نبودن تولید باتری از جمله مشکلاتی است که هنوز با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم. هرچند شرکت صبا باتری تمام تلاشش را برای تولید انبوه باتری‌های مخصوص این خودروها به کار برد اما هنوز موفقیتی در این زمینه کسب نکرده است. زیرا تامین مواد اولیه و قطعات برای تولید باتری لیتیومی کار چندان ساده‌ای نست. اگر در باتری موفق به داخلی سازی نشویم باید آن را وارد کنیم، اغلب شرکت‌ها اقدام به واردات اجزا باتری کرده و خودشان تولید کننده نیستند. حتی در تولید اینورتر و درایو برای اتوبوس برقی در کشور مشکلی وجود ندارد. بخصوص باتری برای اتوبوس دارای محدودیت‌هایی از جمبه ظرفیت است؛ ظرفیت مناسب برای باتری اتوبوس باید ۸۰ تا ۹۰ کیلو وات ساعت باشد.
* آیا در تامین قطعات الکتریکی مانند ماژول‌های کنترلی مشکلی وجود دارد؟
در ساخت قطعات و اجزای الکتریکی سیستم ها مشکلی نداریم مشکل اصلی در اجزای آن است، علاوه بر این مساله کالبیراسیون هم مشکل دارد. در بحث سخت افزاری ماژول‌های کنترلی باید قطعاتی مانند خازن‌ها و دیودها را وارد کرد. اما در بخش نرم افزاری چالشی وجود ندارد. در گذشته طرح اجرایی از سوی دانشگاه تهران با ایرادهایی همراه بود که خوشبختانه به نظر می‌رسد اکنون از پس رفع آن‌ها برآمده اند. البته خوشبخاتنه در خصوص بی سی یو نیز مشکلاتی داشتیم که آن‌ها نیز مرتفع شده‌اند.
* به نظرتان بعد از ساخت و عرضه اتوبوس‌های برقی با چه قیمتی عرضه خواهند شد و مشتری اصلی آن چه بخشی است؟
مشتری اصلی اتوبوس برقی درون شهری دولت و شهرداری‌ها هستند، اگر قیمت اتوبوس شهری ۲ میلیارد باشد قیمت اتوبوس برقی حدود ۳ میلیارد تومان خواهد بود. در ایران خودرو دیزل فضای تجاری سازی مناسبی وجود دارد اما تامین نقدینگی مشکل دارد. تیم خودکفایی در ایران خودرو دیزل تاسیس کرده تا در بحث کنترل قیمت قطعات موفق باشیم. مشروط بر تامین نقدینگی و حمایت دولت ظرفیت ساخت اتوبوس برقی وجود دارد و امسال ۱۰۰ درصد ساخت اتوبوس برقی کلید خواهد خورد. سعی کردیم برای رسیدن به اتوبوس برقی مسیر را دو ماهه طی کنیم اما موانع و چالش ها روند ساخت را ممکن است طولانی کنند.
نظر شما