به گزارش بازار به نقل از بورس کالای ایران، تحریم ها از یک و از سوی دیگر کاهش تولید باعث شده است که طی ماه های اخیر فاصله قیمتی خودرو بین کارخانه و بازار آزاد بسیار زیاد شود و مجددا خودرو از کالایی مصرفی بدل به کالایی سرمایه ای شود. در این میان سود اصلی به جیب دلالان می رود بدون آنکه ریالی در این زمینه سرمایه گذاری کرده باشند. در این شرایط، هم مردم متضرر می شوند و هم خودروساز اما زیان اصلی متوجه اقتصاد کشور است. در این خصوص برخی کارشناسان و فعالان صنعت خودرو پیشنهاد می دهند که خودرو در بورس کالا عرضه شود. جایی که می توان با رساندن تولید به تعادل، شاهد کشف قیمت واقعی خودرو شد. اما پیش از آن در شرایط فعلی با توجه به نیاز مالی خودروسازان به منابع مالی پیشنهاد دیگر فروش اوراق سلف خودرو است. راهی که می تواند هم منابع مورد نیاز خودروساز را تامین کند و هم باعث تضمین سود سرمایه گذارن شود. این موضوع را با امیرحسن کاکایی، استاد دانشگاه علم و صنعت در میان گذاشتیم؛ گفت و گوی ما با کاکایی را می خوانید.
در شرایط فعلی آیا امکان عرضه خودرو در بورس کالا وجود دارد؟
الان اوضاع صنعت خودرو بحرانی بوده و رانت بسیار زیادی ناشی از قیمت‌گذاری غلط در بازار به یک عده‌ای داده می‌شود. از آن طرف، شرکت‌های خودروسازی مشکلات جدی مالی دارند و این یک معنی بیشتر ندارد و آن هم پیدا کردن یک راه چاره برای بهبود اوضاع صنعت خودرو است. در نگاهی واقع بینانه اقداماتی که تا به حال انجام شده است هیچ کس از آن راضی نیست. یعنی نه بازار تحت کنترل است، نه خودروساز راضی است و نه مصرف کننده. بنابراین اوضاع نشان می‌دهد یک جای کار می‌لنگد و باید یک اقدام عاجلی کرد؛ این اقدام عاجل این است که یک قیمت واقعی برای محصولات خودروسازان کشف شود. حالا اینکه بازار چه موقع به تعادل می‌رسد، طبیعی است، بعد از اینکه تولید بالا برود، بازار می‌تواند به تعادل برسد. در همین زمینه تا وقتی رانت‌های ۵۰ و ۱۰۰ درصدی در قیمت‌گذاری‌ها وجود دارد، طبیعی است که سرمایه می‌خواهد دنبال یک چنین بازاری برود. یا برعکس؛ اگر ما بتوانیم یک قیمت‌گذاری درستی را وارد این بازار کنیم، خود به خود سرمایه‌گذاران از این بازار بیرون می‌روند و بازار می‌ماند و مصرف‌کنندگان داخلی. بنابراین این اصل ماجراست. الان دو روش وجود دارد؛ یکی اینکه ما اعلام کنیم خودرو براساس پنج درصد زیر نرخ حاشیه بازار قیمت‌گذاری شود که بعضی‌ها از طبعات آن می‌ترسند. راه دیگر این است که بیاییم خودرو را در بورس عرضه کنیم و در این مسیر نیز باید نکاتی را رعایت کنند.
چه نکاتی باید رعایت شود؟
اولا اینکه باید مانع از شکل گیری رانت شویم که در صورت عدم دخالت در قیمت های واقعی در بورس این رانت به کلی حذف می شود. برخی کارشناسان نیز در این حوزه اعلام می کنند که برای ورود خوردو به بورس نباید نگران رشد غیر طبیعی قیمت ها باشیم چراکه به محض اینکه خودرو در بورس کالا عرضه شود، شاید در ابتدا نرخ خودرو بر تابلوی معاملات بالا رود اما در صورتیکه قیمت کاذب باشد، سرمایه گذاران به کلی از گردونه بازار خارج شده و خودروسازان نیز براساس قیمت های معقول و مورد پسند مصرف کنندگان قیمت های خود را تعدیل می کنند.
نکته دیگر این است که شرایط خرید فعلی را در ابتدای عرضه خودرو در بورس نیز می توان اعمال کرد براس مثال اینکه در شرایط فعلی واگذاری خودروها اعلام می شود که خریدار نباید در سه سال گذشته خودرویی خریده باشد در بورس هم پابرجا بماند تا از ورود تقاضای زیاد در ابتدای معاملات جلوگیری شود. به این ترتیب پس از مدتی که عرضه خودرو در بورس به طور مستمر انجام شد، می توان نرخ ها را آرام آرام آزاد و واقعی کرد و بدون شک نیز وقتی فاصله شدید قیمتی امروز در بورس به حدی معقول برسد، سرمایه گذاران دیگر رغبتی برای حضور در تالار بورس برای خرید خودرو نخواهند داشت.
حالا سوال عده ای این است که با ورود خودرو به بورس براساس شرایط فوق، چه اتفاقی می افتد؟ نتیجه مشخص است سود واقعی حاصل از تولید به جیب خودروساز می رود و این شرکت ها به جای زیان به سود تولید می رسند، اینجاست که ظرفیت های تولید رشد می کند و رویدادی که همه مسوولان نیز انتظار دارند یعنی رشد تولید و کیفیت مطلوب محصولات محقق می شود.
یعنی شما معتقدید عرضه خودرو در بورس کالا با رعایت شرایطی که هیچ رانت قیمتی ایجاد نشود، باعث تعادل در عرضه و تقاضا می‌شود؟
بله، این رویداد حتما شدنی است. ورود خودرو به بورس کالا اولا در کوتاه‌مدت حتما تقاضا را کنترل می‌کند و قیمت‌ها را به ثبات می‌رساند و در بلندمدت نیز باعث افزایش عرضه می‌شود. الان در شرایطی که خودروساز در حال زیان است، مدام به او اعلام می شود که چرا تولید را بالا نمی‌برید؟ دلیل معلوم است، در شرایط زیان و مشکلات عدیده مالی نمی تواند تولید را افزایش دهد. خودروسازان بالاخره به خاطر تحریم‌ها روی داخلی‌سازی کار کرده اند اما احتیاج به پول دارد. در این وضعیت مدام باید بروند قرض بگیرد اما وقتی شما بدهکار هستی و کاری سودآور ندارید، مجموعه شما قفل می شود و امکان تامین مالی نیز پیدا نمی کنید. با همه این تفاسیر اگر خودروسازان به بورس کالا بیایند و اجازه فروش محصولاتشان با قیمت واقعی را داشته باشند، پتانسیل ها رفته رفته رشد می کند و شاهد احیای صنعت خودرو خواهیم بود.
در خصوص مشکلات ذکر شده تامین منابع مالی، نظرتان درباره تامین مالی از بازار سرمایه چیست؟
در حال حاضر موضوعی که بنده برای بهبود صنعت خودرو متصور هستم، کشف قیمت منطقی و عادلانه است. چون افرادی که در بورس حضور دارند، دارای کد هستند به دلیل شفافیت بالای معاملات، امکان نظارت دقیق وجود دارد و همین امر به کاهش دلالی کمک می کند.
آیا این امکان وجود دارد که خودرو پس از ورود به بورس کالا از یک کالای سرمایه‌ای دوباره به یک کالای مصرفی تبدیل شود؟
بله؛ در صورت حمایت های مناسب بدون شک بین حدود شش ماه تا یک سال این اتفاق می افتد. این مدل اتفاق و کوتاه آمدن دولت در قیمت گذاری خودرو را تجربه کرده ایم و در صورت واقعی سازی قیمت ها، اوضاع این صنعت و شرایط خودروسازان به مراتب بهتر می شود.
به عنوان سوال آخر با عرضه خودرو در بورس کالا و انتشار اوراق سلف برای تامین مالی خودروسازان، می‌توانیم در سال های آینده شاهد تحول صنعت خودروسازی باشیم؟
بله؛ نکته مهم این است که اگر ما الان تکلیف آزادسازی قیمت‌ها را روشن نکنیم، اصلا در سال های آینده خودروسازی باقی نخواهد ماند که بخواهیم در خصوص روش های فروش آن بحث کنیم؛ لذا بردن کالایی به نام خودرو در بورس کالا با آن ضوابطی که به آن اشاره شد، در مرحله فعلی شرط لازم حیات خودروسازی کشور است. بعد از آن می‌رسیم به مسائلی مثل کنترل بازار یا تامین مالی خودروسازان با انتشار اوراق سلف که امیدوارم به زودی شاهد واقعی سازی قیمت ها و احیای صنعت خودرو به کمک بازار سرمایه باشیم.
نظر شما