به گزارش بازار، با افزایش نوسانات فشار آب شهری و گسترش نیاز ساختمانها، ویلاها و مجموعههای صنعتی به ذخیرهسازی مطمئن آب، انتخاب نوع مخزن مناسب به یکی از دغدغههای اصلی خریداران تبدیل شده است. در بازار ایران دو مدل پرکاربرد مخزن افقی و مخزن عمودی وجود دارد که هرکدام طراحی، مزایا و محدودیتهای متفاوتی دارند و همین موضوع باعث شده بسیاری از مصرفکنندگان هنگام خرید دچار سردرگمی شوند. تفاوت در قیمت، نحوه نصب، میزان اشغال فضا، پایداری، کاربردهای محیطی و حتی ظرفیتهای قابلاستفاده باعث میشود انتخاب میان این دو مدل نیازمند شناخت دقیق ویژگیهای فنی و عملیاتی آنها باشد.
این گزارش با هدف بررسی کارشناسی این تفاوتها تهیه شده تا مشخص شود هر مخزن در چه شرایطی عملکرد بهتری دارد و کدام گزینه برای ساختمان یا واحد صنعتی مناسبتر است.
مخزن افقی چیست؟
مخزن افقی نوعی مخزن ذخیرهسازی آب و سیالات است که بهصورت خوابیده طراحی میشود و طول بیشتری نسبت به ارتفاع دارد. این مدل مخزن معمولاً روی پایههای تقویتی شکل میگیرد و همین پایهها باعث میشوند مخزن در برابر فشار داخلی، لرزش و حرکتهای محیطی، پایداری بسیار خوبی داشته باشد.
به دلیل ارتفاع کم، مخازن افقی برای فضاهایی که سقف کوتاه دارند یا محدودیت ارتفاع وجود دارد، بهترین انتخاب محسوب میشوند. پشتبامها، اتاقک پمپ، موتورخانهها، فضاهای باریک و مکانهایی که امکان نصب مخزن عمودی وجود ندارد، بیشترین کاربرد را برای این نوع مخزن دارند.
در مخزن آب افقی، دسترسی برای نصب اتصالات، شیرها و شناور آسانتر است و بهدلیل سطح تماس بیشتر با زمین، هنگام پر و خالی شدن لرزش کمی ایجاد میکند. از این رو برای مصارف خانگی، صنعتی، کشاورزی و حتی ذخیره آب اضطراری یک گزینه محبوب و کارآمد است.
ویژگیهای اصلی مخزن افقی
· کمارتفاع و مناسب فضاهای محدود
مخصوصاً پشتبامها، موتورخانهها و محیطهایی که ارتفاع اهمیت دارد.
· پایداری بالا بهدلیل سطح تماس زیاد
روی زمین لرزش کمتری حس میشود.
· نصب سادهتر و بدون نیاز به سازه تقویتی خاص
معمولاً نیازی به فونداسیون اختصاصی ندارد.
· ایدهآل برای بهرهبرداری در حجمهای ۱۰۰۰ تا ۶۰۰۰ لیتر
زیرا در ظرفیتهای بالا طول مخزن زیاد میشود.
کاربردهای رایج
· پشتبام ساختمانهای چند واحدی
· فضاهای کمارتفاع
· ویلاها
· اتاقک پمپ
· مکانهایی که حمل و جابهجایی سادهتر مدنظر است
مخزن عمودی چیست؟
ایستاده روی سطح قرار میگیرد. این طراحی باعث میشود مخزن، حجم زیادی از آب را در کمترین فضای سطح زمین ذخیره کند؛ به همین دلیل در ساختمانها، ویلاها، کارخانهها و فضاهای باز بسیار پرکاربرد است.
در مخازن عمودی، وزن و فشار آب بهصورت یکنواخت در دیوارهها پخش میشود و این موضوع دوام و استحکام مخزن را افزایش میدهد. همچنین به دلیل شکل هندسی، ساخت این مدل مخزن نسبت به مخزن افقی مواد اولیه کمتری میخواهد، بنابراین قیمت آن مقرونبهصرفهتر است.
مخزن آب عمودی در ظرفیتهای مختلف از ۵۰۰ لیتر تا ۲۰٬۰۰۰ لیتر تولید میشود و انتخاب اصلی برای ذخیره آب در حجم بالا است. این مدل معمولاً برای زمینهای باز، باغها، چاهها، پروژههای صنعتی و سیستمهای پشتیبان آب (بوسترپمپ، آتشنشانی و …) استفاده میشود.
به طور خلاصه، اگر فضای کافی از نظر ارتفاع دارید اما سطح زمین محدوده، مخزن عمودی بهترین راهکار ذخیرهسازی آب با بیشترین کارایی و کمترین هزینه است.
ویژگیهای اصلی مخزن عمودی
· اشغال فضای کمتر در سطح زمین
قطر کم و ارتفاع زیاد باعث میشود حجم زیادی در فضای محدود ذخیره شود.
· قیمت مقرونبهصرفهتر نسبت به مدل افقی
به دلیل مصرف کمتر مواد اولیه در طراحی.
· مناسب برای ظرفیتهای بالا تا ۲۰٬۰۰۰ لیتر
چون پایداری ساختاری خوبی دارد.
· ایدهآل برای محیطهای صنعتی، کشاورزی و ویلاها
کاربردهای رایج
· انبارها و فضاهای باز
· باغ و ویلا
· کارخانهها
· چاههای آب و استخرهای ذخیره
· پروژههای آتشنشانی و سیستمهای پشتیبان آب
مقایسه فنی مخزن افقی و مخزن عمودی
انتخاب میان مخزن افقی و مخزن عمودی تنها به شکل ظاهری آنها محدود نمیشود. هر دو مدل مخزن آب ، ویژگیهای فنی، محدودیتها و رفتار مهندسی خاص خود را دارد. شناخت این تفاوتها باعث میشود خریدار بتواند بهترین گزینه را مطابق با محل نصب، میزان مصرف و شرایط محیطی انتخاب کند. در این بخش، بهصورت کاملاً فنی و تحلیلی، دو مدل پرکاربرد بازار را با هم مقایسه میکنیم.
۱. ساختار هندسی و رفتار مکانیکی
مخزن افقی
مخزن افقی طول بیشتری داشته و روی چند پایه تقویتی قرار میگیرد. این نوع طراحی باعث میشود:
· نیروهای داخلی (فشار آب) به طور یکنواخت در کف و پایهها منتقل شود.
· سطح تماس مخزن با زمین افزایش پیدا کند و پایداری بیشتر شود.
· در برابر لرزش و حرکتهای کوچک محیط مقاوم باشد.
مخزن عمودی
در مخزن عمودی ارتفاع بیشتر است و فشار هیدرواستاتیک مستقیماً به سمت پایین و اطراف منتقل میشود. نتایج این طراحی:
· توزیع فشار در بدنه یکنواختتر از مدل افقی است.
· نیاز به سطح صاف و تراز شده برای جلوگیری از تغییر شکل دارد.
· برای ذخیره حجم زیاد مناسبتر است، چون ستون آب عمودی بهتر تحمل میشود.
۲. الزامات نصب و شرایط زیرسازی
مخزن افقی
· به دلیل پایههای تقویتی نیازی به فونداسیون خاص ندارد.
· روی پشتبام، سکوی آهنی، اتاقک پمپ یا زمین صاف قابل نصب است.
· نصب آن سادهتر و بدون نیاز به تجهیزات خاص است.
· در زمان پر شدن، تغییر فرم بسیار کمی دارد.
مخزن عمودی
· باید روی سطح کاملاً صاف و محکم نصب شود.
· برای ظرفیتهای بالا (۸۰۰۰ لیتر به بالا) بهتر است از شاسی یا بتن تراز استفاده شود.
· در زمینهای نرم یا شیبدار امکان کجشدن وجود دارد.
· هنگام پر شدن فشار بیشتری به دیوارهها وارد میشود که در طراحی در نظر گرفته شده است.
۳. اشغال فضا و محدودیتهای محیطی
مخزن افقی
· ارتفاع کم → مناسب برای زیرشیروانی، پشتبام، زیرپله یا مکانهایی با سقف کوتاه.
· طول زیاد → در فضاهای باریک یا راهروها جابهجایی دشوارتر است.
· در فضاهای محدود میتوان آن را نزدیک به زمین قرار داد.
مخزن عمودی
· سطح کمی اشغال میکند و فقط ارتفاع آن نیاز به فضای باز دارد.
· برای محیطهای صنعتی، باغ و ویلا بهترین گزینه است.
· امکان نصب چند مخزن عمودی کنار هم وجود دارد بدون اینکه فضای زیادی گرفته شود.
۴. ظرفیت و محدودیت تولید
مخزن افقی
· ظرفیتهای استاندارد معمولاً بین ۵۰۰ تا ۶۰۰۰ لیتر است.
· در حجمهای بسیار بالا طول آن زیاد شده و حمل و نصب سختتر میشود.
· تولید مخزن افقی ۱۰٬۰۰۰ لیتری یا بالاتر مقرونبهصرفه نیست.
مخزن عمودی
· از ۵۰۰ لیتر تا ۲۰٬۰۰۰ لیتر تولید استاندارد دارد.
· بهترین گزینه برای ذخیره حجمهای بزرگ آب.
· با افزایش ارتفاع، افزایش ظرفیت بدون افت کیفیت امکانپذیر است.
۵. رفتار مخزن در برابر فشار و بار محیطی
مخزن افقی
· به دلیل تکیهگاههای متعدد، فشار ناشی از آب بهتر مهار میشود.
· در پشتبام و مناطق بادخیز عملکرد پایدارتر دارد.
· در برابر نیروهای جانبی (مثل ضربه از کنارهها) مقاومت بالاتری دارد.
مخزن عمودی
· فشار آب از بالا به پایین منتقل شده و دیواره باید مقاومت بیشتری داشته باشد.
· اگر بهصورت تراز نصب نشود بدنه تغییر شکل میدهد.
· در محیطهای صنعتی، در صورت وجود محافظ جانبی، عملکرد عالی دارد.
جمعبندی
اگر فضای نصب کوتاه است، پشتبام محدود دارید یا دنبال پایداری بیشتر روی سطح هستید، مخزن افقی انتخاب مناسبتر است.
اگر میخواهید بیشترین حجم آب را با کمترین فضا در سطح زمین ذخیره کنید و قیمت برایتان اهمیت دارد، مخزن عمودی بهترین گزینه است.
هر دو مخزن در صورت انتخاب درست، نصب صحیح و نگهداری استاندارد، سالها بدون مشکل کار میکنند و کیفیت آب را حفظ خواهند کرد.
نظر شما