بازار؛ گروه استانها: همدان استانی با پتانسیل‌های مناسب در بخش صنعت و معدن است که در شاهراه ورودی غرب کشور قرار گرفته و توانایی‌های بالقوه ای برای سرمایه گذاری و دسترسی به بازارهای غرب کشور دارد.
در این میان شهرستان همدان نسبت به سایر شهرستان‌های استان همدان مهم‌ترین مرکز صنعتی این منطقه محسوب می‌شود به طوری که نیمی از فعالیت‌های صنعتی استان همدان در این شهرستان استقرار دارد و محور همدان- قزوین به دلیل قرارگیری در مسیر ارتباطی بازار بزرگ مصرف تهران- کرج، قطب‌های صنعتی قزوین و ساوه و جاده ترانزیتی اروپا و هم چنین احداث شهرک صنعتی بوعلی در این مسیر قابلیت برنامه ریزی دارد.
شهرستان همدان از سویی دیگر به سبب شرایط مساعد توپوگرافی و ارزانی اراضی صنعتی به نسبت دیگر مناطق دارای بیشترین تمرکز از نظر تولید و اشتغال صنعتی است.
محور جاه همدان- کرمانشاه به دلیل قرارگیری در امتداد محور قبلی و به علت وجود اراضی مناسب صنعتی در رتبه دوم و محور جاده همدان ملایر در رتبه بعدی از نظر تمرکز صنعتی قرار دارند.
دومین شهرستان و مرکز مهم صنعتی استان همدان شهرستان ملایر است که سهم آن از فعالیت‌های صنعتی استان همدان حدود ۱۵ درصد برآورد شده است و در ادامه شهرستان بهار به عنوان سومین مرکز مهم صنعتی مطرح است که عمده صنایع آن در منطقه صنعتی چشمه قصابان و محور جاده همدان- کرمانشاه متمرکز است.
صادرات کانی غیرفلزی و فلزی در کنار صادرات مواد صنعتی استان از جمله چرم، صنایع غذایی و غیره به مقصد خارج از کشور از امتیازات این بخش است و حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد بازار فروش این تولیدات را کشورهای همسایه آسیای میانه، امارات متحده عربی، کویت، عربستان، ترکیه، عراق، پاکستان، آذربایجان و ارمنستان تشکیل می‌دهد و مابقی به کشورهای اروپایی هم چون آلمان و ایتالیا صادر می‌شود.
همدان یکی از استان‌های دارای ذخایر و پتانسیل‌های معدنی غنی و متنوع در سطح کشور است که در برخی از مواد معدنی مانند آندالوزیت شیست، فلدسپات و سیلیس در ملایر و معادن دولومیت در نهاوند دارای مزیت‌های نسبی است
استان همدان یکی از استان‌های دارای ذخایر و پتانسیل‌های معدنی غنی و متنوع در سطح کشور است که در برخی از مواد معدنی مانند آندالوزیت شیست، فلدسپات و سیلیس در ملایر و معادن دولومیت در نهاوند دارای مزیت‌های نسبی است.
بر اساس سند راهبردی و عملیاتی سه ساله استان همدان (۱۳۹۸-۱۴۰۰) همدان دارای ۲۸۰ معدن فعال با تنوع مواد معدنی از قبیل سیلیس، دولومیت، سنگ‌های تزئینی، سنگ آهن، فلدسپات، آهک صنعتی، آندالوزیت، پوکه معدنی میکا و سنگ‌های آهکی جهت تولید شن و ماسه و غیره است.
همچنین ذخیره این معادن بالغ بر یک میلیارد و ۷۷۷ میلیون تن و استخراج سالیانه آنها حدود ۱۶ میلیون و ۲۹۸ هزار تن است؛ اما در این زمینه نیاز به اقداماتی محرک در توسعه بخش معدن هستیم تا بتوان با ورود سرمایه گذاران معادن فعال استان همدان را به سمت فرآوری برد و چراغ معادن غیرفعال استان همدان را روشن کرد.
حال در این راستا و به منظور بررسی وضعیت معادن استان همدان گفت و گویی با محمد خاکی معاون معدن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان و محمد بشیر یوسفی رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان همدان ترتیب داده ایم که در ادامه آنها را می‌خوانید:
۲۸۳ معدن با ۳۲ نوع ماده معدنی در استان همدان وجود دارد
محمد خاکی در گفت وگو با خبرنگار بازار با بیان این که در استان همدان تعداد ۱۸۰ معدن فعال وجود دارد، گفت: در مجموع ۲۸۳ معدن با ۳۲ نوع ماده معدنی در استان همدان وجود دارد.
معاون معدن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان عنوان کرد: سرمایه اولیه مورد نیاز برای پیش روی در بخش معدن بالا است بدین ترتیب باید سرمایه گذاران را به نحوی دیگر به سرمایه گذاری در این بخش، ترغیب کرد.
وی در این راستا از برنامه ریزی های به عمل آمده در صندوق بیمه سرمایه گذاری فعالیت‌های معدنی سخن گفت و افزود: صندوق بیمه سرمایه‌گذاری در این خصوص، بر اساس ارزش پروانه و ارزش معدن به معدن‌داران تسهیلات ارائه می‌دهد که سرمایه گذاران بخش معدن می‌توانند با این تسهیلات، روش‌های سنتی که هزینه‌هایشان را بالا می‌برد به روش‌های مدرن تر تبدیل کنند.
خاکی عنوان کرد: با این روند می‌توان قدمی در مسیر جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی استان نیز برداشت اما باید در این زمینه با اطلاع رسانی‌های مناسب معدن داران را نسبت به این تسهیلات آگاه ساخت.
میزان ذخایر معدنی در کل کشور برابر ۶۰ میلیارد تُن و در استان همدان برابر یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تُن است
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان همدان نیز در گفت و گو خبرنگار بازار با بیان اینکه نزدیک به دو درصد از ذخایر معدنی کشور در همدان است، گفت: میزان ذخایر معدنی در کل کشور برابر ۶۰ میلیارد تُن و در استان همدان برابر یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تُن است.
محمدبشیر یوسفی با بیان این که استان همدان رتبه هشتم در زمینه ذخایر معدنی کشور را به خود اختصاص داده است، عنوان کرد: از این میزان تنها سالانه ۱۸ میلیون تُن استخراج می‌شود.
وی در زمینه تسهیلات ارائه شده برای معدن داران و علت نامناسب بودن استقبال آنها از این تسهیلات، عنوان کرد: برای ارائه این تسهیلات پروانه بهره برداری را به عنوان وثیقه از معدن داران نمی‌پذیرند که خوشبختانه در صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی بر آن شدند تا با تسهیل در این امر، با بیمه نامه تسهیلات را ارائه کنند.
قوانین منابع طبیعی موجب شده روند ثبت و اکتشاف معادن با چالش روبرو شود
یوسفی با بیان اینکه در استان همدان تاکنون استفاده چندانی نیز از این تسهیلات نشده است، به دیگر مشکلات پیش پای معدن داران همدانی اشاره کرد و افزود: قوانین منابع طبیعی موجب شده تا روند ثبت و اکتشاف معادن با چالش روبرو شود چرا که برای گرفتن یک معدن، باید پروانه چرای یک دامدار در روستا را حذف کنند که این قانون نیاز به اصلاح دارد چرا که هیچ دامداری حاضر نیست با این روند، همکاری داشته باشد.
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان همدان با بیان اینکه به سبب همین چالش، سال گذشته میزان اکتشاف معادن در استان همدان و روند سرمایه گذاری‌هایمان در این عرصه قفل شد در پاسخ به این که آیا روند خام فروشی مواد معدنی در استان همدان را در سطح بالایی شاهد هستیم یا خیر؟ و این روند نیازمند چه برنامه ریزی هایی است؟ گفت: احداث کارخانه‌های فرآوری بخش معدنی راهکاری برای ممانعت از خام‌فروشی محسوب می‌شود بدین سان باید سرمایه گذاران را به حوزه‌های فرآوری مواد معدنی استان سوق دهیم.
دو کارخانه کنستانتره در استان همدان در حوزه‌های فلزی کار می‌کنند اما در مرحله آهن سنگی نیاز به ورود سرمایه گذار وجود دارد
وی با تاکید بر این که در حوزه فرآوری مواد معدنی شن و ماسه در استان همدان روند مناسبی در پیش گرفته شده است، افزود: دو کارخانه کنستانتره در استان همدان در حوزه‌های فلزی کار می‌کنند اما در مرحله آهن سنگی نیاز به ورود سرمایه گذار وجود دارد؛ از سویی، در حوزه منیزیم به عنوان یک فلز استراتژیک نیاز به ورود سرمایه گذار در بخش فرآوری آن احساس می‌شود.
یوسفی در بخش دیگری از گفت و گو به وضعیت کارخانه‌های فرآوری در حوزه سیلیس استان همدان اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، تعداد دو کارخانه در زمینه فروسیلیس در همدان فعالیت دارند.
وی ادامه داد: در حوزه سرب و روی نیز، کارخانه‌ای که در تولید کنستانتره در سطح استان فعال است، محصولاتش را صادر می‌کند.
یوسفی با اشاره به این که ذخایر دولومیت در استان همدان بالا است، گفت: عیار دولومیت همدان بالا است بنابراین در این زمینه نیز نیاز به ورود سرمایه گذار در زمینه جداسازی منیزیم از دولومیت هستیم.
وی با تاکید بر این که آندالوزیت در استان همدان منحصربه‌فرد و در کشور، مختص همدان است، گفت: در این زمینه نیز برای تولید آجرهای نسوز از آندالوزیت نیازمند ورود جدی سرمایه گذاران هستیم.
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان همدان با بیان این که خوشبختانه هم اکنون، در کنار این که صادرات به چین بسته شده واردات نیز صورت نمی‌گیرد، گفت: با توجه به تعرفه‌هایی که در حال حاضر گذاشته شده و تاکید بر این که در ابتدا باید نیاز داخل برآورده شود، مشکلات معدن داران کاهش یافته است.
یوسفی با بیان این که در زمینه آهن که تا مرحله یکی مانده به آخر در همدان فرآوری می‌شود، مشکلی نداریم، مطرح کرد: آهن در گذشته در این مراحل، به کشور چین می‌رفت اما در حال حاضر در داخل کشور مرحله نهایی نیز به انجام می‌رسد و مشکلی در این زمینه نداریم و تقاضای داخلی در این زمینه وجود دارد.
یک سوم از تولید سیمان همدان در حال حاضر خوابیده چراکه برای سال جاری صادرات سیمان به عراق را نداشته ایم
وی با بیان این که با توجه به ساخت و سازها، مقداری در زمینه سیمان به مشکلاتی برخورده ایم، گفت: یک سوم از تولید سیمان همدان در حال حاضر خوابیده چراکه برای سال جاری صادرات سیمان به عراق را نداشته ایم.
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان همدان در بخش پایانی صحبت‌های خود تاکید کرد: از آن جایی که سرمایه اولیه برای ورود به حوزه معدن بالا است باید سرمایه گذاران بزرگ را برای ورود به حوزه معدن و فرآوری مواد معدنی متنوع همدان ترغیب و از آنها حمایت کنیم تا شاهد خام فروشی مواد معدنی در استان همدان نباشیم.
فرآوری مواد معدنی همدان راهی در جهت مقابله با خام فروشی
در زمینه توسعه بخش معدن استان همدان نیازمند اقداماتی محرک هستیم که در این زمینه می‌توان به لزوم حمایت از سرمایه گذاری خارجی، ارتقای بهره وری برداشت، استخراج و فرآوری صیانتی از معادن استان با رعایت ملاحظات زیست محیطی اشاره کرد.
فرصت‌های سرمایه گذاری و دارای اولویت در همدان در بخش صنعت به سمت مواد معدنی از تولید آجر نسوز بر پایه دولومیت، فرآوری سنگ گرانیت و در مجموع، تراش سنگ‌های قیمتی گرفته تا فرآوری دولومیت تولید اکسید منیزیم شمش منیزیم از دولومیت و صنایع فرآوری آندالوزیت مدنظر قرار گرفته است اما به راستی نیاز است تا در سال جهش تولید، قدم‌ها برای جذب سرمایه گذار داخلی و خارجی در این مسیر محکم‌تر برداشته شود چرا که فرآوری مواد معدنی همدان راهی در جهت مقابله با خام فروشی خواهد بود و با این روند، نه تنها شاهد غیرفعال و نیمه فعال بودن معادن استان نخواهیم بود بلکه در سایه رونق و جهش تولید مواد معدنی استان همدان اشتغال مولد و پایدار شکل گرفته و در نهایت، ارمغان آن توسعه پایدار خواهد بود.
بر همین اساس نیاز است تا با برداشتن سخت‌گیری‌ها و یا اصلاح برخی از قوانین، مسیر را برای ورود سرمایه‌گذاران هموار و بخش فرآوری مواد معدنی در استان همدان را پویا کنیم تا نه‌تنها دست معدن‌داران همدان زیر سنگ نماند، بلکه سایر سرمایه‌گذاران بزرگ نیز برای حضور در این حوزه تشویق شده و پا پیش بگذارند.
نظر شما