به گزارش خبرنگار بازار، در زمینه پروژه انتقال آب از دریای عمان باید بدانیم که همه شرکت های سهامدار در پروژه در انتقال آب از دریای عمان در بورس حضور فعال دارند، در این راستا ۴۲ درصد سهام شرکت آب صفه مربوط به فولادمبارکه است، ۳۴ درصد شرکت پتروپالایش اصفهان، ۲۰ درصد ذوب آهن اصفهان است ومابقی سهام بین اتاق بازرگانی، شهرداری و همیاری شهرداری تقسیم شده است.
اصفهان در فاز اول از ابتدا نیز قرار بود آب را از پروژه انتقال آب دریای عمان به یزد و کرمان خریداری کند چرا که فاز دوم زمان بر است و کارهای اجرایی طولانی تر می شود؛ به گفته کارشناسان این خرید آب، برای تولید فولاد مصرف آب شرب به صرفه است، قیمت تمام شده هر مترمکعب آب در این پروژه برای استان اصفهان حدود ۲۰۰ هزار تومان است که معادل هر لیتر ۲۰۰ تومان است.
ارزش خرید این آب کاملا منطقی است و حتی برای محصولات کشاورزی ارزشمند صادراتی نیز ارزش افزوده می آفریند و این امر تنها نیازمند تدبیر، فکر و برنامه ریزی است؛ هم اکنون در عربستان با آب دریا مزرعه زیتون ایجاد و روغن زیتون آنها به تمام دنیا صادر می شود و ما نیز می توانیم همین رویه را در گلخانه های اصفهان استفاده و محصولات کم آب بر و دارای ارزش افزوده بالا تولید کنیم که در این صورت خرید این آب دارای ارزش فراوانی است، به طور کلی در حوزه کشاورزی باید کارهای اساسی، مهم تر و با ارزش تری انجام شود.
شیرینسازی آب دریا و استفاده شرب در تمامی کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند امارات و قطر و بحرین و کویت عربستان، دریای عمان و حتی داخل کشور خودمان مانند بندرعباس، بوشهر استفاده می شود، اکنون عربستان، امارات قطر بزرگترین برداشت کننده آب دریا هستند و ما در منطقه بسیار از آنهاعقب هستیم.
فلسفه پروژههای انتقال آب دریا
حامد یزدیان با تأکید بر اینکه طرح انتقال آب از دریا میتواند حیاتیترین اقدام برای تداوم زندگی در مرکز ایران باشد، اظهار داشت: مسئله آب در فلات مرکزی کشور نتیجه مجموعه ای از عوامل در هم تنیده است. رشد جمعیت، برداشت های بی رویه، تعهدات سنگین دولت ها برای جبران کمبودها و نبود مدیریت واحد در حوضه های آبریز بالادست زاینده رود، در نهایت موجب شکل گیری بحران جدی کم آبی در این منطقه شده است.
وی خاطرنشان کرد: هرچند تغییرات اقلیمی در تشدید این بحران بیتأثیر نبوده است اما ریشه اصلی در نحوه نادرست مدیریت منابع آبی کشور نهفته است؛ مدیریت ناهماهنگی که باعث شده توازن بین منابع و مصارف آب از بین برود و اصطلاحاً ناترازی آبی بهوجود آید.
عضو کمیسیون آب، کشاورزی و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی با اشاره به ضرورت نگاه جامع در حل مسئله آب گفت: برای برقراری تعادل، باید همزمان هم به مدیریت مصرف توجه شود و هم به تأمین منابع جدید، چراکه فاصله میان نیاز و منابع به قدری زیاد است که تکیه بر یک راهکار، پاسخ گو نخواهد بود.
پروژه های تأمین، روی کاغذ ماندند
یزدیان ادامه داد: طی سه دهه اخیر، بیشتر تمرکز مدیران بر پروژههای تأمین آب بوده، اما نتیجه ملموسی در عمل دیده نشده است. پروژه هایی مانند «کوهرنگ ۳» که از دهه هفتاد آغاز شد، هنوز به بهره برداری نرسیده و طرحهایی نظیر «بهشتآباد» نیز از مرحله شعار فراتر نرفتهاند. با این حال، همین پروژه های نیمه تمام در محاسبات منابع لحاظ شده و در نتیجه، مصارف جدیدی بر حوضه زاینده رود تحمیل شده است؛ مصارفی که پشتوانه تأمین واقعی ندارند.
وی افزود: در چنین شرایطی، سیاست گذاران برای جبران کمبودها به راهکارهای جایگزینی چون انتقال آب از دریا روی آورده اند. این اقدام گرچه موافقان و مخالفانی دارد اما از نگاه کارشناسی، تصمیمی ناگزیر به شمار می رود؛ زیرا ساختار حکمرانی آب در کشور در مسیر مطلوب حرکت نکرده و امروز حوضه زاینده رود همانند بیماری است که برای ادامه حیات نیازمند اقدام فوری است.
آب گران، اما بیبدیل
یزدیان با بیان اینکه هزینه انتقال آب از دریا بالاست، افزود: در شرایط فعلی باید به «ارزش» آب توجه کرد نه صرفاً بهای تمامشده آن. وقتی حیات زیستمحیطی و اجتماعی فلات مرکزی در خطر است، آب دریا—حتی با هزینه بالا—میتواند تنها گزینه باقی مانده باشد.
وی تصریح کرد: امروز فلات مرکزی با مجموعه ای از بحران های هم زمان شامل فرونشست زمین، تنش های اجتماعی و تهدیدهای امنیتی روبهرو است. در چنین شرایطی، تصمیم گیران به این جمع بندی رسیده اند که با وجود گرانی طرح، شیری نسازی و انتقال آب دریا از دریای عمان تنها راه پایدار برای حفظ حیات در این پهنه خشک است.
نگاهی کوتاهمدت برای تنفس موقت
عضو کمیسیون آب، کشاورزی و منابع طبیعی مجلس یادآور شد: این طرح نباید به عنوان راهحل نهایی تلقی شود، بلکه نسخه ای موقت برای عبور از بحران فعلی است. اجرای درست و دقیق آن ضرورت دارد تا در آینده بتوان برای بازتخصیص منابع و اصلاح الگوی مصرف برنامهریزی کرد. اگر نظام حکمرانی آب در حوضه زاینده رود اصلاح نشود، حتی انتقال آب دریا نیز نمیتواند مانع برداشت های غیرقانونی و بیرویه شود.
یزدیان با اشاره به تغییر مبدا انتقال آب از دریا به نقاط مختلف کشور گفت: در ابتدا طرح از خلیج فارس تعریف شده بود اما مطالعات نشان داد که از منظر زیست محیطی و فنی، دریای عمان گزینه مناسب تری است. انتقال از این مسیر ضمن کاهش مخاطرات زیست محیطی، مشکلات مربوط به تخصیص بین استانی را نیز کاهش می دهد.
نگاه پدافندی و اقتصادی به پروژه
وی خاطرنشان کرد: از منظر پدافند غیرعامل نیز این پروژه اهمیت بالایی دارد، چراکه شهرهای پرجمعیت نباید تنها به یک منبع آب وابسته باشند. وجود خطوط جایگزین، ریسک بحران های آبی را کاهش می دهد.
عضو کمیسیون آب، کشاورزی و منابع طبیعی مجلس در بخش دیگری از سخنان خود به جنبه اقتصادی پروژه پرداخت و گفت: انتقال آب بدون تردید هزینه بر است و میتواند بر قیمت تمام شده تولید صنعتی تأثیر بگذارد. با این حال، پیشرفت فناوری های جدید در حوزه استحصال و بهره برداری از آب دریا می تواند از طریق استخراج فلزات سنگین موجود در نمک، به سودآوری پروژه کمک کند.
وی ادامه داد: در همین راستا، برای احداث و توسعه شهرک های تحقیقاتی در سواحل دریا نیز برنامه ریزی شده است تا ضمن انجام پژوهش های تخصصی، زمینه بهره برداری از عناصر معدنی موجود در آب شور فراهم شود.
یزدیان تأکید کرد: انتقال آب دریا از دریای عمان، نه راهی مطلقاً درست و نه گزینه ای بیفایده است. این طرح اگر با مدیریت درست، صرفه جویی در مصرف و بازتخصیص منابع همراه شود، میتواند فرصتی برای احیای تدریجی زایندهرود باشد؛ در غیر این صورت، تنها مسکنی موقت برای بیماری مزمن کم آبی در فلات مرکزی خواهد بود.
پیشرفت پروژه انتقال آب از دریای عمان؛ گامی حیاتی برای فلات مرکزی
وی با اشاره به اینکه پروژه انتقال آب از دریای عمان به حوضه زایندهرود که با هدف تأمین آب صنایع و احیای جریان این رود تاریخی در دست اجراست، اکنون مراحل مهمی از پیشرفت را پشت سر گذاشته است. این طرح با سرمایهگذاری گسترده صنایع بزرگ استان اصفهان پیش میرود و در صورت تکمیل، حدود ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب شیرین به فلات مرکزی منتقل خواهد کرد.
عضو کمیسیون آب، کشاورزی و منابع طبیعی مجلس توضیح داد که این طرح در دو بخش طراحی شده است؛ بخش نخست شامل شیرینسازی آب در دریای عمان و انتقال آن تا سیرجان و فاز دوم، مسیر سیرجان تا یزد و نهایتاً اصفهان را در بر میگیرد. به گفته او، عملیات مربوط به انتقال از سیرجان تا اصفهان با همت جهادی و سرمایهگذاری قابل توجه صنایع بزرگ استان به پایان رسیده و هماکنون برخی از واحدهای صنعتی از آب این خط بهرهمند شدهاند. انتظار میرود در روزهای آینده سایر صنایع نیز به این شبکه متصل شوند.
یزدیان در عین حال یادآور شد که آب فعلیِ در دسترس صنایع، حاصل اجرای کامل پروژه نیست، زیرا بخش نخست، یعنی انتقال از دریای عمان تا سیرجان هنوز وارد مرحله اجرایی نشده است. تا تکمیل این فاز، آب مورد نیاز صنایع از منابع موجود در استانهای یزد و کرمان ـ که پیشتر از خلیج فارس به سیرجان منتقل شده بود ـ بهصورت موقت خریداری و مورد استفاده قرار میگیرد تا در آینده نزدیک خط مستقل انتقال از دریای عمان راهاندازی شود.
ترکیب سهامداران و ضرورت تکمیل طرح
وی با اشاره به ساختار سهام داری پروژه گفت: بخش عمده سهام متعلق به فولاد مبارکه و پالایشگاه اصفهان است و سایر سهم ها نیز میان شهرداری اصفهان و اتاق بازرگانی توزیع شده است.
یزدیان تأکید کرد که در صورت توقف پروژه در وضعیت فعلی، هرچند بخشی از نیاز صنایع برطرف میشود، اما تأثیر ملموسی بر کشاورزی و حیات زایندهرود نخواهد داشت؛ زیرا میزان فعلی آب، پاسخگوی مجموع نیازهای شرب، کشاورزی و صنعت استان نیست. تنها اجرای کامل طرح انتقال ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب است که میتواند امیدی واقعی به احیای رودخانه و بهبود وضعیت زیستمحیطی منطقه ایجاد کند.
وی افزود: تعهد اصلی دولت و صنایع، انتقال کامل این میزان آب در قالب یک خط اقتصادی مستقل است و اصفهان دیگر نباید تأمین آب خود را به خطوط انتقال دیگر استان ها وابسته کند؛ تجربه نشان داده است که چنین وابستگی هایی در تعیین قیمت و تضمین سهمیه سالانه، همواره محل اختلاف و چالش بوده است. از اینرو، خواسته جدی مردم و مسئولان اصفهان آن است که فاز دوم پروژه یعنی انتقال آب از دریای عمان تا سیرجان بدون وقفه و تأخیر اجرایی شود و هرگونه تعویق یا توقف در مسیر طرح، قابل قبول نخواهد بود.
سهم اندک در احیای زایندهرود، اما گامی مؤثر در کاهش فشار بر منابع
نماینده اصفهان در مجلس در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: حجم انتقالی کنونی که بین پنجاه تا شصت میلیون مترمکعب در سال برآورد می شود، صرفاً میتواند پاسخگوی نیاز صنایع باشد و سهم قابل توجهی در احیای کامل زاینده رود نخواهد داشت؛ اما همین مقدار نیز اثر مهمی در کاهش برداشت صنایع از منابع آبی رودخانه دارد.
وی افزود: با اجرای این طرح، دیگر نمیتوان توسعه صنعتی اصفهان را عامل اصلی خشکی زایندهرود دانست، چراکه بخش صنعت عملاً از آب رودخانه بی نیاز خواهد شد و واقعیت اصلی آشکار می شود؛ خشکی زاینده رود نه به خاطر صنایع، بلکه نتیجه برداشت های بی رویه و غیرقانونی در بالادست است.
یزدیان خاطرنشان کرد: اگرچه مسیر پیش رو دشوار و پرهزینه است، اما تکمیل کامل پروژه انتقال آب از دریای عمان، نه تنها برای صنایع بلکه برای بقای زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی اصفهان، ضرورتی انکارناپذیر به شمار میرود.
نظر شما