زهرا ترابی؛ تحلیل بازار: بعد از سال‌ها بحث و تأمل، حذف چهار صفر از پول ملی ایران بالاخره در دولت و مجلس چهاردهم تصویب شد. اقدامی که هدف آن ساده‌سازی محاسبات اقتصادی و شفاف‌سازی بوده، اما کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند: این تصمیم تنها ظاهری است و بدون اصلاحات بنیادی، تأثیر قابل‌توجهی بر تورم، ارزش پول ملی یا رونق اقتصادی نخواهد داشت.
شمس‌الدین حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، در این باره توضیح داد: با حذف چهار صفر، هر واحد پولی جدید معادل ۱۰ هزار ریال فعلی خواهد بود و واحد خرد پول، قِران، حفظ می‌شود. نام پول ملی همچنان ریال باقی می‌ماند. اصلاح کمی واحد پول، به منظور ساده‌سازی و شفافیت در معاملات کلان اقتصادی انجام شده است.
کارشناسان اقتصادی با دیده تردید به این اقدام نگاه می‌کنند. احمد حاتمی یزد، کارشناس بانکی، معتقد است: تجربه کشورهایی مانند ترکیه و زیمبابوه نشان داده حذف صفر در دوره‌های تورمی هیچ تأثیر واقعی ندارد. بدون اصلاحات ساختاری و کنترل نقدینگی، تغییر ظاهر پول فقط جنبه روانی دارد. همچنین آلبرت بغزیان اضافه می کند: این اقدام شبیه سنگ‌فرش کردن پیاده‌رو در انتهای پروژه‌ای است که هنوز مراحل بنیادی‌اش طی نشده است. پیش از هر تغییر ظاهری پول، مشکلات واقعی اقتصاد باید حل شوند.
در مقابل، نمایندگان مجلس تأکید دارند که حذف چهار صفر هدف مشخص دارد. هدف آن نیز ساده‌سازی معاملات و شفافیت بیشتر در محاسبات کلان اقتصادی. هر اقدام اقتصادی فلسفه و هدف خود را دارد. حذف صفرها نیز در همین چارچوب قابل فهم است.»
با وجود تصویب قانون، ارزش پول ملی همچنان تحت فشار است. از اوایل مرداد تا امروز، ارزش ریال بیش از ۲۹ درصد کاهش یافته و دلار از حدود ۸۹ هزار تومان به ۱۱۶ هزار تومان رسیده است. متاسفانه این واقعیت نشان می‌دهد که حذف صفرها نمی‌تواند تأثیر بلندمدتی بر بازار ارز یا تورم داشته باشد. حذف صفر در بسیاری از کشورها تنها زمانی موفقیت‌آمیز بوده که اقتصاد ثبات داشته و تورم کنترل شده باشد. در شرایط بی‌ثبات سیاسی و اقتصادی ایران، کارشناسان معتقدند اثر عملی آن محدود خواهد بود.
با تصویب این لایحه، دیدگاه‌ها متفاوت است. از یک سو، نمایندگان هدف را ساده‌سازی و شفافیت می‌دانند. از سوی دیگر، کارشناسان اقتصادی معتقدند مشکلات کلان، از جمله کسری بودجه، نقدینگی بالا و تحریم‌ها، هنوز سر جای خود هستند و حذف صفرها تغییری در آنها ایجاد نمی‌کند. و باید عنوان کرد که مصوب مجلس بیشتر جنبه روانی دارد و متاسفانه کمک چندانی به اقتصاد واقعی نمی‌کند.
تصویب حذف چهار صفر از پول ملی، اقدامی که سال‌ها در دولت‌ها و مجلس‌های مختلف مطرح بود، اکنون به مرحله اجرا رسیده است. هرچند هدف آن ساده‌سازی و شفافیت در محاسبات اقتصادی عنوان شده، اما کارشناسان تأکید دارند که بدون اصلاح ساختارهای بنیادی، کنترل نقدینگی و کاهش تورم، اثر واقعی آن محدود خواهد بود. به عبارت دیگر، این اقدام ظاهری است؛ اقدامی که بیش از حل مشکلات، نقش روانی و زیبایی‌شناسی دارد. در شرایط فعلی اقتصاد ایران، بسیاری معتقدند که پیش از هر تغییر ظاهری، اصلاحات اساسی در ساختار اقتصادی باید انجام شود تا پول ملی بتواند به ثبات و ارزش واقعی خود بازگردد.
نظر شما