بازار؛ هیفاء پردل: سال تحصیلی جدید آغاز شده و اضطراب یافتن سرویس مدرسه و پرداخت هزینه‌های آن، آرامش را از بسیاری از خانواده‌ها ربوده است. در شرایطی که تورم افسارگسیخته معیشت مردم را تحت فشار قرار داده، هزینه سرویس مدارس به معضلی تازه در کنار شهریه مدارس غیرانتفاعی و حتی هزینه‌های جانبی مدارس دولتی بدل شده است؛ چالشی که به گفته بسیاری از والدین، حالا از شهریه ماهانه برخی مدارس نیز پیشی گرفته است.
شورای اسلامی شهر قم امسال با در نظر گرفتن وضعیت معیشتی خانواده‌ها و هزینه‌های رانندگان، نرخ سرویس مدارس را ۲۷ درصد افزایش داده است. با این حال، این هزینه برای بسیاری از خانواده‌ها، به‌ویژه در دهک‌های پایین‌تر، به یک مانع جدی تحصیلی تبدیل شده است.
رصد میدانی خبرنگار بازار نشان می‌دهد که بسیاری از خانواده‌ها در سال تحصیلی جدید با مشکلات همزمان تأمین لوازم‌التحریر، شهریه و کرایه سرویس مدارس دست و پنجه نرم می‌کنند.
سرویس مدارس، باری سنگین بر دوش خانواده‌ها
علی عزیزی، پدر سه دانش‌آموز که شغل آزاد دارد، از این وضعیت گله‌مند است و به خبرنگار بازار می‌گوید: هزینه سرویس برای هر فرزندم جداگانه حساب می‌شود. با افزایش نرخ‌ها، من باید ماهانه بیش از ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان فقط برای سرویس پرداخت کنم، آن هم در شرایطی که مستأجر هستم و هزینه‌های زندگی سرسام‌آور است.
یکی از والدین دانش‌آموزان: در حالی که وزارت آموزش و پرورش و شهرداری‌ها هر سال وعده سامان‌دهی سرویس مدارس را می‌دهند، اما این بازار همچنان در بی‌قانونی و نبود نظارت مؤثر رها شده است
او به مشکل دیگری نیز اشاره می‌کند و می افزاید: مدرسه نزدیک خانه ما به دلیل تراکم بالا ظرفیت نداشت و مجبور شدیم فرزندانم را در مدرسه‌ای دورتر ثبت نام کنیم. این موضوع هزینه سرویس ما را چند برابر کرد. کاش نظارت بیشتری بر ثبت‌نام مدارس و سرویس‌ها وجود داشت. خانواده‌ها امسال مشقت‌های زیادی را برای سال تحصیلی جدید تحمل می‌کنند.
وی می‌افزاید: گلایه من تنها روایت یک خانواده نیست؛ بلکه بازتاب واقعیتی است که هر سال تکرار می‌شود. در حالی که وزارت آموزش و پرورش و شهرداری‌ها هر سال وعده سامان‌دهی سرویس مدارس را می‌دهند، اما این بازار همچنان در بی‌قانونی و نبود نظارت مؤثر رها شده است.
ساجده حسینی نیز که مادر یک دانش‌آموز دبیرستانی، نیز به خبرنگار بازار می‌گوید: برخی مدارس دولتی آن‌قدر شلوغ هستند که خانواده‌ها مجبور می‌شوند به مدارس غیردولتی با هزینه‌های گزاف روی بیاورند. به نظر می‌رسد سرویس مدارس گوی سبقت را از شهریه‌ها ربوده و نرخ آن بالاتر رفته است، در حالی که اغلب خودروها فرسوده و فاقد کیفیت لازم هستند.
پدر دانش‌آموز دیگری که دخترش در مدرسه غیرانتفاعی تحصیل می‌کند، می‌گوید: شهریه ماهانه مدرسه دخترم حدود هفت میلیون تومان است. برای سرویس او که ثبت‌نامش از طریق سامانه مشکل‌دار «سپند» انجام می‌شود، باید ماهانه بیش از ۶ میلیون تومان بپردازم. این سامانه اغلب در دسترس نیست و اطلاعات اشتباه ارائه می‌دهد. مسئولان باید هوشیار باشند، این هزینه‌ها می‌تواند باعث ترک تحصیل بسیاری از دانش‌آموزان شود.
روایت رانندگان: هزینه‌های ما هم بالاست
در سوی دیگر این ماجرا، رانندگان نیز دغدغه‌های خود را دارند. علی طالبیان، یک راننده سرویس مدرسه در منطقه نیروگاه قم در گفت‌وگو با خبرنگار بازار بیان می‌کند: قبول داریم هزینه فعلی سرویس مدرسه برای خانواده‌ها سنگین است، اما ما هم خانواده داریم و با افزایش سرسام‌آور هزینه‌های خودرو، از جمله تعمیرات و لوازم یدکی، مواجهیم. مسافت‌ها و موقعیت‌های مکانی دانش‌آموزان متفاوت است و همین امر بر قیمت‌گذاری تأثیر می‌گذارد. تعیین نرخ نهایی نیز بر عهده شورای اسلامی شهر است.
سرویس مدارس هر سال فشار روانی زیادی بر والدین تحمیل می‌کند و یک بازار بزرگ و پنهان با گردش مالی بالا در اقتصاد شهری ایجاد کرده که فاقد نظارت کافی است
لیلا توکلی، کارشناس اقتصاد شهری که معتقد است این موضوع ابعادی فراتر از یک هزینه ساده دارد در گفت‌وگو با خبرنگار بازار می‌گوید: سیاست‌گذاران باید بدانند هزینه سرویس مدارس فقط یک موضوع حمل‌ونقل نیست؛ بلکه مستقیماً به حق دسترسی برابر به آموزش مرتبط است. وقتی خانواده‌ای توان پرداخت هزینه سرویس را ندارد، مجبور می‌شود فرزندش را به مدرسه‌ای نزدیک‌تر اما با کیفیت آموزشی پایین‌تر بفرستد و این یعنی ترویج تبعیض آموزشی.
او می‌افزاید: سرویس مدارس هر سال فشار روانی زیادی بر والدین تحمیل می‌کند و یک بازار بزرگ و پنهان با گردش مالی بالا در اقتصاد شهری ایجاد کرده که فاقد نظارت کافی است. این سؤال مطرح می‌شود که پس معنای تحصیل رایگان چیست؟ چرا دولت از خانواده‌های کم‌درآمد حمایتی نمی‌کند؟
پاسخ شورای اسلامی شهر: تلاش برای نرخ‌گذاری منصفانه و افزایش نظارت
سید حسن دهناد، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر قم، در گفت‌وگو با خبرنگار بازار به تشریح اقدامات این شورا پرداخت و گفت: نرخ‌گذاری سرویس مدارس موضوع مهمی است که باید در آن وضعیت اقتصادی مردم و هزینه‌های رانندگان به‌طور همزمان لحاظ شود. امسال تصمیم گرفتیم افزایش نرخ را زیر ۳۰ درصد نگه داریم.
وی در توضیح جزئیات نرخ‌گذاری، اظهار داشت: برای تعیین نرخ، شاخص‌هایی مانند تعطیلی یا دایر بودن مدارس در روزهای پنجشنبه را در نظر می‌گیریم. بر این اساس، اگر فاصله منزل تا مدرسه تا ۳ کیلومتر باشد، نرخ پایه ۱ میلیون تومان است و به ازای هر کیلومتر بیشتر، ۱۰۰ هزار تومان به آن اضافه می‌شود. همچنین، اگر مدرسه در روزهای پنجشنبه دایر باشد، ۱۵ درصد به مبلغ کل افزوده خواهد شد. سازمان تاکسیرانی ناظر بر این فرایند است و نرخ‌ها شفاف تعیین می‌شوند.»
سامانه‌ای که بی‌سامانی آفرید
دهناد در مورد مشکلات سامانه سپند نیز اظهار داشت: این سامانه به‌صورت سراسری برای ثبت‌نام سرویس مدارس ایجاد شده، اما سال گذشته والدین از بارگذاری اشتباه موقعیت مکانی و مشکلات دیگر آن گلایه‌مند بودند. امسال سازمان امور تاکسیرانی ملزم شده تا این مشکلات را رصد و برطرف کند و امیدواریم شاهد تکرار این مسائل نباشیم.
از اختصاص بودجه حمایتی تا نظارت هوشمند
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر قم به دو اقدام حمایتی و نظارتی جدید نیز اشاره کرد و گفت: امسال رانندگان سرویس مدارس را ملزم به استفاده از یک افزونه در پیام‌رسان ایتا کرده‌ایم. این افزونه به والدین امکان می‌دهد زمان، موقعیت و مسافت رفت‌وآمد فرزند خود را به‌صورت زنده رصد کنند که این امر ضمن ایجاد اطمینان خاطر برای خانواده‌ها، امنیت دانش‌آموزان و کیفیت نظارت را افزایش می‌دهد.
دهناد: امسال رانندگان سرویس مدارس را ملزم به استفاده از یک افزونه در پیام‌رسان ایتا کرده‌ایم که به والدین امکان می‌دهد زمان، موقعیت و مسافت رفت‌وآمد فرزند خود را به‌صورت زنده رصد کنند
وی در پایان افزود: برای کاهش هزینه‌های جانبی رانندگان، بودجه‌ای سه میلیارد تومانی به سازمان تاکسیرانی اختصاص دادیم تا هزینه‌هایی مانند دریافت گواهی عدم سوء‌پیشینه، آزمایش اعتیاد و برخی معاینات پزشکی برای رانندگان حذف شود و خود سازمان آن را پرداخت کند. این اقدام حمایتی موجب تشویق رانندگان برای فعالیت در حوزه سرویس مدارس و در نتیجه، افزایش نظارت‌ها خواهد شد.
در نهایت، چالش سرویس مدارس در قم فراتر از یک صورت‌حساب ماهانه است؛ این آزمونی برای نظام مدیریت شهری و آموزش و پرورش در تحقق شعار تحصیل برای همه است. اگر امروز برای این چالش فزاینده راه‌حلی پایدار و حمایتی اندیشیده نشود، فردا باید شاهد شکاف طبقاتی عمیق‌تری باشیم که از درِ مدارس آغاز می‌شود و آینده نسلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. چرخ‌های سرویس مدارس نباید به مانعی بر سر راه آینده‌سازان این شهر تبدیل شود.
نظر شما