به گزارش بازار به نقل از فرهیختگان؛ روز گذشته نشست اضطراری سران کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در دوحه با سخنان امیر قطر و با موضوع تجاوز اخیر رژیم صهیونیستی به قطر آغاز شد. در این نشست، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، نیز حضور داشت و سخنرانی کرد. به اعتقاد کارشناسان روابط بین‌الملل، اتفاقات اخیر شرایط خاورمیانه را به طور چشمگیری تغییر داده است. روزگاری نه‌چندان دور، رژیم صهیونیستی و آمریکا سعی می‌کردند ایران را به عنوان تهدید امنیتی بزرگ برای ثبات منطقه معرفی کنند و این موضوع سبب شد کشورهای عربی و اسلامی منطقه از تهدید اصلی یعنی صهیونیست‌ها غافل شوند؛ آن هم در بستری که اسرائیل، با نفوذ پنهان و آشکار و شیطنت‌های خود، بذر بی‌اعتمادی را میان همسایگان می‌پاشید. اما حالا ورق برگشته؛ اسرائیل خود به عامل ناامنی منطقه بدل شده و سران این رژیم از نقشه اسرائیل بزرگ سخن می‌گویند که امنیت کل را تهدید می‌کند. به نظر می‌رسد با آشکار شدن چهره واقعی رژیم صهیونیستی و تفاهم مشترکی که در سطح منطقه درخصوص تهدید اصلی این منطقه شکل گرفته، فرصتی تازه پیش روی ایران و کشورهای منطقه است؛ فرصتی برای تعاملات اقتصادی چندجانبه و فرصتی برای ایجاد پیمان‌های اقتصادی و امنیتی مشترک.
نزدیک شدن دیدگاه‌های امنیتی کشورهای منطقه در حالی صورت می‌گیرد که در حوزه اقتصادی، روابط این کشورها با یکدیگر و ایران هنوز جای کار زیادی دارد. برای نمونه، آمارهای پنج‌ماهه تجارت خارجی ایران نشان می‌دهد در ۵ ماه نخست سال جاری، حجم تجارت ایران با ۱۰ کشور عربی بالغ بر ۱۵.۲ میلیارد دلار بوده که حدود ۹۰ درصد آن فقط به ۲ کشور عربی یعنی امارات و عراق اختصاص دارد.
۹۰ درصد تجارت ایران با کشورهای عربی فقط با ۲ کشور است
آمارهای گمرک ایران نشان می‌دهد طی ۵ ماه نخست امسال، حجم تجارت دوجانبه ایران با کشورهای عربی نزدیک به ۱۵.۲ میلیارد دلار بوده است که سهم قابل توجهی از آن به دو کشور عراق و امارات اختصاص دارد. امارات با حدود ۹.۸ میلیارد دلار و عراق با حجم تجارت تقریبی ۳.۹ میلیارد دلار بزرگ‌ترین شرکای تجاری ایران در منطقه هستند و نقش کلیدی در تبادلات اقتصادی ایران ایفا می‌کنند. سهم این دو کشور از تجارت ۱۵.۸ میلیارد دلاری ایران با ۱۰ کشور عربی در ۵ ماه نخست امسال حدود ۹۰ درصد بوده است.
در مقابل، تجارت ایران با عربستان سعودی همچنان بسیار ناچیز است و تنها حدود ۴۱۰ هزار دلار گزارش شده که کمتر از ۰.۰۳ درصد کل تجارت ایران با کشورهای عربی محسوب می‌شود. سایر کشورهای عربی نیز حجم تجارت متغیری با ایران دارند؛ برای نمونه عمان با بیش از یک میلیارد دلار، کویت با حدود ۹۹ میلیون دلار و قطر با نزدیک به ۱۴۸ میلیون دلار در رتبه‌های بعدی قرار دارند. این آمارها نشان می‌دهد که هرچند روابط سیاسی در حال بهبود است، اما هنوز ظرفیت‌های اقتصادی بسیاری در منطقه باقی مانده که می‌توان با همکاری‌های مشترک و توسعه پلتفرم‌های اقتصادی آن را به مرحله اجرا رساند.
امارات و عراق در صدر لیست واردات و صادرات
بر اساس آمارهای ۵ ماه نخست امسال گمرک ایران، واردات ایران از ۱۰ کشور عربی در این دوره ۷.۸ میلیارد دلار بوده است. امارات متحده عربی با ثبت رقم قابل توجه ۷.۱ میلیارد دلار، به عنوان بزرگ‌ترین مبدا وارداتی ایران در میان کشورهای مورد بررسی شناخته شد. این رقم حدود ۹۱ درصد از کل واردات ایران از ۱۰ کشور عربی را به خود اختصاص داده و نشان‌دهنده جایگاه محوری امارات در تجارت منطقه‌ای است. پس از امارات، عمان با واردات ۳۷۳ میلیون دلار در رتبه دوم قرار دارد، اما فاصله چشمگیری با امارات دارد. کشورهای عراق، قطر، لبنان و کویت نیز به ترتیب سهم‌های کمتری در واردات داشته‌اند، هرچند مبالغ واردات آن‌ها قابل توجه است. در سوی دیگر، کشورهایی مانند عربستان سعودی، مصر، اردن و بحرین سهم بسیار ناچیزی در این واردات داشته‌اند که گویای تفاوت چشمگیر سطح واردات در میان کشورهای منطقه است.
اما درخصوص صادرات نیز، طبق آمارهای ۵ ماه نخست امسال، مجموع صادرات ایران به کشورهای عربی حدود ۷.۴ میلیارد دلار بوده است. در این میان، صادرات به عراق با بالغ بر ۳.۷ میلیارد دلار، رتبه نخست را به خود اختصاص داده است که نشان‌دهنده نقش کلیدی این کشور در تجارت منطقه است. پس از عراق، صادرات به امارات با ۲.۶ میلیارد دلار در جایگاه دوم قرار دارد و سهم قابل توجهی از صادرات ایران را تشکیل می‌دهد. صادرات به عمان با ۷۷۹ میلیون دلار در رتبه سوم قرار دارد و فاصله قابل توجهی با دو کشور اول دارد. صادرات ایران به کشورهای کویت و قطر نیز به ترتیب با ۹۲ میلیون دلار و ۶۷ میلیون دلار، بخش کوچک‌تری از صادرات ایران به کشورهای عربی را تشکیل می‌دهند. صادرات ایران به سایر کشورها مانند اردن، لبنان, مصر، تونس و عربستان سعودی مقادیر اندکی را به خود اختصاص داده‌اند که هر یک کمتر از ۵۰ میلیون دلار است. این ارقام نشان می‌دهد صادرات ایران به ۱۰ کشور عربی منطقه تا حد زیادی مربوط به چند کشور محدود است و بقیه کشورها سهم کوچکی از بازارهای صادراتی خود را در اختیار کالاهای ایرانی قرار داده‌اند.
سقوط ۹۹ درصدی تجارت ایران و عربستان
با وجود گذشت سه سال از عادی‌سازی روابط سیاسی، روابط تجاری ایران با عربستان هنوز به سطح قابل توجهی نرسیده است. این در حالی است که در دهه ۱۳۸۰ حجم مبادلات تجاری میان دو کشور حتی به حدود یک میلیارد دلار در سال نیز رسیده بود. طبق آمارهای ۵ ماه نخست سال جاری، کل صادرات ایران به کشورهای عربی بالغ بر ۷.۴ میلیارد دلار بوده است. در این میان، سهم عربستان سعودی تنها ۳۴۵ هزار دلار گزارش شده که رقمی بسیار ناچیز و تقریباً برابر با ۰.۰۰۵ درصد کل صادرات ایران به ۱۰ کشور عربی است. در مقابل، واردات ایران از عربستان نیز بسیار ناچیز بوده و تنها ۶۴ هزار دلار گزارش شده است. این آمار به وضوح نشان می‌دهد علی‌رغم عادی‌سازی روابط سیاسی در سال‌های اخیر، تعاملات اقتصادی ایران با عربستان هنوز به سطح قابل توجهی نرسیده و سقوط ۹۹ درصدی نسبت به اوج تعاملات تجاری دو کشور داشته است.
نظر شما