به گزارش بازار، مقامات آمریکایی همچنان اشتیاق خود را برای گسترش تجارت مواد معدنی حیاتی با کشورهای آسیای مرکزی ابراز می‌کنند. اما در حالی که واشنگتن سرگرم مذاکره است، چین اقدامات اساسی برای گسترش تسلط خود بر منابع فراوان آسیای مرکزی انجام می‌دهد.
جولی استافت، نامزد دولت ترامپ برای نمایندگی آمریکا در قزاقستان، در جلسه اخیر تائید صلاحیتش در سنا، بر علاقه ایالات متحده به توسعه بخش مواد معدنی حیاتی آسیای مرکزی مجددا تاکید کرد. استافت اظهار کرد: تقریبا نیمی از مواد معدنی که توسط سازمان زمین‌شناسی آمریکا به عنوان حیاتی برای اقتصاد و امنیت ملی ما شناخته شده‌اند، در قزاقستان وجود دارند و یکی از اهداف اصلی من، در صورت تائید، اطمینان از انجام سرمایه‌گذاری آمریکا در این بخش خواهد بود. وی افزود: مهار نفوذ چین در بخش مواد معدنی منطقه نیز از اولویت‌های سیاست خارجی واشنگتن است.
اظهارات استافت با اظهارات مکرر مارکو روبیو، وزیر امور خارجه و دیگر مقامات ارشد دولت آمریکا از زمان بازگشت دونالد ترامپ به قدرت در ژانویه، همسو است. کشورهای آسیای مرکزی نسبتا مشتاق مشارکت آمریکا در توسعه بخش مواد معدنی حیاتی هستند. اما برخی از مقامات آسیای مرکزی به آرامی گلایه کرده‌اند که پیگیری‌های کمی پس از ابراز تمایل توسط آمریکا، انجام گرفته است.
در این بین، چین که از قبل جایگاه قدرتمندی در بخش معدنکاری آسیای مرکزی دارد، به شدت در حال تلاش برای تشدید نفوذ خود است.
گروه ملی طلای چین که یک نهاد دولتی است، در ششم اوت (۱۵ مرداد)، قراردادی را با وزارت معدن و زمین‌شناسی ازبکستان منعقد کرد که همکاری در زمینه‌هایی مانند اکتشاف زمین‌شناسی در مناطق دارای پتانسیل ذخایر فلزات گرانبها و مواد معدنی حیاتی را پوشش می‌دهد. این توافق‌نامه همچنین شامل مفادی در مورد سرمایه‌گذاری‌های مشترک معدنی و همچنین تولید محصولات با ارزش افزوده بالا، انتقال فناوری، آموزش پرسنل و تامین مالی پروژه‌های نویدبخش» است.
انجمن کارآفرینان چینی در ازبکستان در اواخر ژوئیه، پیشنهاد تاسیس یک صندوق سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیون دلاری برای توسعه پتانسیل «مواد معدنی سبز» این کشور را داد. طبق بیانیه وزارت معدن و زمین‌شناسی ازبکستان، این طرح شامل مفادی برای انجام تحقیقات مشترک، تدوین استانداردهای زیست‌محیطی مشترک و آموزش پرسنل است. همچنین در اواخر ژوئیه، مقامات ازبکستان به پیشنهاد چین برای ایجاد یک پارک صنعتی متالورژی در نزدیکی تاشکند، پایتخت این کشور، ابراز علاقه کردند.
همچنین، شرکت‌های چینی در حال ایجاد موقعیت‌های پرنفوذ در سایر بخش‌های اقتصادی نوظهور در آسیای مرکزی، از جمله انرژی‌های تجدیدپذیر و هوش مصنوعی هستند.
برخی از تحلیلگران آمریکایی معتقدند که حتی اگر آمریکا، تلاش‌های خود را برای تعامل افزایش دهد، در بخش مواد معدنی حیاتی آسیای مرکزی با چین رقابت سختی خواهد داشت.
بر اساس گزارش اویل پرایس، در تحلیلی که در آوریل توسط «شورای آتلانتیک» منتشر شد، آمده است: صرفا به این دلیل که این منطقه دارای مواد معدنی حیاتی است، به معنای آن نیست که آمریکا می‌تواند به راحتی به آنها دسترسی داشته باشد. نگاه دقیق‌تر به منطقه، زیرساخت‌ها، حکومتداری، توپوگرافی و پیچیدگی‌های ژئوپلیتیکی، چالش‌های بی‌شماری را برای شرکت‌های آمریکایی بارز می‌کند.
طبق این تحلیل، هرگونه امکان تجارت اساسی مواد معدنی حیاتی میان آمریکا و آسیای مرکزی، مستلزم توسعه سریع کریدور میانی خواهد بود. اما این شبکه ترانزیت هنوز در مراحل ابتدایی خود است.
نظر شما