به گزارش بازار، هفته گذشته، رویترز خبر مهمی را گزارش کرد: آمریکا برای تأمین مواد معدنی حیاتی — از جمله انتیموان، گالیوم و ژرمانیوم — مجبور به دور زدن تحریم‌های چین شده است. این اتفاق تنها یک پدیده تجاری نیست؛ بلکه نقطه‌عطفی است که تضعیف نظم آمریکایی در حوزه اقتصاد جهانی را آشکار می‌کند.
ماجرا چیست؟
رقابت استراتژیک دو ابرقدرت، سال‌هاست که در میدان تحریم‌ها جریان دارد. اما هنگامی که چین در پاسخ به فشارهای آمریکا، صادرات مواد معدنی حیاتی را ابتدا مشروط به مجوزهای دولتی کرد و سپس به‌طور کامل مسدود ساخت، معادله قدرت دگرگون شد. پکن با افزودن پیوسته بر فهرست این مواد، تیغِ تحریم را تیزتر کرد.
چین در دو دهه اخیر با برنامه‌ریزی استراتژیک و سرمایه‌گذاری هدفمند، سلطه‌ای کم‌نظیر در استخراج و فرآوری موادی معدنی استراتژیک از جمله عناصر نادر خاکی (REE) ایجاد کرده که نقشی حیاتی در صنایع پیشرفته (نظیر نیمه‌هادی‌ها و انرژی پاک) دارند. بر اساس داده‌های سازمان زمین‌شناسی آمریکا (USGS)، سهم چین در پالایش برخی از این مواد به ۹۰٪ می‌رسد. این مزیت در سالهای اخیر به یکی از ستون‌های قدرت ژئوپلیتیک چین تبدیل شده است.
ممنوعیت‌های صادراتی چین، صنایع آمریکا را با چالش‌های جدی مواجه ساخت. در ماه‌های اخیر، اخبار متعددی درباره نگرانی تولید کنندگان از جمله تراشه‌سازان و خودروسازان از توقف خطوط تولید به دلیل کمبود این مواد منتشر شد. که حتی در ماه گذشته منجر به کرنش مجدد ترامپ در مقابل چین شد.
وابستگی شدید شرکت‌های فناورانه و صنایع آمریکا به این مواد واشنگتن را وادار به یافتن راهکارهایی برای دور زدن تحریم‌ها کرد. گزارش رویترز نشان می‌دهد آمریکا با استفاده از کشورهای واسطه‌ای مانند مکزیک و تایلند، تلاش کرده به این کانی‌ها دست یابد. نمودارهای زیر به‌وضوح حاکی از آن است که پس از تحریم‌های چین صادرات ماده انیموان به مکزیک و تایلند افزایش پیدا کرده و این کشورها در حالی که سایتهای تولیدی برای تولید این مواد ندارند به طور غیر معمولی صادرات انتیموان شان به امریکا افزایش پیدا کرده است.
این رویداد را می‌توان نقطه عطفی در معادلات قدرت اقتصادی دانست. آمریکایی که دیروز با سلطه بر دلار و نظام مالی، تحریم را تیغِ هژمونی خود می‌کِرد، امروز در برابر انحصار معدنی چین، به بازیگری تبدیل شده که در پیچ‌وخم راهروهای خاکستری به دنبال گریزگاه می‌گردد. وابستگی شدید واشنگتن به مواد معدنی استراتژیک چین - همراه با شکست سیاست‌های دو دهه‌ای برای کاهش این وابستگی - اقتصاد آمریکا را آسیب‌پذیر ساخته و تهدیدی امنیتی ایجاد کرده است. قدرت چین در زنجیره‌تأمین کالاهای استراتژیک جهانی، سلطه بلامنازع آمریکا را با ترک‌های عمیق مواجه کرده که در طول زمان موازنه قدرت جهانی را دگرگون می‌سازد.
نظر شما