امید محمدی؛ بازار: در حالی که صنعت خودرو کشور همچنان با بحران های ساختاری، نوسانات شدید قیمت، و سردرگمی های سیاست گذاری مواجه است، گره کور واردات خودرو، همچنان باز نشده باقی مانده است. با وجود مصوبات قانونی متعدد در مجلس شورای اسلامی مبنی بر آزادسازی واردات، نهادهای مرتبط با وضع مقررات، نه تنها در اجرا تعلل می کنند، بلکه گاه با پیچیده تر کردن فرآیندها، عملا راه ورود خودروهای خارجی به بازار را می بندند. کارشناسان معتقد هستند که برخی افراد پشت پرده مقاومت در برابر واردات داشته و نگاه بالا به پایین سیاست‌گذاری نسبت به واردات وجود دارد، برای بررسی این موضوع «مهدی دادفر»، مشاور انجمن واردکنندگان خودرو به گفت و گو پرداختیم؛
فقط عوارض گمرکی کاهش پیدا کرده و تعرفه دستخوش تغییر قرار نگرفته است
*اخیرا برخی کاهش ها در هزینه واردات خودرو اعلام شده و برخی فعالان صنعت خودرو نسبت به آن اعتراض کردند. این اعتراض و انتقادات از نظر شما صحیح است؟
واقعا وضعیت به‌گونه ای است که نمی توان برخورد منطقی با واردات خودرو داشت، همه چیز را به هم ریخته اند. هیچ چیز در صنعت و بازار خودرو سر جای خودش نیست و هر اتفاقی رخ می دهد، فورا یک عده شروع به سنگ اندازی می کنند. الان فقط بخشی از هزینه های گمرکی کم شده، نه تعرفه‌ها؛ آن وقت برخی تولید کننده ها و قطعه سازها با هیجان می گویند تعرفه کم شده است. این در حالی است که اصلا آیین‌نامه‌ای اجرا نشده است.
ما در کشور دو مفهوم متفاوت؛ تعرفه و عوارض داریم. تعرفه، یک درآمد برای دولت است که برای حمایت از تولید داخلی دریافت می شود. اما عوارض شامل هزینه هایی است که بابت خدمات گمرکی یا سایر هزینه ها توسط دولت وضع می شود. حالا در این مورد خاص، فقط عوارض گمرکی کاهش پیدا کرده و تعرفه دستخوش تغییر قرار نگرفته است. این هم نه از سر لطف، بلکه به دلیل بالا رفتن نرخ ارز است. اگر ضرایب سابق حفظ می شد، قیمت خودروهای وارداتی از کنترل خارج می شد. این کاهش، یک تصمیم منطقی برای جلوگیری از انفجار قیمتی در بازار بود.
* با این حال، گویا برخی نهادها همچنان با آزادسازی واردات خودرو مخالفت دارند، چرا این مقاومت وجود دارد؟
چون واردات خودرو را نمی خواهند آزاد کنند، شورای رقابت می گوید واردکننده های خودرو زیاد شده اند، بازار رقابتی شده، دیگر قیمت گذاری لازم نیست. اما بعد از مدتی نهادی دیگر می آید می گوید قیمت گذاری باید انجام شود. از این طرف، مجلس شورای اسلامی قانون می گذارد و می گوید واردات را آزاد کنید، اما همان دستگاه هایی که موظف به اجرا هستند، قانون را اجرا نمی کنند. مدام دستورالعمل می نویسند و قانون را دور می زنند. مجلس شورای اسلامی موظف به نظارت بر اجرای قانون است. سازمان بازرسی کل کشور هم ابزار نظارتی قانون گذار است. اما هیچ نهاد ذیربطی اقدامی نمی کنند. انگار بعضی ها خواب هستند یا بدتر، خودشان را به خواب زده اند.
* اگر فرض کنیم شرایط ارزی و فنی برای واردات مهیا شود، از نظر شما چقدر زمان لازم است تا خودرو وارد کشور شود؟
در حال حاضر که زمانی تا پایان سال نمانده، حدود هفت ماه زمان برای واردکنندگان باقی است. اما حتی اگر همه چیز هم فراهم باشد، واردات خودرو فرآیند دارد. ما که تنور نساخته ایم که خمیر را بچسبانی داخلش و دو دقیقه بعد نان بیرون بیاید. سفارش گذاری زمان می برد، حمل و نقل و ترخیص و خدمات هم زمان بر هستند. شرایط داخلی هم با شرایط بین المللی تفاوت دارد. اینجا فضای پیچیده و بوروکراتیکی دارد. بعد از آن، وقتی ما مثلا می گوییم هزار خودرو وارد شود، می بینی در رسانه‌ها می نویسند: «۹۰ هزار خودروی وارداتی در راه است!» چه کسی گفته که بازار داخل نیاز به ۹۰ هزار خودرو دارد؟ در سال ۱۳۹۴ که ۱۰۰ هزار خودرو وارد شد، بازار کشش نداشت و خودروها در انبارها ماند؛ چون تقاضای واقعی وجود نداشت. تقاضا کاذب بود، ناشی از سیاست های نادرست، اگر بازار آزاد شود، خودرو قیمت واقعی می گیرد. دیگر خبری از سوداگری نخواهد بود و فقط مصرف کننده واقعی خرید می کند.
* با توجه به برنامه دولت برای تولید یک و نیم میلیون خودرو، اگر واردات هم انجام شود، فکر می کنید تحقق این اعداد ممکن است؟
اگر فرض کنیم ۹۰ هزار خودرو وارد شود، حدود یک میلیون و پانصد و نود هزار دستگاه، ولی آیا اصلا چنین چیزی در شرایط امروز ممکن است؟ خودروساز داخلی الان با هر دستگاهی که تولید می کند، ضرر می دهد. دلیلش هم قیمت گذاری دستوری است. اگر تولید کننده بتواند محصولش را به قیمت تمام شده به علاوه سود بفروشد، وضعیت فرق می کند. باید اجازه داده شود خودرو در حاشیه بازار فروش برود، نه با قیمت دستوری که عامل زیان شود. از طرف دیگر، واردات هم باید آزاد شود تا رقابت واقعی ایجاد شود. انتخاب را به مردم بسپارند، دولت از دخالت دست بردارد. مردم خودشان بلدند تصمیم بگیرند. مردم بهتر از ما می فهمند که چه چیزی بخرند، چه خودرویی مناسب شان است.
در اینجا سوالی مطرح می شود که آن زمانی که پروتون و کوپا و غیره را مجوز دادند، کدام یک خدمات پس از فروش داشت؟ آن وقت تا صحبت از واردات آزاد می شود، می گویند خدمات ندارد، قطعه ندارد
* منتقدان می گویند اگر واردات آزاد شود، ممکن است خودروهایی وارد کشور شود که خدمات پس از فروش نداشته باشند. پاسخ شما به این نگرانی چیست؟
این یکی از نگاه های تحقیرآمیز است که برخی مسئولان به مردم دارند. می گویند مردم نمی فهمند، ما می فهمیم. در اینجا سوالی مطرح می شود که آن زمانی که پروتون و کوپا و غیره را مجوز دادند، کدام یک خدمات پس از فروش داشت؟ الان برندهایی داریم که همین طور وارد شدند و هیچ خدماتی ندارند. اما کسی چیزی نمی گوید. آن وقت تا صحبت از واردات آزاد می شود، می گویند خدمات ندارد، قطعه ندارد، تشخیص نمی دهند. انگار مردم نمی فهمند چه بخرند و چه نخرند. مردم را دست کم گرفته اند. اگر کسی ماشینی وارد کرد که قطعه اش نبود، خودش متضرر می شود. چرا باید جلوی همه گرفته شود؟ بگذارید رقابت واقعی برقرار شود. در اینجا باید به سیاستگذاران صنعتی گفت که از این نمایش های ساختگی دست بردارید.
نظر شما