زهراترابی؛ تحلیل بازار: هاشم اورعی، رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران در پاسخ به این سوال، سال‌هاست که هشدار کارشناسان درباره بحران آب بارها اعلام شده، اما تا امروز خبری از تغییر روند مدیریتی نبود. اکنون هم هشدارهایی برای کاهش سطح آب‌ها در سدها بصدا درآمده است؛ گفت: وضعیت آب به چند مورد نیاز دارد که باید بررسی شود. این وضعیت بحرانی که امروز با آن مواجهیم، تنها مربوط به امسال یا چند سال اخیر نیست، بلکه روندی بوده که طی دهه‌ها به این سمت پیش رفته‌ایم. متاسفانه مسئولین برنامه‌ریزی مناسبی در زمینه مدیریت آب کشور ندارند. به عنوان مثال، دریاچه ارومیه را شاهدیم که وضعیت آن بحرانی است، اما هنوز کسی این موضوع را جدی نمی‌گیرد.
میزان مصرف ما به مراتب بیشتر از میزان آب تجدیدپذیری سالانه‌ای است که می‌توانیم ذخیره کنیم. این نشان‌دهنده کاهش شدید منابع آبی ماست
مدیران مناسبی برای منابع آبی نداریم
وی ادامه داد: بنابراین، مشکل اصلی این است که ما در ایران مدیران مناسبی برای منابع آب نداریم. در حال حاضر، میزان مصرف ما به مراتب بیشتر از میزان آب تجدیدپذیری سالانه‌ای است که می‌توانیم ذخیره کنیم. این نشان‌دهنده کاهش شدید منابع آبی ماست، چرا که میزان ذخیره آب‌ها به حدود ۸۰ میلیون متر مکعب رسیده و این روند به سمت تهی شدن پیش می‌رود.
این استاد دانشگاه درباره راهکاری که باید در این زمینه پیاده کرد گفت: اول باید بفهمیم که منابع آبی‌مان را در کجا مصرف می‌کنیم، چون این موضوع اهمیت زیادی دارد. علت این که می‌گویم این مسأله اهمیت دارد این است که بعضی مسئولین به گونه‌ای صحبت می‌کنند که گویی تمام بار کمبود آب باید بر دوش مردم باشد، در حالی که واقعیت این نیست. طبق آمار وزارت نیرو، ۹۰ درصد مصرف آب کشور در بخش کشاورزی است، ۴ درصد در صنعت و ۶ درصد در بخش خانگی.
اکثر روش‌های آبیاری غرق‌آبی هستند و سهم استفاده از قطره‌ای آبیاری کم است. همچنین، الگوی کشت متناسب با شرایط اقلیمی کشور تغییر نکرده است
روش های ابیاری تغییر نکرده است
اورعی اضافه کرد: در همه این بخش‌ها با مشکلات جدی مواجه هستیم. در بخش کشاورزی که ۹۰ درصد مصرف آب را به خود اختصاص داده، راندمان آبیاری بسیار پایین است. اکثر روش‌های آبیاری غرق‌آبی هستند و سهم استفاده از قطره‌ای آبیاری کم است. همچنین، الگوی کشت متناسب با شرایط اقلیمی کشور تغییر نکرده است. ما در گذشته هندوانه و برنج می‌کاشتیم، اما الان با کمبود آب مواجهیم و باید به تغییرات الگوی کشت توجه کنیم.
شبکه ابرسان خانگی فرسوده است
این کارشنای افزود: متاسفانه در بخش کشاورزی هم راندمان انتقال آب بسیار پایین است. حداقل یک‌سوم آبی که با مصرف برق زیاد از اعماق زمین به سطح می‌آید، دوباره هدر می‌رود. در بخش صنعت هم ما صنایع آبی را به مناطق خشک مثل فلات مرکزی ایران برده‌ایم، که در حال حاضر در آن مناطق حتی آب شرب هم وجود ندارد، مانند استان‌های اصفهان و یزد. در بخش خانگی نیز شبکه آبرسانی فرسوده است و هدررفت آب زیاد است.
متاسفانه مشکل اصلی کمبود آب خشکسالی نیست بلکه مشکل اصلی مدیریت منابع آب است. همچنین، از دیدگاه اقتصادی، آب در کشور هیچ ارزشی ندارد.
آب در کشور هیچ ارزشی ندارد
وی تصریح کرد: متاسفانه مشکل اصلی کمبود آب خشکسالی نیست بلکه مشکل اصلی مدیریت منابع آب است. همچنین، از دیدگاه اقتصادی، آب در کشور هیچ ارزشی ندارد. به عنوان یک شهروند، تا به حال هیچ قبض آبی دریافت نکرده‌ام و نمی‌دانم چه مقدار برای آب مصرفی‌ام پرداخت می‌کنم.
اورعی با اشاره به اینکه مشکل اصلی بحران آب مدیریتی است بیان کرد: مشکل اصلی مدیریتی است. نخستین گام این است که یک تیم از کارشناسان خبره در ایران تشکیل شود تا یک برنامه ده‌ساله برای مدیریت آب کشور طراحی کنند. این برنامه باید عملیاتی باشد، نه اینکه فقط در زمان‌های بحرانی، مانند تابستان، به فکر حل مشکل بیافتیم. برای حل این بحران، یکی از کارهایی که باید انجام دهیم، مقابله با چاه‌های غیرمجاز است که تعدادشان به حدود ۹۰۰۰ چاه می‌رسد. همچنین باید کشاورزان را تشویق کنیم که به مرور محصولات خود را تغییر دهند و از روش‌های بهینه آبیاری استفاده کنند.
ئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران اضافه کرد: دولت‌ها در گذشته هیچ برنامه منسجم و درستی برای مدیریت آب نداشته‌اند و معمولا تنها به وعده‌ها و اقدامات سطحی پرداخته‌اند. در مورد وزارت کشاورزی یا وزارت نیرو، اقدامات موثر و تغییرات اساسی در راستای بهره‌برداری بهینه از منابع آب انجام نشده است. متاسفانه با همین منابع محدود، هنوز مدیریت مناسبی در کشور وجود ندارد.
اگر برنامه‌ریزی درست و فن‌آوری‌های به‌روز داشته باشیم، می‌توانیم حتی با همین میزان بارش‌ها، به پیشرفت‌های زیادی در زمینه کشاورزی و صنعت دست یابیم
اروعی در پایان خاطرنشان کرد: مشکل اصلی به خاطر کمبود منابع آبی نیست، بلکه به خاطر مدیریت ضعیف است. اگر برنامه‌ریزی درست و فن‌آوری‌های به‌روز داشته باشیم، می‌توانیم حتی با همین میزان بارش‌ها، به پیشرفت‌های زیادی در زمینه کشاورزی و صنعت دست یابیم.
نظر شما