بازار؛ گروه آب و انرژی: هاشم اورعی رئیس دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به حجم بالای آلایندگی برخی از نیروگاه های کشور، به بازار می گوید: در حال حاضر راندمان برخی از نیروگاه ها در کشور ما ۲۰ درصد است. به عبارت دیگر ۸۰ درصد سوخت مصرفی در این نیروگاه به گازهای سمی تبدیل شده و آلایندگی بالایی را دارد.
او با اشاره به سیاست های ضد کربنی که امروز در بسیاری از کشورها حاکم شده است، افزود: روزی می رسد که دنیا اجازه روشن کردن این نیروگاه ها را به ما نخواهد داد.
در حال حاضر برخی از کشورها اعلام کرده اند که بین سال های ۲۰۳۰ تا ۲۰۳۵ دیگر نیروگاه های زغال سوز خود را تعطیل خواهند کرد. البته مصرف گاز در دنیا با شیب کمتری کاهش پیدا خواهد کرد و هنوز هم هستند نیروگاه های گاز سوزی که وارد مدار می شوند. نیروگاه های هسته ای هم طی ۲۵ سال آینده در همین وضعیت باقی خواهند ماند. البته با توجه به رشد شدید مصرف برق در دنیا، توسعه نیروگاه های تجدید پذیر با سرعت بالایی در حال انجام است
اورعی درباره سرنوشت نیروگاه های مختلف در دنیا گفت: در حال حاضر برخی از کشورها اعلام کرده اند که بین سال های ۲۰۳۰ تا ۲۰۳۵ دیگر نیروگاه های زغال سوز خود را تعطیل خواهند کرد. البته مصرف گاز در دنیا با شیب کمتری کاهش پیدا خواهد کرد و هنوز هم هستند نیروگاه های گاز سوزی که وارد مدار می شوند. نیروگاه های هسته ای هم طی ۲۵ سال آینده در همین وضعیت باقی خواهند ماند.
او با بیان اینکه در دو دهه اخیر، حرکت جهانی به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر شتاب قابل‌توجهی گرفته است، افزود: این تحول عمدتاً در پی توافقنامه پاریس ۲۰۱۵ شکل گرفت که کشورها متعهد شدند، افزایش دمای کره‌زمین را نسبت به دوران پیشاصنعتی به ۱.۵ درجه سانتیگراد محدود کنند. استفاده از سوخت‌های فسیلی به‌عنوان عامل اصلی آلایندگی و گرمایش زمین شناخته شد و این امر موجب شد کشورها به سرعت به سمت توسعه انرژی بادی و خورشیدی حرکت کنند.
به گفته این کارشناس حوزه انرژی، آمارهای سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد در اتحادیه اروپا برای اولین بار سهم انرژی‌های تجدیدپذیر (۳۵ درصد) از سوخت‌های فسیلی (۳۲درصد) در تولید برق پیشی گرفته است. جالب توجه اینکه سهم انرژی هسته‌ای در همین دوره به ۲۳ درصد کاهش یافته است. تحولات چشمگیر در برخی کشورها قابل‌تأمل است؛ برای مثال؛ ایسلند با ۹۹.۸ درصد، نروژ ۹۸.۳ درصد، اتریش ۸۵ درصد و فنلاند که توانسته است در فاصله کوتاه ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ سهم انرژی بادی خود را دو برابر کرده و به ۲۵درصد برساند. در مقابل، سهم زغال‌سنگ در فنلاند از ۷۳ درصد به یک درصد کاهش یافته و آلمان نیز تمام نیروگاه‌های زغالی خود را تعطیل کرده است. ترکیه نیز با ۴۲ درصد تولید برق از منابع تجدیدپذیر، گام‌های بلندی در این مسیر برداشته است.
او ادامه داد: از آنجایی که طبق پیش بینی های صورت گرفته تقاضای برق تا سال ۲۰۵۰ به شدت افزایش خواهد یافت، نیروگاه های تجدید پذیر با سرعت بالایی در حال افزایش هستند. جالب است که بدانید در سال میلادی جدید به ازای هر ۱.۷ دلاری که برای توسعه انرژی های تجدید پذیر هزینه شده تنها یک دلار برای سوخت های فسیلی هزینه شده است.
استاد دانشگاه صنعتی شریف درباره چرایی بهره وری پایین و ناترازی برق در کشور گفت: نبود سرمایه‌گذاری، کهنگی زیرساخت‌ها و… که منجر به ایجاد ناترازی در حوزه انرژی شده‌اند، نه علت ناترازی‌ها، بلکه معلول هستند. علت‌العلل آن است که دولت در بخش انرژی، صحنه‌گردانی می‌کند. دولت اصرار دارد که تولید و توزیع را در تمامی حوزه‌های برق، گاز، بنزین و… انجام دهد.
وزارت نفت و نیرو مشغول بنگاه داری و دلالی انرژی
این کارشناس حوزه انرژی با تاکید بر اینکه استفاده از تجدیدپذیرها دیگر انتخاب نیست، اجبار است. دیگر شرایط اورژانسی است و آقایان مسئول هم این را می‌دانند، ادامه داد: وزارت نیرو و وزارت نفت باید در حوزه انرژی سیاست‌گذاری و نظارت‌گری کنند، اما متاسفانه این دو وزارتخانه به‌جای آن کار، مشغول تولید انرژی، انتقال انرژی و توزیع آن هستند و به‌نوعی سرگرم بنگاه‌داری و دلالی انرژی شده‌اند. این یعنی ما حکمرانی و نظارت را رها کرده‌ایم. مشکل من این است که چرا تاکنون این‌گونه بوده و هنوز هم ادامه دارد.
ما هم اکنون در میانه دوران گذار انرژی قرار داریم، اما متاسفانه هیچ برنامه ریزی در این خصوص در کشور ما صورت نگرفته و رفتاری متفاوت با دنیا را در ایران شاهد هستیم. در برهه ای حتی عده ای پیشنهاد می دادند که نیروگاه های زغال سنگی را در ایران ایجاد کنیم. حال آنکه با توجه به حجم بالای آلایندگی این نیروگاه ها به نوعی عمر آنها در دنیا پایان یافته است
رئیس دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه ما هم اکنون در میانه دوران گذار انرژی قرار داریم، اظهار داشت: اما متاسفانه هیچ برنامه ریزی برای در این خصوص در کشور ما صورت نگرفته و رفتاری متفاوت با دنیا را در ایران شاهد هستیم. جالب است که بدانید حتی در برهه ای حتی عده ای برای کاهش خاموشی ها و افزایش ظرفیت تولید برق، پیشنهاد کرده بودند که نیروگاه های زغال سنگی را در ایران ایجاد کنیم. این در حالی است که با توجه به حجم بالای آلایندگی این نیروگاه ها به نوعی عمر آنها در دنیا پایان یافته است.
او با اشاره به اینکه توسعه زیرساخت‌های انرژی، اعم از تجدیدپذیر و غیرتجدیدپذیر، ذاتاً فرایندی بلندمدت است و انتظار حل فوری مشکلات انرژی در چند ماه کاملاً غیرواقع‌بینانه است، افزود: آنچه ضروری به نظر می‌رسد، تدوین برنامه‌ای دقیق با افق ۵ تا ۱۰ ساله است که با در نظر گرفتن واقعیت‌های موجود، سهم انرژی تجدیدپذیر در سبد انرژی کشور را به‌تدریج افزایش دهد.
به گفته او، ساختار کنونی اقتصاد برق کشور با اشکالات اساسی مواجه است. تا زمانی که بنگاه‌های خصوصی و دولتی در رقابت ناعادلانه با بخش خصوصی قرار دارند، امکان توسعه پایدار انرژی‌های تجدیدپذیر وجود نخواهد داشت. در حال حاضر، نظام مدیریتی کشور در مواجهه با بحران کمبود برق، مسیر نادرستی را در پیش گرفته است. رویکرد فعلی مبتنی بر مداخلات دولتی و اقدامات شتابزده نه تنها مشکلات را حل نکرده، بلکه روزبه‌روز بر عمق بحران افزوده است.
نظر شما