بازار، گروه استانها؛ نیروگاه های کوچک مقیاس به عنوان یکی از راه های برون رفت صنایع از ضررهای ناشی از قطعی برق و ناترازی ها شناخته شده که از سال ۹۷ تا کنون اجرای آن با چالش های متعددی روبرو بوده است.
این نیروگاه ها با ظرفیت تولید کمتر از ۱۰۰ مگاوات در مراکز تجاری و صنعتی، می توانند به صورت همزمان برق و حرارت (CHP) تولید کنند. ناترازی های مداوم برق در چند سال اخیر و ضررهای ناشی از آن بخصوص در بخش صنایع، مدیران واحد های صنعتی بخصوص صنایع کوچک را با بحران ورشکستگی روبرو کرده است .
از همین رو دولت در گامی جدید پروژه ایجاد نیروگاه های کوچک مقیاس را در دستور کاری جدی خود با سرمایه گذاری بخش خصوصی قرار داده است که اجرای این طرح نیز بنا به دلایلی از جمله حمایت های مالی دولت، نوع ایجاد نیروگاه از فسیلی گرفته تا بادی و خورشیدی و نرخ فروش برق با محدودیت هایی روبرو است که بدون رفع آن ها گمان نمی رود سرمایه گذاران تمایلی به اجرای آن نشان دهند.
ناترازی ناعادلانه برق برای صنایع کوچک گلستان
استان گلستان امروز در حالی ناترازی ناعادلانه برق را در بخش تولید متحمل می شود که سال ها است از استقرار صنایع بزرگ بی بهره بوده و حالا هم صنایع کوچک آن باید به اندازه استان های صنعتی بهای قطعی برق را بپردازند.
به نظر می‌رسد اصلی‌ترین راهکار پیش‌رو برای حفظ ظرفیت‌ها، تشویق سرمایه‌گذاران و توسعه تولید پراکنده برق، با وجود افزایش نرخ ارز و نوسانات اخیر اقتصاد کشور این است
خسارت متعدد ناشی از ناترازی انرژی در واحد های تولیدی استان تا اندازه ای پیش رفته است که بسیاری از مدیران واحد های تولیدی اعلام کرده اند که دیگر توان ادامه دادن ندارند. اگر چه کلید اجرای طرح احداث نیروگاه های کوچک مقیاس از سال ۹۷ به صورت جدی در کشور زده شد اما کم توجهی به اجرای این طرح در این سال ها موجب شد امروز صنایع با بحران ضرر و زیان ناشی از قطعی برق روبرو شوند.
ظرفیت مغفول احداث نیروگاه های خورشیدی در جوار شهرک های صنعتی
به گفته عضو هیات مدیره انجمن ساتکا، احداث نیروگاه های خورشیدی در جوار یا داخل شهرکهای صنعتی به راحتی مشکلات ناترازی برق صنایع را رفع می کند .
محمود کریمی با اشاره به احداث ۳۰ نیروگاه خورشیدی در دو شهرک صنعتی کرمان عنوان کرده بود که اگر در سایر شهرکهای صنعتی (شهرکهای خورشیدی) در کشور در طول یک سال همین تعداد نیروگاه احداث شود و با فرض اینکه در هر استان ۱۰ شهرک صنعتی (خورشیدی) داشته باشیم (۳۰۰ شهرک صنعتی - خورشیدی در کشور)، فقط با همین نیروگاه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس به ظرفیت سالیانه هزار و ۲۰۰ مگاوات در سال می‌رسیم، درحالی‌که تعداد شهرکهای صنعتی حدود سه برابر این مقدار است.
اگرچه هم اکنون نیروگاه خورشیدی کوچک مقیاس خانگی با ظرفیت ۳۲۶۵ در استان احداث شده اما صنایع استان همچنان از اجرای این پروژه ها بی بهره مانده اند. بسیاری از مدیران واحد های تولیدی استان بر این مساله تاکید دارند که رفع ناترازی ها با سرمایه گذاری بخش خصوصی بدون حمایت های دولتی امکان اجرا ندارد.
نرخ خرید برق مشخص نیست
مدیر عامل شرکت پارت پیشتاز پویا واقع در شهرک صنعتی آق قلا با بیان اینکه طرح اراده شده توسط دولت ، طرحی شعاری و کارشناسی نشده است، اظهار کرد: با توجه به اینکه کشور در ناترازی انرژی برق وگاز به سر می برد لذا عملا ایجاد نیروگاه فسیلی با این شرایط طرحی اقتصادی و عقلانی نیست و احداث نیروگاه های خورشیدی هم به دلایل کمبود زمین در جوار و یا در داخل شهرک های صنعتی با ابعاد وسیع فعلا امکان پذیر نیست.
حسین رحمانی افزود: از سوی دیگر اجرای نیروگاه های خورشیدی نیز نیازمند سرمایه گذاری چند میلیاردی است که با توجه به نوسان نرخ ارز برای واردات قطعات این نیروگاه ها و همچنین عدم حمایت دولت در پرداخت وام های کم بهره چند میلیاردی می توان گفت که سرمایه گذاران رغبتی برای احداث آن نشان نمی دهند.
یک فعال صنعتی: اگر چه در برنامه پنجم توسعه قرار بوده پنج درصد برق مورد نیاز ادارات از محل اجرای طرح انرژی های پاک تامین شود اما آیا دولت خودش در این سال ها به اجرای این طرح کمک کرده که حالا از صنایع و بخش خصوصی انتظار چنین سرمایه گذاری را دارد
رها کردن طرح انرژی های پاک توسط دولت
مدیر عامل شرکت پارت پیشتاز پویا واقع در شهرک صنعتی آق قلا ضمن بیان اینکه نرخ خرید برق تولیدی نیز مبحث دیگری است که هنوز دولت وضعیت آن را با سرمایه گذار مشخص نکرده است ادامه داد: اگر چه در برنامه پنجم توسعه قرار بوده پنج درصد برق مورد نیاز ادارات از محل اجرای طرح انرژی های پاک تامین شود اما آیا دولت خودش در این سال ها به اجرای این طرح کمک کرده که حالا از صنایع و بخش خصوصی انتظار چنین سرمایه گذاری را دارد.
رحمانی افزود: دولت هایی که خودشان را متعهد به اجرای قوانین حتی برای خودشان نمی دانند، نمی توانند انتظار زیادی از مردم و فعالان اقتصادی داشته باشند.
به گفته رحمانی دولت باید برای رفع این مشکلات و حضور سرمایه گذاران در جهت ایجاد انرژی های پاک AFTF را حل و فصل کند و تحریم ها رفع شود، در غیر اینصورت بدون حمایت دولت توجیه اقتصادی برای واحد های تولیدی و سرمایه گذاران برای اجرای این طرح وجود ندارد.
نیروگاه های کوچک مقیاس
کارشناس برق شرکت شهرکهای صنعتی گلستان با بیان اینکه نیروگاه های مولد مقیاس کوچک با سوخت گاز برق تولید می کنند، اظهار کرد: این نیروگاه ها امکان تولید برق در تمام اوقات از شبانه روز را دارند و به عبارتی به شرایط جوی و وجود نور خورشید بستگی ندارد .
حسن جسمانی افزود: اما بر خلاف آن نیروگاه های تولید برق خورشیدی بطور متوسط و موثر ۶ ساعت در روز بهترین بازدهی را دارند اما در هوای ابری و بارندگی راندمان نیروگاه کاهش می یابد و این نیروگاه ها برای پیک بار ابتدای شب نمی توانند برق را تامین کنند.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه مدل‌های مقیاس کوچک، گاز مصرف می کنند علاوه بر آلودگی صوتی که بر اثر کار موتورها بوجود می آید ،آلودگی هوا را نیز بدنبال داشته، در حالی که نیرو گاه های خورشیدی این معایب را ندارند .
جسمانی بیان کرد: یکی دیگر از معایب مولدهای مقیاس کوچک عمر محدود ماشین آلات، تعمیرات، نگهداری و از همه مهمتر نیاز آنها به سوخت است . در حالی که در نیروگاه های خورشیدی عمر تجهیزات به مراتب بیشتر و هزینه نگهداری آنها کمتر است و برای تولید برق از نور خورشید استفاده می کنند بدون اینکه آلودگی زیست محیطی داشته باشند.
این کارشناس ادامه داد: از نقاط ضعف نیروگاه های خورشیدی مرسوم می توان به محدودیت زمانی تولید برق و وابسته بودن آن به نور خورشید و فضای زیاد جهت احداث نسبت به تولدهای مقیاس کوچک می باشد.
نیروگاه های خورشیدی در اولویت احداث هستند
جسمانی گفت: در خصوص اولویت احداث نیروگاه های خورشیدی یا مولد مقیاس کوچک نیز باید گفت در شرایط فعلی با توجه به اینکه نیروگاه های خورشیدی بویژه نیروگاه هایی که تا سه مگاوات به سرعت وارد شبکه می شوند و نیاز به زیرساخت فوق توزیع برق ندارند، قطعا در اولویت احداث خواهند بود اما در کنار آن نیروگاه های با سوخت های فسیلی و یا نیروگاه های هسته ای نیز باید توسعه یابد.
وی افزود: در خصوص مباحث اقتصادی طرح ها نیز ابتدا موضوع توسط مشاوران ذیصلاح بررسی می شود و علاوه برآن برق تولیدی به دو روش تضمینی در قالب قرارداد با وزارت نیرو و یا عرضه آن در بورس انرژی صورت می پذیرد که توجیه اقتصادی هم دارد اما منوط به این است که بخشی از سرمایه اولیه ایجاد نیروگاه ها از طریق تسهیلات با کارمزد کم توسط دولت تامین شود.
به گفته جسمانی، با توجه به سرمایه گذاری بالا در ایجاد این نیروگاه ها تامین سرمایه اولیه یکی از مشکلات اصلی سرمایه گذاران است و در صورت تامین بخشی از سرمایه گذاری از طریق بانک ها و یا سایر دستگاه های متولی سرمایه گذاران استقبال خوبی از آن خواهند کرد.
مدیرعامل شرکت برق منطقه‌ای مازندران و گلستان: کارخانجاتی که اقدام به احداث نیروگاه کوچک مقیاس کنند امکان بهره‌مندی بدون محدودیت از برق را خواهند داشت، همچنین ما نیز برق مازاد آنها را در قالب خرید تضمینی خریداری خواهیم کرد
صنایع بزرگ مازندران و گلستان پتانسیل نصب ۴۰۰ تا ۵۰۰ مگاوات نیروگاه را دارند
مدیرعامل شرکت برق منطقه‌ای مازندران و گلستان چندی پیش در خبرها اعلام کرده بود که کارخانجات و صنایع بزرگ که نمی‌خواهند برای راه‌اندازی مولد خود، سرمایه‌گذاری کنند و مایل به استفاده از برق شبکه سراسری هستند زمانی از این مزیت بهره‌مند می‌شوند که شبکه مشکلی نداشته باشد.
کوروش موسوی تاکامی اضافه کرد: صنایع بزرگ مازندران و گلستان پتانسیل نصب ۴۰۰ تا ۵۰۰ مگاوات نیروگاه را دارند و در همین راستا می‌توانند یک واحد سیکل ترکیبی را به صورت مجزا و یا اشتراکی نصب کنند.
وی بیان کرد: کارخانجاتی که اقدام به احداث نیروگاه کوچک مقیاس کنند امکان بهره‌مندی بدون محدودیت از برق را خواهند داشت، همچنین ما نیز برق مازاد آنها را در قالب خرید تضمینی خریداری خواهیم کرد.
اگر چه نیروگاه‌های مقیاس کوچک یا CHPها یکی از ظرفیت‌های بی نهایت تولید برق به عنوان یک کالای زیرساختی و استراتژیک است اما آنچه در فرایند اجرای این طح مشخص است این است که سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی در تنگنای سیاست های ناعادلانه ای گیر افتاه اند که به نوعی نه راه پس دارند و نه را پیش .
به نظر می‌رسد اصلی‌ترین راهکار پیش‌رو برای حفظ ظرفیت‌ها، تشویق سرمایه‌گذاران و توسعه تولید پراکنده برق، با وجود افزایش نرخ ارز و نوسانات اخیر اقتصاد کشور این است که قراردادها باید تضمینی باشد و پس از آن با نرخ مناسبی برق را از تولیدکنندگان خریداری کنند.
نظر شما