رونق بازار سیاه در سایه قیمت گذاری دستوری

بازار؛ گروه آب و انرژی: فصل کشت و کشاورزی که می رسد بازار خرید و فروش کود در بازار آزاد هم حسابی رونق می گیرد. کودهایی که در بازار به چندین برابر قیمت مصوب عرضه می شود و مشخص نیست که چه کسی پشت این بازار بزرگ میلیاردی قرار گرفته است.

کافی است که در فضای مجازی خرید آنلاین کوره اوره را سرچ کنید تا با کلی سایت و شماره برای سفارش کودهای مورد نیاز خود مواجه شوید. یکی از سایت های خرید و فروش کود بعد از ثبت اطلاعات و مشخصات قیمت هر کیلو کود کشاورزی اوره مایع را ۹۷ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام می کند.

یکی دیگر از سایت ها اما شماره ای را برای تماس در زیر تبلیغات خود قرار داده است. وقتی که تماس می گیرید فروشنده می گوید که «برای بازار داخل می خواهید یا صادرات.»

یکی از فروشندگان آنلاین می گوید که در حال حاضر هر تن اوره صادراتی دست کم ۳۵۵ دلار قیمت دارد. یک حساب کتاب سر انگشتی نشان می دهد که با احتساب دلار ۸۰ هزار تومانی هر کیلو از این محصول چیزی حدود ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان فروخته می شود

وقتی متوجه می شود که برای نیاز داخلی با او تماس گرفتم می گوید که قیمت های صادراتی گران بوده و معمولا برای بازار داخلی عرضه ای ندارند. چرا که در حال حاضر هر تن اوره صادراتی دست کم ۳۵۵ دلار قیمت دارد.

یک حساب کتاب سر انگشتی نشان می دهد که با احتساب دلار ۸۰ هزار تومانی هر کیلو از این محصول چیزی حدود ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان فروخته می شود.

بازار سیاه کود در سایه قیمت گذاری دستوری

تفاوت قیمت ها در بازار آزاد، صادراتی با نرخ های مصوب بازار سیاه این محصول را حسابی رونق بخشیده است. کودی که قیمت مصوب آب کمتر از هزار تومان است در برخی موارد قیمت آن در بازار سیاه تا ۱۰۰ هزار افزایش می یابد. فعالین صنعت پتروشیمی بر این باورند که قیمت گذاری دستوری به یک بازی دو سر باخت در این حوزه تبدیل شده است. اوره سازان ناچارند محصولی که قیمت تمام شده تولید هر کیلوی آن بیش از ۱۰ هزار تومان است را به یک دهم قیمت در بازار عرضه کنند. هدف اصلی از این کار حمایت از کشاورز و کنترل تورم در سبد غذایی مردم است. اما بازار پر رونق سایت های خرید و فروش کود نشان می دهد که در نهایت بسیاری از کشاورزان هم در نهایت دست به دامن بازار سیاه کود اوره و تامین نیاز خود به چندین برابر قیمت واقعی خود می شوند.

بخشی از سهام هلدینگ خلیج فارس به اوره سازان رسید

‌پتروشیمی های ⁧ اوره⁩ سازی که سهامشان عمدتا برای بازنشستگان وزارت دفاع و تامین اجتماعی بوده و طی این سال ها بدلیل عدم دریافت مطالبات خود از جهاد کشاورزی متحمل خسارت سنگینی شده اند. در نهایت اینکه هیئت وزیران مصوبه‌ای را تصویب کرد که بر اساس آن، مطالبات اوره سازان از طریق واگذاری سهام قابل واگذاری، تهاتر شود. بر این اساس، ۴ درصد از سهام هلدینگ خلیج فارس به جای مطالبات دولت به این شرکت‌ها واگذار شد.

اما این تهاتر هم طلب اوره سازان را به صورت کامل تسویه نکرد. بر اساس آنچه اعلام شده از ۶۵ همت مطالبات، تنها ۳۷ همت آن پرداخت شده است.

تاخیر در تامین مالی و پرداخت ها از سوی دولت

برخی قیمت های نجومی کود اوره و نوسان موجود در بازار آزاد را حاصل کاهش عرضه از سوی اوره سازان می دانند. اما واقعیت چیز دیگری است.

چالشی که در بازار اوره کشور وجود دارد، چالش کشاورزان و اوره سازان نیست. چرا که مصرف اوره کشاورزان تنها یک سوم مقدار ظرفیت تولیدی کشور بوده و مشکلی از جهت تولید و توزیع از سوی اوره سازان وجود ندارد. پرداخت ها و تامین پول هایی که قرار است از سوی دولت انجام شود معمولا با تاخیر انجام می شود

سعید باغبانی مدیر کنترل تولید شرکت ملی صنایع پتروشیمی در اینباره می گوید که چالشی که در بازار اوره کشور وجود دارد، چالش کشاورزان و اوره سازان نیست. چرا که مصرف اوره کشاورزان تنها یک سوم مقدار ظرفیت تولیدی کشور بوده و مشکلی از جهت تولید و توزیع از سوی اوره سازان وجود ندارد.

بدهی ۴۰ همتی پتروشیمی به شرکت گاز

او که تلویحا مشکل موجود در بازار اوره را در قیمت گذاری دستوری و نظام توزیع یارانه می داند، گفت: بحث های مالی در این حوزه دچار مشکل شده است. پرداخت ها و تامین پول هایی که قرار است از سوی دولت انجام شود معمولا با تاخیر انجام می شود این در حالی است که اوره سازان هزینه های خود را دارند و باید آنها را پرداخت کنند. به عنوان مثال پتروشیمی ها ۴۰ همت بابت پول گاز بدهکار هستند. در واقع فعالین این صنعت از یک سو طلبکار دولت بوده و از سوی دیگر بدهکار دولت هستند.

باغبانی با اشاره به طلب بالای اوره سازان، گفت: البته برای تسویه این بدهی امسال بخشی از سهام هلدینگ خلیج فارس را به اوره سازان داده شد. اما هنوز طلب آنها به صورت کامل تسویه نشده است.

او با بیان اینکه اولویت صنعت پتروشیمی تولید و تامین پایدار کود اوره مورد نیاز داخل کشور است، اظهار کرد: اوره مازاد بر نیاز داخل، صادر می شود. اینگونه نیست که اوره سازان برای کسب سود بیشتر نسبت به تامین نیاز داخلی غفلت کنند. در واقع تامین نیاز داخلی بر اساس توافقات صورت گرفته در حال انجام است.

افزایش ظرفیت تولید اوره ایران به ۱۵ میلیون تن

گفتنی است که در حال حاضر چهار شرکت پتروشیمی پردیس، شیراز، کرمانشاه و خراسان اصلی ترین تولیدکنندگان کود اوره در کشور هستند. بر اساس آنچه اعلام شده با بهره برداری از ۶ واحد توسعه ای و ایجادی و افزایش ۵ میلیون تنی، ظرفیت تولید اوره ایران به حدود ۱۵ میلیون تن افزایش خواهد یافت. جالب است که بدانید از این میزان، ۳۵ درصد آن مربوط به گروه نفت و گاز پارسیان است.

آمارهای موجود حاکی از این است که میزان تولید اوره در سطح جهانی هم‌اکنون ۲۳۷ میلیون تن است که ۷۰ درصد آن در قاره آسیا تولید می‌شود. مهم‌ترین تولیدکنندگان اوره در دنیا عبارتند از ایران، هند، روسیه، قطر، اندونزی، پاکستان و عربستان سعودی.

گفتنی است که منطقه خاورمیانه بزرگترین صادرکننده اوره به دنیا است و ۷۰ درصد از تولیدات اوره در آسیا، به‌ویژه در کشورهای چین و هند مصرف می‌شود.