بازار؛ گروه بین الملل: بعد از خروج آمریکا از برجام، کشورهای اروپایی تقبل کرده بودند برای حفظ توافق هسته ای با ایران کانالی مالی و تجاری جهت مبادلات با ایران راه اندازی کنند. کانال اینستکس با سر و صدای زیاد به این منظور قرار بود راه اندازی شود.
اما کشورهای اروپایی که اراده سیاسی لازم و استقلال عمل از آمریکا نداشتند و البته خودشان هم بدشان نمی آمد به بهانه فشارهای آمریکا، فشارها بر ایران را افزایش دهند از راه اندازی آن طفره رفتند.
این طفره رفتن هم مراحلی را طی کرد. ابتدا اعلام شده بود که اینستکس همه نوع تجارت را در بر می گیرد. بعداً اعلام شد که این کانال با مبادلات بشردوستانه شروع به کار خواهد کرد و در ادامه به سایر حوزه ها تسری پیدا می کند.
اما هیچ کدام از این وعده ها عملیاتی نشد تا نهایتا کانال تجارت بشردوستانه سوئیس که از چند ماه پیش اسماً راه اندازی شده بود بر سر زبانها افتاد. اما نهایتا دولت سوئیس دو روز پیش از عملیاتی شدن آن خبر داد و اعلام کرد به علت شیوع ویروس کرونا راه اندازی این کانال با تأخیر همراه شده بود.
وزارت خارجه سوئیس با انتشار بیانیه ای دراین خصوص اعلام کرد: متأسفانه به دلیل ویروس کرونا تأخیرهایی صورت گرفته است. بیانیه مذکور در این خصوص می افزاید: شرکتهای ذینفع به ویژه در بخش دارویی یک شبه با اولویت‌های دیگری مواجه شده اند. با وجود این مایلیم تأکید کنیم که چند شرکت مورد تأیید قرار گرفته‌اند و اولین تراکنش‌ها به زودی انجام خواهند شد.
نهایتا دولت سوئیس دوشنبه هفته قبل اعلام کرد که کانال ساز و کار تجارت بشردوستانه این کشور (SHTA) که با هدف انتقال غذا و دارو به ایران شکل گرفته است و فعالیت خود را در ژانویه آغاز کرده و یک شرکت دارویی نخستین معامله میان برن و تهران را از طریق این کانال انجام داده است.
در همین رابطه وزارت امور اقتصادی سوئیس اعلام کرد: کانال مالی سوئیس در حال فعالیت بوده و تعداد شرکت های حاضر در آن افزایش یافته است و شرکت های بیشتری نیز از این روند پیروی خواهند کرد. مبادلات بعدی در مدت کوتاهی انجام می شوند.
بر اساس مبادله انجام شده یک شرکت دارویی سوئیسی توانسته داروی ضدسرطان مورد نیاز را از طریق کانال مبادلات بشردوستانه این کشور به ایران برساند.
در خصوص این کانال بشردوستانه باید توجه داشت که کانال مذکور با سر و صدای زیاد سفیر سوئیس راه اندازی شده بخشی کوچکی از تعهدات کشورهای اروپایی به ایران ذیل برجام است که هیچ کدام عملی نشده است.
کانال مذکور منافع شرکتهای سوئیسی را دربر می گیرد و سایر شرکتها و کشورها نمی توانند وارد آن شوند. لذا تلاش دولت سوئیس از این منظر نیز قابل ملاحظه است.
از سوی دیگر سوئیس تلاش دارد تا با راه اندازی این کانال تنشها میان ایران و آمریکا را کم کند و به نوعی نقش میانجی را ایفا کند که منافعی برای این کشور دارد.
واقعیتهای کانال سوئیس
مجوز کانال سوئیس را دولت آمریکا و وزارت خزانه داری این کشور داده است. این موضوع این ادعا که اقلام بشردوستانه از جمله دارو تحریم نیستند را باطل می سازد. علیرغم اینکه اسماً این اقلام تحریم نیستند اما زمینه مبادله آن نیز برای ایران وجود ندارد و کشورهای دیگر نیز راغب به تجارت در این حوزه با ایران نیستند و اساساً قادر به انتقال پول به کانال بشردوستانه سوئیس نیز نیستند.
در گزارشی که از سوی رویترز نیز منتشر شده اعلام شده است که تحریم‌های آمریکا موجب ایجاد اخلال در مبادله اقلام بشردوستانه با ایران عنوان شده است.
در این گزارش به نقل از ۵ مقام تجاری و مالی نوشته شده است که اگرچه اقلام بشردوستانه از تحریم‌ها مستثنی شده‌اند اما بانک ها و دولت‌ها به دلیل واهمه از نقض ناخواسته این تحریم‌ها، تمایلی به انجام چنین مراوداتی با ایران ندارند.
در این گزارش گفته شده است که مقام‌های کره جنوبی و ژاپن از انتقال پول نقد به سوئیس برای مبادلات بشردوستانه با ایران بدون اجازه آمریکا خودداری می‌کنند. این مسئله حتی از سوی وزارت خارجه کره جنوبی نیز تأیید شده است.
در این ارتباط حتی یک مقام وزارت خارجه کره جنوبی که نامش اعلام نشده، گفته است: با توجه به تحریم‌های آمریکا بازگرداندن پول به صورت نقد امکان‌پذیر نیست و هر گونه مجوز درباره این وجوه باید از طرف آمریکا صادر شود.
به گفته این مقام وزارت خارجه کره جنوبی، اگرچه سئول درباره انتقال پول ایران به مسیر کانال سوئیس رایزنی‌هایی را انجام داده، اما آمریکا نظر مثبتی درباره چنین اقدامی ندارد.
«عبدالناصر همتی» رئیس بانک مرکزی ایران در این خصوص و با اشاره به کارشکنی مداوم آمریکایی‌ها در نقل و انتقال منابع برای مبادلات کالاهای اساسی و دارو تأکید کرده بود: اگر آمریکایی‌ها واقعاً مدعی همراهی برای تأمین دارو و کالاهای کشاورزی هستند، باید مکانیزم بانکی برای انتقال و تأمین منابع خرید کالاهای اساسی را فراهم سازند.
همتی اضافه کرد: ما برای این بخش از امور ضروری کشور وابسته به تصمیمات و اقدامات دیگران نیستیم و در یک سال و نیم گذشته نیز آمریکا حداکثر تلاش خود برای جلوگیری و اختلال در واردات دارو برای بیماران کشورمان انجام داده است.
«ریچارد نفیو» عضو تیم مذاکرات هسته‌ای دولت اوباما و طراح تحریم‌های ایران در دولت وی نیز بر این نکته که تحریم‌های آمریکا بر روند تجارت بشردوستانه با ایران تأثیرگذار بوده اذعان کرد و صراحتاً گفت: «… اقدامات شتابزده و بی حساب و کتاب در دولت آمریکا می‌تواند به این ادعا که آمریکا مانع تجارت بشر دوستانه نمی‌شود، آسیب وارد کند.»
وی همچنین کانال تجارت بشردوستانه سوئیس را نمایشی می داند که جوابگوی نیازهای ایران در این زمینه نیست.
دلیل این موضوع این است که منابع این کانال برای نیازهای مرتبط با اقلام بشردوستانه اعم از دارو و تجهیزات پزشکی محدود است.
در حالی از طریق کانال سوئیس ۲ و نیم میلیون دلار اقلام بشردوستانه وارد ایران شده بود که میزان دارو و ملزومات پزشکی که توسط بانک مرکزی تأمین ارز و در ۱۰ ماههٔ امسال وارد ایران شده بیش از ۴ میلیارد دلار بوده است.
«اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز در خصوص این کانال مالی اظهار داشته بود آمریکا دروغ می‌گوید که محدودیتی برای واردات دارو و مواد غذایی به کشورمان اعمال نکرده است. میلیاردها دلار پول خودمان را که در کشورهای مختلف داریم وقتی می‌خواهیم از محل این پول‌ها یک دلار برای خرید دارو و مواد غذایی جا به جا کنیم، آمریکا اجازه نمی‌دهد.
بر همین اساس جهانگیری واردات دارو از کانال مالی سوئیس را موضوعی تبلیغاتی توصیف کرد و گفت: اینکه برای واردات دو میلیون دلار دارو از طریق کانال مالی سوئیس اجازه داده می‌شود این یعنی اقتصاد بزرگ و کشور ما را به درستی نشناخته‌اند. میزان واردات دارو به ایران فقط در سال جاری بیش از ۳ میلیارد دلار بوده که برای آن پول پرداخت کرده و واردات انجام داده‌ایم. در همین شرایط تحریم، حجم تجارت ایران با دنیا در ده ماهه ابتدایی سال جاری بیش از ۷۰ میلیارد دلار بوده است و این یعنی اقتصاد بزرگی مانند ایران را نمی‌توان حبس کرد.
بر این اساس عملیاتی شدن کانال سوئیس با ایران برای ترمیم وجهه اروپا و آمریکا در زمینه تجارت بشردوستانه با ایران به ویژه در زمان شیوع کرونا به شمار می رود و بر همین اساس تبلیغات و مانور رسانه ای برای انجام یک داد و ستد دارویی در رسانه های جریان اصلی در بوق و کرنا دمیده شد. تعبیر حضرت آیت الله خامنه ای رهبر انقلاب اسلامی در سخنرانی عید قربان در خصوص سلف این کانال(اینستکس) با عنوان «بازیچه» بهترین گواه این شوی غربی هاست.
نظر شما