دوره MBA و DBA دو برنامه آموزشی مدیریت کسب و کار هستند. MBA خلاصه masters of business administration یعنی کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی و DBA خلاصه doctor of business administration به معنای دکترای مدیریت کسب‌وکار است. هر دو دوره امتیازها و ارزش‌های خاص خود را دارند. در ادامه به معرفی بیشتر این دوره‌ها خواهیم پرداخت. برای دریافت اطلاعات بیشتر به ادامه مقاله توجه فرمایید.
دوره مدیریت ارشد کسب و کار (MBA) بیشتر بر روی تقویت مهارت‌های عمومی و گسترده‌ای از مدیریت در حوزه‌های مختلف تمرکز دارد. اما دوره دکترای مدیریت کسب و کار (DBA) بر تحقیقات تخصصی و پیشرفته در حوزه‌های خاص مدیریت متمرکز است.
دوره‌ی MBA؛ دوره تکمیل‌کننده مدیریت بازرگانی
همانطور که از نام این رشته برمی‌آید، دوره‌ی MBA یا کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی یک دوره تحصیلات تکمیلی در حد کارشناسی ارشد است که حیطه‌های مختلفی از حوزه‌ی کسب‌وکار را دربرمی‌گیرد. برای مثال این دوره شامل مطالعات حسابداری، منابع انسانی، ارتباطات تجاری، اخلاق تجارت، حقوق بازرگانی و ... می‌شود.
جالب است بدانیم قدمت مطالعات بازرگانی و کسب‌وکار به سال ۱۸۸۳ بازمیگردد. این رشته‌ها، هرچند نه به‌صورت امروزی، ابتدا در این سال در دانشگاه پنسیلوانیا در فیلادلفیای آمریکا ارائه شد و کالج دارتمات و دانشگاه هاروارد در ادامه آن به تدریس دوره‌های مدیریت بازرگانی پرداختند.
دو رشته‌ی MBA و DBA اکنون نیز در دانشگاه‌های سراسر جهان به‌صورت حضوری و مجازی تدریس می‌شوند. در ایران نیز این رشته‌ها در سطح کارشناسی ارشد و دکتری در بسیاری از دانشگاهها ازجمله دانشگاه تهران به‌صورت یک‌ساله و غیرحضوری ارائه می‌شوند.
مخاطبان دوره MBA
شرکت در دوره MBA به افراد خاصی توصیه می‌شود که از جمله آن‌ها افرادی هستند که پیش‌زمینه‌ی مطالعه در رشته‌های مربوط به کسب‌وکار را دارند همچنین در پی اشتغال در سطح مدیریتی هستند یا ایده‌های کارآفرینی دارند. این افراد می‌توانند از دوره کارشناسی ارشد کسب و کار استفاده ببرند چراکه هم دغدغه و هم تجربه کار در حوزه‌ی کسب و کار را دارند.
مزایای شرکت در دوره‌ی MBA
تکمیل دوره‌ی MBA نشان دهنده آن است که شما نسبت به کسب دانش و بهبود مهارت‌های مربوطه متعهد هستید. همچنین اعتمادبه‌نفس بیشتری کسب خواهید کرد و اندوخته‌ی دانش به‌روز خود را نیز افزایش می‌دهید. دیگر مزایای شرکت در این دوره شامل، آگاهی از بازار جهانی، بهبود مهارت‌های ارتباطی، گسترش شبکه‌ی ارتباطی با همکاران و نخبگان در زمینه‌ی کاری خود، افزایش فرصت‌های شغلی و مدیریت زمان بهتر، می‌شود.
آنچه در دوره‌ی MBA می‌آموزیم
شرح درس این دوره‌ها شامل مفاهیم بنیادی کسب‌وکار مانند حسابداری، اقتصاد، بازاریابی، مدیریت استراتژیک، مدیریت فرآیند و رهبری است. درس‌های این دوره باعث می‌شود دانشجویان تحصیلات بازرگانی کاملی داشته و بتوانند تفکر استراتژیک داشته باشند تا سازمان‌ها را رهبری کنند.
این دوره‌ها همچنین شامل گرایش‌ها و تخصص‌هایی می‌شود که بر دیگر جنبه‌های مدیریت و بازرگانی متمرکز می‌شوند. تحلیل داده‌ها، املاک، دیجیتال مارکتینگ و بهداشت و سلامت ازجمله‌ی این گرایش‌ها هستند. اهمیت داشتن تخصص مشخص در MBA و DBA در آن است که باتوجه‌به تعداد روزافزون فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها، تمایز میان افراد برای یافتن شغل لازم است.
دوره‌ی MBA دانشگاه تهران
دانشگاه تهران (تأسیس ۱۳۱۳) بزرگ‌ترین مرکز آموزش عالی در ایران است و به دلایل مختلفی ازجمله قدمت، حضور اساتید بنام و بالا مرتبه، تعداد رشته‌های ارائه‌شده و ... به «نماد آموزش عالی» نیز معروف شده است. در کنار این‌ها، دانشگاه تهران بزرگ‌ترین و معتبرترین دانشکده مدیریت در ایران محسوب می‌شود و حتی در خاورمیانه به‌عنوان قطب آموزش‌های حوزه مدیریت کسب‌وکار شناخته شده است . دانشگاه تهران، خود موارد زیر را به‌عنوان مزایای شرکت در دوره‌ی MBA یاد می‌کند:
- حضور در بزرگ‌ترین اجتماع مدیران و کارآفرینان کشور
- امکان شرکت در جلسات به‌صورت حضوری و آنلاین
- قابلیت مشاهده بازپخش کلاس‌ها در هر ساعت از شبانه‌روز
- دسترسی به پنل کاربری و استفاده از صوت، تصویر و فایل‌های آموزشی کلاس‌ها
- دریافت کارت دانش‌پذیری دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
- دریافت گواهینامه معتبر از دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
کلاس‌های دوره MBA در دانشگاه تهران به‌صورت حضوری یا آنلاین، به انتخاب دانشجو، برگزار می‌شوند.
دیگر دانشگاه‌های ارائه‌دهنده‌ی MBA در ایران
علاوه بر دانشگاه تهران که بهترین و معتبرترین دوره‌های MBA و DBA را برگزار می‌کند، دانشگاه‌های دیگری نیز به ارائه این دوره‌ها می‌پردازند و هر کدام گرایش‌های خاصی را در برنامه درسی خود گنجانده‌اند. دیگر دانشگاه‌های معتبری که به ارائه‌ی این دوره می‌پردازند شامل موارد زیر هستند:
- دانشگاه صنعتی شریف
- دانشگاه صنعتی امیرکبیر
- دانشگاه الزهرا
- دانشگاه خوارزمی
- دانشگاه علامه طباطبایی
همانطور که می‌بینید برای تحصیل در دوره‌های MBA گزینه‌های زیادی وجود دارند. در چند سال اخیر، دانشگاه‌های زیادی به ارائه رشته‌های MBA پرداختند که جزء دانشگاهها و مراکز معتبر نیز هستند.
دوره‌ی DBA
دوره‌ی DBA، دکترای مدیریت کسب‌وکار یا مدیریت عالی کسب‌وکار رشته‌ای دانشگاهی است علمی-پژوهشی و در سطح دکتری است. مدرک این دوره در دانشگاه‌های جهان با ارائه‌ی مطالعات پیشرفته، آزمایش‌ها و پژوهش درزمینه‌ی کسب‌وکار از سوی دانشجو، انجام می‌پذیرد.
اگر قصد گذراندن این دوره در دانشگاه‌های خارج از ایران را دارید، باید بدانید که در قدم اول ملزم به ارائه‌ی پروژهای چشمگیر یا تز هستید. تز یا پروژه‌ها شامل مجموعه‌ی گسترده‌ای از تحقیقات آکادمیک نوین که پتانسیل چاپ در مجلات داوری همتا را داشته باشد، می‌شود. در پایان دوره باید از تز خود در مقابل داوران دفاع کنید.
ساختار دوره‌ی DBA
ساختار دوره‌ی DBA با ساختار سنتی دوره‌ی دکتری متفاوت است. دوره‌های دکتری معمولاً ۳ تا ۴ سال به طول می‌انجامند و تنها بر پژوهش و تحقیق تمرکز دارند. اما DBA ترکیبی از پژوهش و کلاس‌های رسمی است و در هر کلاس ملزم به انجام پروژه‌های مربوطه هستید. شباهت این دوره با دوره‌های دکتری سنتی، کار نزدیک استاد با دانشجو برای انجام تحقیقات و ارائه‌ی تز است.
در طول دوره DBA، دانشجویان با موضوعاتی مانند تحلیل سیاست‌های سازمانی، رهبری تحولی، تجارت بین‌المللی، تحقیقات بازار، مدیریت فرآیندها و سیستم‌ها و مسائل استراتژیک آشنا می‌شوند. آن‌ها به توسعه تجربیات تحقیقاتی و تحلیلی خود می‌پردازند و از دانش حاصل در حل مسائل عملی استفاده می‌کنند.
مزایای دوره DBA
یکی از مزایای کسب این درجه تبدیل شدن به مدیران ارشد و رهبران سازمانی است. همچنین ایجاد شبکه‌ی ارتباطی با افراد مهم سازمان از دیگر مزایای این دوره به شمار می‌رود که به شما کمک می‌کند، در کنار استفاده از دانش کسب‌شده‌تان از این دوره بتوانید با موفقیت با چالش‌های سازمانی مواجه شوید.
فارغ‌التحصیلان این دوره همچنین در سرلیست موارد استخدامی در شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ و بنام هستند. در واقع این افراد مهارت‌های ارزشمندی را کسب کرده‌اند. توانایی انتشار مقالات آکادمیک و رهبری سازمان‌ها ازجمله این مهارت‌ها هستند. با داشتن این مدرک، پیشرفت در سازمان‌ها تسریع می‌شود. افرادی که این دوره را به‌خوبی گذرانده‌اند، اغلب از حقوق و مزایای بالاتری برخوردار می‌شوند.
چه افرادی مخاطب دوره‌ی DBA هستند؟
گروه خاصی از افراد تحصیل‌کرده و باتجربه مخاطبین دوره‌ی DBA محسوب می‌شوند. از مشخصات مهم این افراد داشتن تحصیلات کارشناسی و حداقل ۵ سال سابقه کاری است. موارد دیگری نیز در لیست مخاطبین دوره DBA وجود دارند. دانشگاه تهران مخاطبان این دوره را به شرح زیر معرفی می‌کند:
- مدیران ارشد و میانی سازمان‌ها
- مدیران عامل شرکت‌ها
- مدیران اجرایی با حداقل ۵ سال سابقه کار
- فارغ‌التحصیلان رشته MBA
- فارغ‌التحصیلان دوره MBA
- دارندگان مدرک کارشناسی ارشد در رشته‌های مختلف
- صاحبان کسب‌وکارهای نوین و نوپا
- مشاوران حیطه مدیریت و کسب‌وکار
- علاقه‌مندان به کار اجرایی، آموزش، تحقیق و پژوهش در حوزه مدیریت
آنچه در دوره‌ی DBA می‌آموزیم
مطالب مهم و کارآمدی طی دوره‌ی DBA تدریس می‌شوند که درک صحیح از آن‌ها پایه‌ای قوی برای مدیران و رهبران کسب و کار را ایجاد می‌کند. مباحث دوره DBA نسبت به دوره MBA پیشرفته‌تر و دقیق‌تر هستند. مواردی که در ادامه می‌آیند، مباحث اساسی و پایه‌ای دوره‌ی DBA هستند. این موارد را به این صورت می‌توان معرفی کرد:
- توانایی انجام پژوهش بر مسائل واقعی مدیریتی و کسب‌وکار در محیطی بینارشته‌ای
- مدیریت و استفاده از منابع فیزیکی، مالی و انسانی موجود در سازمان
- به‌کارگیری آخرین دستاوردهای علمی موجود
- توانایی به چالش کشیدن تفکر رایج
- ارائه‌ی راه‌حل‌های قدرتمند برای حل مشکلات عملی و پژوهشی.
مواردی که در بالا نام برده شدند از پایه‌ای ترین مباحث و دروس دوره DBA هستند. به یاد داشته باشید که علاوه بر این‌ها دروس و پروژه‌های تخصصی‌تری را نیز طی دوره دکتری مدیریت کسب و کار خواهید آموخت و به انجام خواهید رساند.
دوره‌ی DBA دانشگاه تهران
دروس ارائه شده در دوره DBA دانشگاه تهران تا حدی با دروس ارائه شده در دیگر دانشگاهها متفاوت است. دانشگاه تهران علاوه بر دوره‌ی MBA به ارائه‌ی دوره‌ی تکمیلی DBA نیز می‌پردازد. دروس دوره‌ی DBA دانشگاه تهران به‌صورت پودمانی و شامل ۳ پودمان است. این دروس در پودمان اول شامل:
- اقتصاد برای مدیران
- حسابداری و مدیریت مالی بنگاه‌ها
- تئوری سازمان
- مدیریت منابع انسانی
- مدل‌های کسب‌وکار
- اصول بازاریابی
- تجارت الکترونیک
- مدیریت استراتژیک
- اصول و فنون مذاکره تجاری
- رفتار سازمانی
پس از گذراندن این پودمان و پودمان دوم، دانشجویان به انتخاب گرایش و مطالعه‌ی سرفصل‌های مربوط به هر گرایش که تخصصی‌تر و ریزتر هستند، خواهند پرداخت. دروس و سرفصل‌های پودمان دوم بااینکه در ادامه‌ی دروس پودمان اول هستند به صورت مستقل نیز قابل توجه‌اند. دروس این پودمان شامل موارد زیر می‌شود:
- مبانی و تحلیل صورت‌های مالی
- تصمیم‌گیری برای مدیران
- استراتژی‌های بازاریابی
- تحلیل اقتصاد بین‌الملل
- مدیریت تأمین سرمایه بوده
پودمان سوم نیز سرفصل‌هایی تخصصی‌تر را در بر می‌گیرد. دروس این پودمان با توجه به گرایش هریک از دانشجویان می‌تواند متفاوت باشد. پودمان سوم، آخرین پودمان دوره DBA در دانشگاه تهران است. دروس این پودمان به شرح زیراند:
- مدیریت ریسک شرکت‌ها
- مدیریت زنجیره تأمین و توزیع کالا و خدمات
- تحلیل رفتار مصرف‌کننده
- آینده‌پژوهی و خلاقیت
- نوآوری، کارآفرینی و همچنین ایجاد کسب‌وکار
برای پذیرفته شدن در رشته‌ی DBA در دانشگاه تهران باید مدرک کارشناسی ارشد یا گواهینامه‌ای مبنی بر گذراندن دوره‌ی MBA داشته باشید. همچنین دست‌کم ۵ سال سابقه‌ی کاری نیاز است و در نهایت لازم است که در مصاحبه‌ی ورودی موفق شوید.
دیگر دانشگاه‌های ارائه‌دهنده‌ی DBA در ایران
در مورد دوره DBA نیز مانند دوره MBA نیز دانشگاهها و موسسات دیگر نیز به ارائه دروس این دوره می‌پردازند که بعضی دانشگاهها از دیگر موسسات معتبرترند. دیگر دانشگاه‌هایی که در کنار دانشگاه تهران به ارائه‌ی این دوره می‌پردازند عبارتند از:
- سازمان مدیریت صنعتی
- دانشگاه شهید بهشتی
- دانشگاه تربیت مدرس
- دانشگاه شهید بهشتی
- دانشگاه فردوسی مشهد
دانشگاه‌های یاد شده در بالا می‌توانند پس از دانشگاه تهران گزینه‌های خوب و مناسبی برای دانشچویان علاقه‌مند به شرکت در دوره‌های DBA باشند. مدارک ارائه شده در پایان دوره در هر کدام از این دانشگاهها از اعتبار خوبی برخوردار بوده و قطعاً از نظر کارفرمایان دور نخواهند ماند.
تحصیل در دو دوره‌ی MBA و DBA می‌تواند تحولی در زندگی کاری شما ایجاد کرده و شما را به رهبر کسب‌وکاری با اعتماد به نفس بدل کند. همچنین از این طریق می‌توانید در شغل خود پیشرفت کرده، جای پای خود را در دیگر صنایع و رشته‌ها باز کرده و شبکه‌ی اجتماعی خود را گسترش دهید.
نظر شما