بازار؛ گروه بانک و بیمه: بانک مرکزی در ماه های اخیر بانک مرکزی توانست بازار ارز را در محدوده زیر ۶۰ هزار تومان تثبیت کند. همین مساله منجر شد تا بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری برخی با نگاه غیرکارشناسی سیاست های اقتصادی دولت سیزدهم را نادیده بگیرند. به گونه ای که کاهش قیمت ارز را به ارز پاشی و ... نسبت دهند. در حالی که افت قیمت ارز تحت تاثیر مدیریت متغیرهای واقعی اقتصاد کاهش یافته است. به طوری که دولت در سال جاری توانست نرخ تورم را به محدوده ۳۰ درصد برساند. این اقدام در نتیجه کاهش رشد حجم نقدینگی و همچنین نظارت بر نظام بانکی محقق شد.
تاثیر نرخ بهره بر نرخ ارز
همچنین با توجه به اینکه نرخ بهره خاصیت جهت‌دهی بر دیگر بازارها را دارد. بانک مرکزی در ماه های اخیر نرخ بهره را متناسب با تورم تنظیم کرد. به طوری که نرخ بهره اوراق در یک مقطع زمانی محدوده ۳۰ درصد باقی ماند و منجر به جذب نقدینگی بازار شد. در واقع نرخ بهره از آن جهت روی بازار ارز تاثیر می گذارد که وقتی سرمایه‌گذاران سپرده بدون ریسک به نسبت تورم سود داشته باشد وارد بازارهای سوداگری ارز نمی شوند. این موضوع منجر به کاهش تقاضا در بازار ارز شد.
تأثیر بدهی بانک ها به بانک مرکزی و بدهی دولت به بانک مرکزی بر نرخ ارز تاثیر بالایی دارد. به همین دلیل بانک مرکزی در یک سال گذشته روی رفع ناترازی بانک ها تمرکز کرد
سرمایه‌گذاران به دنبال سرمایه‌گذاری در بازاری هستند که در بلندمدت سود بیشتری نسبت به تورم به آنها بدهد. کنترل تورم در چند ماه اخیر و همچنین افزایش نرخ بهره اوراق مشارکتی و اوراق سپرده بانکی باعث شد تا افرادی که پول نقد دارند کمتر سراغ بازار ارز بروند. بنابراین بازار از التهابات دور شد.
به عبارت دیگر سرمایه گذاران تحت تاثیر ارزش زمانی پول سپرده گذاری با نرخ بهره مناسب کردند. این یعنی پول تحت تاثیر تورم در طول زمان، کاهش ارزش دارد. به همین دلیل سرمایه‌گذار با توجه به نسبت تورم و و نرخ بهره گزینه سرمایه‌گذاری را انتخاب می کنند.
تأثیر بدهی بانک ها به بانک مرکزی و بدهی دولت به بانک مرکزی بر نرخ ارز تاثیر بالایی دارد. به همین دلیل بانک مرکزی در یک سال گذشته روی رفع ناترازی بانک ها تمرکز کرد.
تاثیر کاهش بدهی دولت بر نرخ ارز
طبق نتایج تحقیقات مهم ترین تاثیر بدهی ها در نرخ ارز نمایان می‌شود. سهم بدهی دولت به بانک مرکزی روی تغییر نرخ ارز موثر است. دولت در سال های اخیر بدهی دولت قبل در اوراق را که معادل ۳۶۰ هزار میلیارد تومان بود را تسویه کرد. همچنین از اقداماتی که به افزایش تورم و نرخ ارز منجر می‌شود، جلوگیری کرد.
وقتی دولت یا بانک های دولتی مدام از بانک مرکزی استقراض کنند و با تسعیر ارز، بدهی خود را تسویه کنند منجر به افزایش نقدینگی می شود. این نقدینگی بالا به دلیل اینکه گردش مالی در بازارها را افزایش می دهد عملا منجر به تورم می شود. یکی از این بازارها که تحت تاثیر نقدینگی قرار می گیرد بازار ارز است
همچنین از اجرای سیاست های موقتی مانند تسویه بدهی، از محل تسعیر نرخ ارز و عملیات حسابداری و ... خودداری کرد.
باید توجه داشت وقتی دولت یا بانک های دولتی مدام از بانک مرکزی استقراض کنند و با تسعیر ارز، بدهی خود را تسویه کنند منجر به افزایش نقدینگی می شود. این نقدینگی بالا به دلیل اینکه گردش مالی در بازارها را افزایش می دهد عملا منجر به تورم می شود. یکی از این بازارها که تحت تاثیر نقدینگی قرار می گیرد بازار ارز است.
به همین دلیل دولت سیزدهم در یک سال اخیر با کاهش حجم نقدینگی به محدود ۲۴ درصد عملا توانست جریان پول در بازار ارز را نیز مدیریت کند. به همین دلیل است که در چند وقت اخیر با وجود التهابات منطقه ای قیمت دلار در ایران نه تنها افزایش پیدا نکرده است. بلکه کاهش نیز داشته است. بنابراین مدیریت بازار ارز در ایران بر مبنای عملیات واقعی اقتصادی اتفاق افتاده است.
یکی از دلایل نوسان بالای قیمت دلار در سال های گذشته این بود که دولت در سال‌های ۹۸ و ۹۹ بخشی از کسری بودجه را با استقراض از بانک مرکزی جبران کرده بود. حتی استقراض از طریق تسعیر درآمدهای صندوق توسعه ملی صورت گرفته بود آنهم از طریق منابع بلوکه شده ایران در بانک های خارجی که در اختیار بانک مرکزی نبود.
تاثیر افزایش تراز تجاری بر نرخ ارز
در سال های اخیر دولت بر افزایش حمایت از صنایع تاکید کرده است. به همین دلیل ضمن تسهیل صادرات سرمایه در گردش را نیز افزایش داده است. این موضوع منجر شد که تراز تجاری در سال های اخیر بهبود پیدا کرده است. البته بخشی از این موضوع ناشی از افزایش صادرات نفت بوده است. به طوری که به گفته دولت میزان صادرات نفت کشور به زمان قبل از تحریک ها رسیده است.
در حال حاضر تراز تجاری روی عرضه و تقاضای ارز تاثیر می گذارد، زیرا ارزهای صادراتی روی رژیم شناور موثر هستند. در واقع تراز تجاری بازار ارزش یک ارز را نسبت به سایرین تعیین می‌کند.
تراز تجاری از طریق تأثیر بر عرضه و تقاضای ارز بر نرخ ارز تأثیر می‌گذارد. وقتی صادرات با واردات برابر نیست، تقاضای نسبتاً بیشتری برای ارز به وجود می آید. به همین دلیل این موضوع بر قیمت آن ارز در بازار تأثیر می گذارد
ارزش نسبی ارزها تحت تأثیر تقاضا برای آنها است. به دلیل تراز تجاری مثبت مدیریت بازار ارز و کنترل و کاهش قیمت ها رخ می دهد و پول ملی تقویت می شود. به عبارت دیگر میزان تقاضا به طور کامل پاسخ داده می شود. به همین دلیل این تقاضای ارز تحت تأثیر تجارت است.
اگر کشوری بیش از وارداتش صادر کند تقاضای زیادی برای کالاها و در نتیجه برای ارز آن وجود ندارد. اصل اقتصادی تعادل قیمت بر اساس عرضه و تقاضا باعث می شود که وقتی تقاضا زیاد است، قیمت ها افزایش می یابد. در نتیجه ارزش پول افزایش می‌یابد و بر عکس
بنابراین تراز تجاری از طریق تأثیر بر عرضه و تقاضای ارز بر نرخ ارز تأثیر می‌گذارد. وقتی صادرات با واردات برابر نیست، تقاضای نسبتاً بیشتری برای ارز به وجود می آید. به همین دلیل این موضوع بر قیمت آن ارز در بازار تأثیر می گذارد. در مقابل کشوری که بیش از واردات صادرات می‌کند، تقاضای کمتری برای ارز خواهد داشت. در نتیجه بازار به حالت تعادل می رسد.
بنابراین برخلاف اینکه برخی بدون نگاه کارشناسی ثبات بازار و کاهش نرخ ارز را به ارزپاشی نسبت داده اند. در حالی که افت قیمت ارز در چند وقت اخیر تحت تاثیر مدیریت متغیرهای کلان اقتصادی مانند کاهش تورم، افزایش سپرده گذاری، کاهش جریان پول در بازارهای سوداگری، رشد تراز تجاری و ... کاهش یافته است.
نظر شما