هیفاء پردل؛ بازار: امروز که کشور ایران اسلامی با تحریم و مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند و از سویی بیکاری و معیشت و همچنین پر کردن خلأها و چالش‌های اقتصادی برای یک خانواده ایرانی بسیار اهمیت دارد و همچنین با توجه به اینکه رهبر انقلاب سال ۱۴۰۳ را به نام «جهش تولید با مشارکت مردم» نامگذاری کرده‌اند چه فعالیت‌هایی بهتر و درآمدزاتر از کارآفرینی و مشاغل خانگی و صنایع دستی برای تحقق این شعار است؟ مشاغلی که هرکدام می‌توانند در این زمینه نقش آفرین و از سویی هرکدام زمینه مشارکت مردم را فراهم کنند.
مشاغل خانگی و کسب و کارهای این بخش از مشاغلی است که کم‌ترین سرمایه را نیاز دارد و زمینه اشتغال و ارتقای اقتصادی خانوادها را فراهم می‌کند. صنایع دستی جزئی از هویت فرهنگ ایران زمین در هرکدام از استانها و اقوام مختلف است و هنرمندان این بخش در واقع سفیران فرهنگی ما به شمار می‌روند؛ حال اگر هنرمندان و تولیدکنندگان زنان سرپرست و یا خودسرپرست خانوار باشند طور دیگری باید به آن نگاه کرد.
زنان خودسرپرست در دنیای پر پیچ و خم و گرفتاری‌های امروز جامعه حکم شیرزنانی را دارند که در جبهه اقتصادی برای این که چرخ اقتصاد خانواده را بچرخانند باید مردانه جنگیده و روزگار را سپری کنند؛ هنرمندان و تولیدکنندگان روستایی و عشایری هم برای این که تن به مهاجرت به دل شهرها ندهند در ناملایماتی که روستاها به دلیل بی‌توجهی به زیرساخت‌های آن و تنش با کم آبی به این قبیل مشاغل دل گرم هستند و تنها خواسته آنها توجه و حمایت است.
طی روزهای اخیر در یکی از بوستان‌های بزرگ و مهم قم نمایشگاهی به نام «روستا آباد» برای عرضه محصولات صنایع دستی، مواد غذایی و پوشاک تولید شده توسط هنرمندان روستائی و عشایر با همکاری نهادهایی مانند جهاد کشاورزی، بنیاد برکت، سپاه پاسداران و شهرداری قم و همچنین کمیته امداد امام خمینی(ره) برگزار شد اما وقتی وارد این نمایشگاه می‌شویم متوجه شدیم نمایشگاه تنها نام نمایشگاه را یدک می‌کشد و غرفه‌ها با کم‌ترین امکانات و خدمات و در شأن هنرمندان و کارآفرینان نیست.
نمایشگاهی که در منزلت هنرمندان نیست
این نمایشگاه هم‌زمان به دهه کرامت برگزار شده است چه خوب بود دهه کرامت که در شهری مانند قم که با بعد زائرپذیری و گردشگری مذهبی برند است حداقل مکان این نمایشگاه مناسب‌تر انتخاب می‌شد و غرفه‌هایی با کیفیت‌تر در شأن و منزلت کارآفرینان و هنرمندانی ارائه می‌شد که هرکدام سفیران استان‌های مختلف کشور هستند و می‌توانست ظرفیتی برای آشنایی مردم با این نوع مشاغل و حتی هنرهای دیگر استانها باشد و از سویی پشتوانه‌ای برای جذب مشتری؛ ولی هیچ‌کدام از این شاخص‌ها در این نمایشگاه وجود نداشت.
باید از دست اندرکاران این نمایشگاه پرسید در سال جهش تولید با مشارکت مردم مگر همین کارآفرینان و هنرمندان صنایع دستی نیستند که می‌توانند در تحقق شعار سال نقش آفرین باشند در دومین شهر مذهبی کشور آن هم در دهه کرامت مکانی مناسب‌تر برای نمایش محصولات این هنرمندان و کارآفرینان نبود؟ آیا هنرمندان و کارآفرینان باید در غرفه‌هایی که شبیه به جمعه بازار است محصولات خود را به فروش برسانند؟
یک غرفه‌دار: دو روز اول وضعیت بدی داشتیم برق که نبود اصلاً در زمینه صنایع دستی استقبال نشد برای حضور در این نمایشگاه به غیر از هزینه غرفه داری، هزینه اسکان و رفت و آمد هم داریم
اگر در نمایشگاه چرخی بزنیم در بسیاری از غرفه‌ها هنرهای زیبا از چند استان کشور خودنمایی می‌کند؛ هنرهایی که هرکدام معرف هنر، فرهنگ و ذوق اقوام و استان‌های کشور است. به سمت یکی از غرفه‌ها رفته و باب گفت و گو را با یکی از بانوان هنرمند حصیر باف باز می‌کنم. او خود را زهرا ده‌پرور معرفی می‌کند که از شهرستان شهید پرور و مقاوم دزفول به قم آمده تا در این نمایشگاه حضور یابد و هنرهای خود را عرضه کند.
وی می‌گوید: من ۵ سال است که در زمینه هنر حصیر بافی فعالیت دارم و با آموزش چند بانوی سرپرست خانوار زمینه اشتغال آنها را فراهم کردم، در واقع هم کارآفرینی می‌کنم و هم در زمینه صنایع دستی اشتغالزایی کردم و زمینه اشتغال ۱۰ نفر را فراهم کردم.
ده پرور در ادامه به وضعیت نمایشگاه اشاره و می‌افزاید: دو روز اول وضعیت بدی داشتیم برق که نبود اصلاً در زمینه صنایع دستی استقبال نشد برای حضور در این نمایشگاه به غیر از هزینه غرفه داری، هزینه اسکان و رفت و آمد هم داریم و چه خوب بود با ایجاد بازارچه‌های دائمی و یا برگزاری نمایشگاه‌های مطلوب‌تری از ما هنرمندان حمایت شود. ما در کنار آموزش هنر برای زنانی که هرکدام سرپرست ۴ تا ۵ بچه هستند کارآفرینی هم می‌کنیم.
هنرمندانی که مکانی برای نمایش هنرهای خود ندارد
در میان غرفه‌های نمایشگاه یک هنرمند چرم دوز قمی به خبرنگار بازار بیان می‌کند: ۵ سال در زمینه هنر چرم دوزی در قم فعالیت دارم و یک مؤسسه آموزشی برای آموزش کیف‌های چرمی را برای علاقه‌مندان راه اندازی کردم و اکنون بیش از ۴ نفر به طور مستقیم فعالیت دارند.
حسین قره باغی می‌افزاید: از وضعیت نمایشگاه راضی نیستم. غرقه‌هایی در این نمایشگاه به ما ارائه شده ما را یاد روز بازارها و یا جمعه بازار می‌اندازد. هنرمند صنایع دستی دست فروش نیست. بسیار به اداره میراث فرهنگی درخواست دادیم مکانی برای عرضه هنرهای دستی ایجاد کنند اما با هزینه‌هایی که از ما در این نمایشگاه گرفته شده ما فروش نداشتیم و نیاز به حمایت داریم.
طبق گفته یکی از این بازدیدکنندگان که از تهران آمده بودند این نمایشگاه اصلاً برای عرصه صنایع دستی جالب نیست. زیرا شأن و منزلت هنرمند صنایع دستی بالا است
در میان هیاهوی بازدیدکنندگان این نمایشگاه که بیشتر به سمت غرفه‌های مواد غذایی مجذوب شده‌اند زوج هنر دوستی بودند که زائر بوده و با توجه به تبلیغ نمایشگاه به سمت آن هدایت شدند. طبق گفته یکی از این بازدیدکنندگان که از تهران آمده بودند این نمایشگاه اصلاً برای عرصه صنایع دستی جالب نیست. زیرا شأن و منزلت هنرمند صنایع دستی بالا است.
به توجهی به هنری که شناسنامه و اصالت یونسکو دارد
شاهرخ پوری طراح و نوآور که در حوزه نمد فعالیت دارد در گفت و گو با خبرنگار بازار می‌گوید: محصولات ما شناسنامه و مهر و نشان ملی دارد و دارای اصالت یونسکو است انتظار داشتیم استانداردهایی را برای نمایش هنرهای صنایع دستی در این نمایشگاه رعایت شود غرفه‌ها مطلوب نبود و با توجه به وضعیت جوی مشکلاتی را برای ما هنرمندان فراهم شد.
وی عنوان می‌کند: اعتراض کردیم، گفته شد که ما پیش‌بینی هواشناسی را در نظر گرفتیم و مشکلی نیست برای غرفه ۴ میلیون تومان و اسکان هم بیش از ۲ میلیون برای من هزینه شده است. روز اول برق نبود حتی از رسانه‌ها آمدند که پوشش خبری دهند نتوانستند.
گوهرهایی که جایش در این نمایشگاه نیست
رحمت الله نخاع، هنرمندی که بیش از ۱۴ سال در زمینه سنگ تراشی فعالیت دارد و در نمایشگاه‌های مختلف بین‌المللی هم حضور داشته درباره هنر سنگ تراشی می‌گوید: این هنر یا جوهری است که در صحرای کویری خراسان جنوبی است و معدنی غنی از سنگ‌های گوهری وجود دارد به صورت انگشتر و گردن آویز تبدیل می‌کنیم ما مشتریان فراوانی در استان‌های مختلف داریم اما به دلیل عدم حمایت نتوانستیم زمینه صادرات را فراهم کنیم.
وی که به همراه همسر خود در این زمینه فعالیت دارد، می‌افزاید: نمایشگاه و این غرفه‌ها را بهتر این می‌شد برگزار کرد. بهتر بود ین نمایشگاه در اطراف حرم و یا مکانی که در مسیر تردد بازدیدکنندگان و زائران در دهه کرامت است برگزار شود تا زمینه فروش فراهم و مردم بیشتر با این هنرها آشنا شوند ما از خراسان جنوبی تا قم برای اسکان و غرفه هزینه‌های زیادی کردیم اما فروش مطلوبی نداشتیم.
هنرمند ایلامی: هر زن هنرمندی که در صنایع دستی فعالیت دارد مانند یک شیر زن در بهبود اقتصاد خانواده و جامعه محلی خود نقش آفرین است اما آیا جای هنرمند، این قبیل نمایشگاه‌ها است؟
کبری علطاوی هنرمند مینیاتور بر روی سفال است که ۱۷ سال در زمینه این هنر فعالیت دارد. وی هم در ارتباط با نمایشگاه بیان می‌کند: می‌توانست این نمایشگاه در مکان مناسب‌تری برگزار شود تا زمینه فروش این هنرمندان فراهم شود.
در یکی از غرفه‌ها که هنرهای خطه شهید پرور ایلام را به نمایش می‌گذاشت توسط یک بانوی کرد اداره می‌شد که گفته‌های او قابل تأمل بود. این هنرمند در گفت و گو با خبرنگار بازار بیان می‌کند: با شور و شوقی در این نمایشگاه حضور یافتم و فکر می‌کردم من بانوی هنرمند ایلامی را در نمایشگاه استاندارد و مطلوبی دعوت کردند. هر زن هنرمندی که در صنایع دستی فعالیت دارد مانند یک شیر زن در بهبود اقتصاد خانواده و جامعه محلی خود نقش آفرین است اما آیا جای هنرمند، این قبیل نمایشگاه‌ها است؟
طوبی ربیعی در ادامه می‌افزاید: این غرفه‌ها در شأن و منزلت هنرمندان نیست. مکان پرتی را برای نمایشگاه انتخاب کردند حداقل کاش در اطراف حرم و در مسیر تردد زائران بود. ما برای هر نفر ۱۲ میلیون تومان هزینه کردیم. آیا هنرمند صنایع دستی نقشی در جهش تولید ندارد؟ هرکدام از این زنان غرفه‌دار در این نمایشگاه سرپرست خانوار هستند که به انداز چند مرد توانسته‌اند اقتصاد خانواده خود را بچرخانند. آیا این مکان مناسب برای فروش محصولات کارآفرینان و تولیدکنندگان است؟ صدای ما را به گوش مسئولان برسانید.
یکی از بانوان فعال در کسب و کارهای خانگی به نام کبری کاظمی نیز که مدت ۴ سال است در یکی از روستاهای قم در زمینه تولید عرقیجات گیاهی فعالیت دارد در رابطه با وضعیت نمایشگاه بیان می‌کند: فروش ما مطلوب نبود بازارچه دائمی نداریم و توان اجاره مغازه هم نداریم از ما حمایت کنید که مکانی برای فروش داشته باشیم تا زمینه رشد اقتصاد خانواده را فراهم کنیم.
سکینه سادات حجازی هم که در زمینه عرقیجات گیاهی به مدت دو سال فعالیت دارد، می‌گوید: روز اول که اصلاً برق نبود کاش در خود بوستان علوی نمایشگاه بود که زمینه فروش ما بیشتر می‌شد من برندم را گرفتم و همه مراحل برای ایجاد کارگاه را طی کردم اما سیب سلامت به من داده نمی‌شود.
بازدیدکنندگان نمایشگاه اغلب به سمت غرفه‌های مواد غذایی که شامل ترشیجات و عرقیجات و شیرینی و انواع لواشک خانگی است مجذوب می‌شوند و گویا هنرمندان صنایع دستی در میان رنگ و برگ این غرفه‌ها شانسی برای جذب مشتری ندارند.
باید مسئولان نمایشگاه به این امر تمرکز کنند که یا نمایشگاه هنرهای صنایع دستی را متمایز از غرفه‌های مواد غذایی برگزار کنند و یا در انتخاب مکان نمایشگاه دقت نظر داشته باشند تا زمینه مشارکت هنرمندان و کارآفرینان کسب وکارهای خانگی در ارتقای اقتصاد کشور و استان فراهم شود.
نظر شما