حق آقایی دلار چقدر است؟

محمدرضا منجذب: مقبولیت دلار در معاملات بین المللی منافع زیادی را برای اقتصاد آمریکا در پی داشته و خواهد داشت. هنگامی که ارزش دلار کاهش می یابد، این به منزله مالیاتی است که دولت آمریکا  غیرمستقیم از شهروندان خود و دیگر کشورهای دنیا دریافت کرده است، که به حق آقایی دلار معروف است.

بعنوان مثال فرض کنید یک دلار معادل یک کیلو پنیر (با کیفیت معین) ارزش داشته باشد. وقتی ارزش دلار نصف می شود، اکنون دو دلار معادل همان مقدار پنیر هست. در فاصله زمانی که آمریکا حجم پول خود را گسترش میدهد که موجب کاهش ارزش دلار می گردد، ابتدا با یک دلار یک کیلو پنیر را میخرد و چون طی زمان ارزش دلار کم شده است فروشنده متضرر میشود. بعبارت دیگر قیمت کالا برای آمریکا نصف شده است. و این مالیاتی است که کشور دیگر به آمریکا داده است.

اصولا حربه کاهش ارزش پول ملی (ارزانتر کردن ارز) برای کشورهای قدرتمند اقتصادی در برهه هایی از زمان اتفاق افتاده است که به جنگ ارزها نیز معروف است.

آقای ترامپ اخیرا بارها اشاره به این موضوع داشت که چرا چین یوهان را (بصورت مصنوعی) ارزان نگه می دارد، و باید آن را گران کند. ارزانتر بودن یوهان بمنزله ارزانتر بودن کالاهای چینی برای خریداران آن می باشد و موجب صادرات آن می شود. داعیه ترامپ اینست که چین باید یوهان را در برابر دلار گران کند تا بدین طریق کالاهای آمریکایی برای چینی ها ارزانتر شود.

چنانچه در نمودار پایین ملاحظه می کنید که آمریکا طی سده اخیر ۹۵ درصد ارزش دلار را کاهش داده است (حال بدلیل سیاستهای انبساطی برای مخارج داخلی و بین المللی خود و جنگها و ...). این بدان معناست که ۹۵ درصد هزینه های خود را از طریق حق آقایی دلار براحتی کسب کرده است.

بر اساس آمار منتشره در سال ۲۰۱۸  حدود ۴۰ درصد معاملات با دلار است، ۶۴ درصد ارزهای بین المللی موجود به دلار است، ۶۳ درصد بدهیهای بین المللی به دلار است، و ۵۹ درصد وامهای بین المللی به دلار است. بعبارت دیگر مجموع ارقام مذکور چیزی حدود دو برابر موجودی دلار آمریکا است.

حجم موجود دلار حدود ۵ هزار میلیارد دلار است و لذا مجموع آنها به ۱۰ هزار میلیارد دلار میرسد که در سطح بین الملل بین کشورهای مختلف در چرخش است. و با کاهش ۹۵ درصدی ارزش دلار طی سده اخیر می توان گفت آمریکا به قیمت امروز ۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد دلار از کشورهای جهان بابت حق آقایی دلار به جیب مبارک زده است و هزینه جنگ ها و غیره را در دنیا از کشورهای دنیا گرفته است.