بازار؛ گروه بین الملل: اخبار و گمانه‌زنی‌هایی در چند روز اخیر پیرامون تمایل آمریکا به انعقاد توافق هسته‌ای جدید با ایران در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴، مطرح شده، در حالی که هدف آن جلوگیری از جنگ عنوان شده است. بایدن در یک ویدئو به لزوم توافق با ایران و پیشگیری از ایجاد فرصت برای ترامپ سخن گفته است. بر همین اساس، برخی از تحلیلگران معتقدند که کاخ سفید در حال بررسی توافق هسته‌ای جدید با ایران در ازای لغو برخی تحریم‌های اقتصادی علیه تهران است تا از یک جنگ تمام عیار در منطقه جلوگیری کند. یک دیدگاه در داخل دولت این است که جو بایدن فرصتی را برای آغاز مذاکرات دیپلماتیک با هدف احیای مجدد توافق هسته‌ای ایران مشاهده می‌کند.
در همین راستا، خبرنگار بازار گفتگویی را با «ابوالفضل ظهره وند» سفیر سابق ایران در افغانستان و ایتالیا و کارشناس مسائل بین الملل انجام داده که در ادامه می خوانیم.
* گزارش هایی وجود دارد که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، بایدن به دنبال توافق با ایران است، از دیدگاه شما دلیل این امر چیست؟
بایدن به دنبال توافق با ایران نیست. اگر هم توافقی هم وجود داشته باشد، به شکل برجامی است که بتوانند بگویند ایران در حال زیرآبی رفتن و انعقاد قرارداد با امریکا است. واقعیت این است که بلینکن در اسرائیل است و موضع گیری دیشب آن این بود که باید یک توافق صوری با حماس و آتش بس در بدل عدم حمله اسرائیل به رفح صورت گیرد.
این موضوعی نیست که حماس بپذیرد. در این شرایط، نه اساسا به صلاح ما است و نه ایران فریب بایدن را خواهد خورد. واقعیت این است که کارتهای بایدن سوخته است و در شرایطی که به سمت انتخابات با وجود اغتشاشات در حال پیشروی است، گرفتار است. اگر در رفح هم اقداماتی انجام دهند، احتمال کشتار و جنایت فراگیر وجود دارد و این کشتار موجب کاملا اوت شدن او می شود. از طرفی، فضای داخل امریکا هم فضای خوبی نیست. لذا، اگر امریکاییها هم درصدد انجام فریب کاری باشند، ایران در این چارچوب دنبال توافق نخواهد بود؛ هر چند ممکن است صداهایی در گوشه و کنار شنیده شود که احتمال انجام مذاکرات و انعقاد توافق وجود دارد. در هر صورت، این تلاشهایی به جایی نمی رسد.
* برخی از کارشناسان معتقدند که عملیات وعده صادق و پاسخ ایران، جلوه ای از قدرت موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی ایران را به نمایش گذاشت و همین موضوع در راستای منافع ایالات متحده و به طور خاص به نفع بایدن در رقابت انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود. دیدگاه شما در این باره چیست؟
در خصوص عملیات وعده صادق، قطعا این عملیات تاثیر مثبت و پیامدهای ژئوپلیتیکی مثبتی برای ایران خواهد داشت. امروز ایران، نه در تراز اسرائیل، بلکه در تراز امریکا و ناتو قرار دارد. لذا، معاملات قدرت در غرب آسیا کاملا به نفع ایران و محور مقاومت تغییر کرده است و ایران باید از جایگاه یک قدرت بلامنازع در منطقه پیگیر اهداف امنیت ملی خود باشد. بنابراین، دست و پای بایدن بسته است و از آمادگی لازم هم برخوردار نیست.
مهمتر از انتخابات، فروپاشی ایالات متحده موضوعی مهم برای امریکاییها است که تمام قد ایستاده اند تا مانع از فروپاشی خود و متواری شدن از منطقه شوند
بنابراین، اگر بایدن عاقل بود، ماه گذشته با حماس توافق و آتش بس اعلام می کرد و این مسائل تمام می شد. اما، امریکاییها به دنبال جلوگیری از فروپاشی خود هستند؛ یعنی مهمتر از انتخابات، فروپاشی ایالات متحده موضوعی مهم برای آنها است که تمام قد ایستاده اند تا مانع از فروپاشی خود و متواری شدن از منطقه شوند.
شرایط در اوکراین کاملا به ضرر امریکا در حال پیش روی است؛ در حالی که ۶۱ میلیارد دلار برای زلنسکی و تدوام جنگ مصوب و جنگ را شروع کردند. بنابراین، امریکا دیگر شانس و فرصتی ندارد و در صورتی که ایران به این صحنه به خوبی نگاه کند، معاملات به نفع ما تغییر پیدا خواهد کرد.
* آیا این احتمال وجود دارد که به دنبال این توافق احتمالی، بحران غزه نیز فروکش کرده و به دنبال آن فرآیند عادی سازی روابط میان رژیم صهیونیستی و اعراب مجددا از سر گرفته شود؟
اصل ماجرا درست نیست، مگر اینکه یک توافق جامع صورت بگیرد و اساسا امریکاییها حوزه مقاومت را به رسمیت بشناسند و پایگاههای خود را از منطقه جمع کنند که این موضوع هم برای آنها قابل قبول نیست. من با این موضوع موافق نیستم.
در خصوص بحران غزه، به احتمال زیاد توافقی با حماس صورت خواهد گرفت، در حالی که اسرائیلیها هم بین صفر و یک بازی خواهند کرد
در خصوص بحران غزه، به احتمال زیاد توافقی با حماس صورت خواهد گرفت، در حالی که اسرائیلیها هم بین صفر و یک بازی خواهند کرد. اگر مسئله حمله به رفح را که برای آنها قطعا خطرناک است، کنار بگذارند، من فکر می کنم طی یک هفته آینده توافق با حماس صورت گیرد و در این صورت، فرآیند عادی سازی باید در پس توافق با حماس صورت گیرد، نه بر توافق با ایران؛ زیرا بحث آنها مهار ایران است و ضربه را از ایران خورده اند.
لذا، این گونه گفته می شود که سر اختاپوس در تهران است. آنها موضوع عادی سازی با اعراب را در دستور کار خود دارند که این فرآیند عادی سازی با حماس هم به همین خاطر صورت خواهد گرفت؛ البته نه در توافق با ایران بلکه توافق با حماس.
* تامین امنیت شاهراه‌های انتقال انرژی و کریدورهای ترانزیتی بویژه در منطقه خلیج فارس و دریای سرخ با این توافق چه سرنوشتی خواهد داشت؟
در این زمینه روسیه و چین در کنار ایران قرار دارند و توافق با حماس، موجب می شود که انصارالله تهدید تنگه باب المندب را متوقف سازد. اما کنترل باب المندب امروز دقیقا به دست انصار الله افتاده که موقعیت خود را در این تنگه تصویب کرده است. این موضوع یک تصمیم مثبت به نفع مقاومت بود که امنیت کماکان توسط مقاومت در این دو شاهراه اصلی کنترل خواهد شد.
* ترامپ توافق هسته‌ای که میراث اوباما و بایدن بود را پاره کرد و احیای این توافق از اهداف سیاست خارجی دولت بایدن است. در آستانه انتخابات امریکا، توافق هسته ای با ایران دارای چنین قدرت موشکی، می تواند برگ برنده زرینی برای بایدن به حساب آید. ارزیابی شما در این باره چیست؟
توافق هسته ای در واقع از دستور کار خارج است و زمانی که به مجلس برود، جلوی این کار گرفته می شود. چیزی دیگر به عنوان توافق هسته ای وجود ندارد. ایران در سطح بازدارندگی و معاملات در چارچوب قدرت جدید یا معاملات جدید در قدرت تعیین خواهد شد. موضوع، نه هسته ای و نه موشکی در دستور کار نیست، منتها عادی سازی همکاری ها با آژانس قطعا در دستور کار خواهد بود.
ایران به عنوان یکی از اعضای آژانس در صدد استفاده از تمام ظرفیت هسته ای با رویکرد فعالیتهای صلح آمیز هسته ای است
ایران به عنوان یکی از اعضای آژانس در صدد استفاده از تمام ظرفیت هسته ای با رویکرد فعالیتهای صلح آمیز هسته ای است. لذا، این بازی را ما برای همیشه کنار خواهیم گذاشت که هم باید مجلس دوازدهم متوجه باشد و اجازه این کار را ندهد و هم شرایط اساسا به گذشته باز نخواهد گشت.
نظر شما