بازار؛ گروه استان ها: کشور ما از معادن غنی و متنوعی در بخش سنگ برخوردار است و بسیاری از استان های کشور دارای معادن فعال هستند. اقتصاد سنگ در دنیا رقابت شدیدی دارد و کشورهایی همچون ایتالیا و ترکیه در حال رقابت برای کسب کرسی های برتر بازار هستند؛ این در حالی است که کشور ما از نظر فرصت های تولیدی ظرفیت بیشتری دارد اما به دلایل متعدد شاهد رشد کمتر بازار داخلی و عقب ماندگی در بازار خارجی هستیم.
در همین رابطه بررسی فرصت های صادراتی محصولات ساختمانی، با «زیبا یزدانی» دبیرکل انجمن سنگ ایران به گفتگو نشستیم تا از ظرفیت های معادن سنگی و آخرین جایگاه اقتصادی کشور بیشتر مطلع شویم.
* لطفا درباره ظرفیت های سنگ ایران و تکنولوژی فعال در معادن توضیح دهید
صنعت سنگ با وجود پتانسیل‌های بسیار غنی که از زمین شناسی دارد، مغفول مانده است. سنگ ایران در دنیا از لحاظ تنوع رنگ کم نظیر و در دنیا دارای رتبه اول است و هیچ کشوری در دنیا همانند ایران تنوع سنگ‌های ساختمانی ندارد. کار در بخش معادن ایران به دلیل روش های سنتی حاکم بر صنعت دشوار است و این فرایند سنتی، جنبه‌های مثبت و منفی بسیاری دارد.
با توجه به پیشرفت تکنولوژی و اینکه دنیا به سمت محصولات طبیعی پیش می‌رود، انتظار می‌رود این صنعت با تکنولوژی و نگاه جدید بیشتر آشنا شود تا بتواند سرمایه و پتانسیل موجود را به پدیده تبدیل کند و در نهایت منجر به تولید ثروت شود. متاسفانه کشور ایران علی رغم وجود تنوع در این زمینه، جایگاه مناسبی در بازارهای بین‌المللی دنیا ندارد. ایران از لحاظ میزان ذخایر سنگ‌های ساختمانی در انواع مختلف، چهارمین کشور جهان است.
* چرا با وجود منابع بسیار، ایران در بازارهای بین‌المللی جهانی جایگاه مناسبی ندارد؟
برای بررسی چالش‌ها و آسیب‌ها، چند مسئله مورد توجه است. مورد اول این است که بین صنعت سنگ و فضای آکادمیک فاصله بسیار زیادی وجود دارد. به طور کلی که این مبحث در کشور ما بسیار رایج است که دانشگاه و صنعت خیلی با یکدیگر ارتباط ندارند زیرا ادبیات یکدیگر را نتوانستند درک کنند اما در صنعت سنگ این فاصله بیشتر است.
با توجه به اینکه صنعت معدن و سنگ صنعتی فرایند بسیار سخت و دشواری دارد، افراد زیادی جذب آن نشده‌اند و در واقع نوعی کسب و کار درون خانوادگی و سنتی شکل گرفته است
هر بار که دانشگاه قصد ورود به صنعت را داشته، تجربه خوبی کسب نکرده است. در واقع دانشگاه نتوانسته اعتماد صنعت را به خود جلب کند در صورتی که در کشورهای دیگر دنیا مانند ایتالیا که به واسطه تکنولوژی که دارد حرف اول را در جهان می‌زند، منابع سنگی ایران نزد آنها بسیار تحسین برانگیز و ارزشمند است.
* در بخش منابع انسانی وضعیت بخش معدن به چه صورت است؟
با توجه به اینکه کار در معادن سنگ، فرایند بسیار سخت و دشواری دارد، افراد زیادی جذب آن نشده‌اند و در واقع نوعی کسب و کار درون خانوادگی و سنتی شکل گرفته است. این عدم ورود نگاه بیرونی به این صنعت باعث شده که رشد آن از جنبه‌های مختلف در این صنعت، همزمان و متوازن پیش نرود. البته با توجه به جریان بازار، از لحاظ مالی رشد داشته است اما از جنبه‌های دیگر فرایند درستی شکل نگرفته است.
* اخیرا مصاحبه هایی با عنوان جایگزینی نفت و معدن مطرح شده است، با توجه به شرایط آیا معدن پتانسیل درآمدزایی خوب دارد؟
در عصر حاضر بحث جایگزینی معدن به جای نفت مطرح شده است؛ گرچه ممکن است صنعت سنگ از نظر شاخص‌های اقتصادی جذابیت زیادی برای جایگزینی به عنوان نفت نداشته باشد اما در محبت اشتغال زایی دارای اهمیت است؛ با توجه به بازار بزرگ ۳۰ میلیارد یورویی دنیا سهم ایران در آن، کمتر از نیم درصد است؛ این مساله نشان می دهد صنعت سنگ جای زیادی برای رشد دارد.
با توجه به بازار بزرگ ۳۰ میلیارد یورویی دنیا سهم ایران در آن، کمتر از نیم درصد است؛ این مساله نشان می دهد حداقل در این زمینه می‌تواند رشد خوبی داشته باشیم
صنعت سنگ می‌تواند در زمینه اشتغال زایی به میزان بسیار زیادی کمک کند چون صنعت بسیار پیشرفته ای نیست و می‌توان با آموزش کوتاه مدت، منابع انسانی را در این صنعت درگیر کرد؛ با توجه به شاخصه‌های بسیار مناسب به بخش فراوری ورود پیدا کرد. در نهایت با توجه به راحت‌تر شدن فرایند تامین نیروی انسانی، تعداد زیادی از افراد مشغول به کار می‌شوند.
* جایگاه صنعت سنگ در بسیاری از کشورها به عنوان یک صنعت ارزشمند جا افتاده است ما در کشور ما همچنان به عنوان یک شغل سخت به آن نگاه می شود. این مساله چقدر در ارزش محصول خروجی تاثیرگذار بوده؟
امروزه جهان به میزان بسیار زیادی به تفاوت محصولات طبیعی و دست ساز می پردازد؛ اینکه میلیون‌ها سال طول می‌کشد تا یک سنگ در دل زمین شکل بگیرد به این صنعت ارزش بالایی می دهد. بنابراین بعد هنری نسبت به سنگ، بسیار ارزشمند است. کشور ترکیه استراتژی خود را مشابه صنعت ایتالیا تدوین کرده و به تدریج این استراتژی را وارد صنعت خود کرده است و به سنگ به واسطه یک منبع ارزشمند که دست نیافتنی است، نگاه ارزشمندی دارد.
در زمینه تولید، سنگ با مواد معدنی دیگر تفاوت بسیار زیادی دارد. وقتی از معدن، سنگ استخراج می‌شود و در کارخانه به مرحله فرآوری می‌رسد، در واقع بخش عظیمی از فرایند تولید در معدن انجام شده است.
وقتی به سنگ به عنوان ماده خامی که از معدن خارج می‌شود نگاه می کنند، باعث می‌شود در رشد صادرات مسدود بماند. سنگ ها، به دو صورت فرآوری شده با توجه به استاندارد های بین المللی و یا به صورت بلوک (قبل از فرآوری) با توجه به ذائقه کشورها، به کشور مقصد صادر می شود. در همه کشورها از جمله کشورهای ترکیه و ایتالیا صادرات به هر دو صورت انجام می شود. این فرق بین معادن سنگ، فلز و کانی هاست به طور مثال سنگ آهن باید طی فرایندهای مختلف فرآوری شود تا قابل استفاده باشد اما سنگ طبیعی وقتی از معدن استخراج می شود بخش عمده ای از تولید انجام شده و فقط در سنگبری تغییر سایز می دهد و فرآوری می شود.
* در زمینه تکنولوژی چه شرایطی داریم؟
بحث مهم توانمندسازی صنعت است که باید از جنبه های مختلفی مانند معدن، استخراج، فرآوری، تکنولوژی و ماشین آلات و طرز استفاده از آن در حوزه منابع انسانی بهره مند شویم.سه عامل مهمی که در بازار های صادراتی اهمیت دارند شامل بازارسنجی، بازاریابی و سپس بازارسازی است که باید هم به صورت علمی و هم به صورت ادبیاتی بطوری که صنعت و ذی نفعان آن بتوانند متوجه شوند، در این صنعت منتشر کنیم، به امید اینکه بتوانیم برای کشور ارزآوری داشته باشیم.
نظر شما