مریم اسدی عیسوند؛ بازار: کپوی دزفول در حالی به سبب تلاش و هنرنمایی کپوبافان اصیل این شهرستان ثبت جهانی شده که صنعت کپو نه تنها در راستای اشتغالزایی پیشرفت چندانی نداشته، بلکه درخواست و دغدغه‌های کپوبافان نیز کمتر به گوش رسیده است.
کپو که در گویش های محلی شهرستان دزفول به اشیای گرد گفته می‌شود در تعریف به ظروف حصیری می‌گویند که از برگ خرما و کرتک با استفاده از کاموا به طرح و شکل‌های مختلفی بافته می‌شوند.
این محصول که مهمترین صنایع دستی دزفول و از سوغاتی های خاص این شهرستان محسوب می‌شود، مرکز تولیدش بیشتر در نواحی شمالی شهر و بخش شهیون دزفول است. تولید و رونق کپوبافی از ابتدا در پامنار شهیون رواج یافت؛ بنابراین پامنار را مهد کپوی ایران نامیده اند.
ایجاد شرکتی با فضای کافی و مناسب برای صنعتگران کپوی دزفول، به ویژه کپوبافان بخش شهیون که خود خاستگاه کپوی ایران است، بسیار احساس می‌شود و به هر نوع باید گامی در راستای احداث چنین کارگاهی برداشته شود
ایجاد شرکتی با فضای کافی و مناسب برای صنعتگران کپوی دزفول، به ویژه کپوبافان بخش شهیون که خود خاستگاه کپوی ایران است، بسیار احساس می‌شود و به هر نوع باید گامی در راستای احداث چنین کارگاهی برداشته شود.
زیر زمین خانه ای که شرکت تولید کپو شد
از پله های زیر زمین خانه ای پایین می روم، وارد اتاقی می شوم که صنایع دستی فراوانی توجهم را به خود جلب می کند، این اتاق که هنر دست بسیاری از صنعتگران دزفول را در خود جای داده، کارگاه کپوبافی یکی از مربیان و پیشکسوتان صنعت کپوی دزفول است.
قفسه های اتاق مملو از ظروفی است که با اشکال متنوع و زیبا در اندازه های ریز و درشت چشم هر بیننده را مجذوب خود می کند، فضای قفسه ها برای همه محصولات کافی نیست بنابراین نصف صنایع روی زمین و دور تا دور اتاق چیده شده اند، به طوریکه دیگر فضای کافی برای نشستن وجود ندارد.
کپوها در انواع مختلف از جمله طبق، سبد، ظروف آجیل خوری، جامدادی و جعبه جواهرت و ... که همگی با ذوق و قریحه خاصی تولید شده اند، هنر دست ۱۵۰ نفر از کپوبافان شهرستان دزفول هستند؛ بانوان صنعتگری که بسیاری از آنان با وجود مشکلات اقتصادی، شغل دیگری نداشته و تنها از راه کپوبافی منابع اقتصادی خود را تامین می‌کنند.
همچنان که در حال تماشای هنرنمایی صنعتگران شهرم بودم، درد و دل مسئول کارگاه توجه ام را به خود جلب کرد که می گفت: اکنون که کپوی ما ثبت جهانی شده جای خالی کارگاهی با فضای کافی و مناسب چالشی است که بیش از هر چیزی در صنعت کپوبافی احساس می شود، چرا که بی شک احداث شرکت یا کارگاهی بزرگ تر کمک شایانی به توسعه صنعت کپو و افزایش اشتغالزایی در این حوزه می کند.
مریم تختایی، استاد کپوبافی و صاحب کارگاه ادامه داد: در این کارگاه نه تنها کنار دیگر صنعتگران برای تهیه و تولید کپو همواره در تلاشم بلکه آموزش کپوبافی را هم به عهده دارم، اضافه بر آن گاهی سایر برنامه ها نیز همین جا برگزار می شوند. از طرفی کارگاه من یک شرکت کپوبافی است که با کمبود فضا مواجه است.
وی با بیان اینکه از طریق اداره صمت پیگیر تهیه قطعه زمینی بودیم اما به نتیجه ای نرسیدیم، گفت: کار و آموزش در یک اتاق ۲۴ متری در منزل شخصی که نام کارگاه را به خود گرفته سختی های به خصوصی دارد چرا که امور زندگی و خانوادگی از مزاحمت های کاری در امان نیستند.
واسطه گری، درد مشترک همه کپوبافان
در این میان یکی دیگر از صنعتگران به خبرنگار بازار گفت: با وجودی که دزفول شهر جهانی کپو شده اما به علت برخی موانع، روند اشتغالزایی در صنعت کپو سرعت چندانی نداشته و صنعتگران با مشکلات مختلفی مواجه هستند.
وی واسطه گری، گرانی و حتی کمیاب شدن مواد اولیه از جمله حصیر که آن نیز به خاطر دخالت دلال است را از جمله موانع توسعه اشتغال کپوبافی عنوان کرد و افزود: با وجود این چالش ها کپوبافی همانند گذشته سود و صرفه چندانی ندارد، علاوه بر این بازار نیز توان زیادی برای تجارت این محصول ندارد.
گفتنی است یکی دیگر از مشکلاتی که کپوبافان همواره با آن مواجه هستند، سخت گیری بانک ها در ارائه تسهیلات خوداشتغالی است، به طوریکه برخی صنعتگران برای گرفتن تسهیلات بانکی که بتوانند به کمک آن کار خود را رونق بخشند، باید زمان طولانی را در انتظار دریافت وام بمانند
گفتنی است یکی دیگر از مشکلاتی که کپوبافان همواره با آن مواجه هستند، سخت گیری بانک ها در ارائه تسهیلات خوداشتغالی است، به طوریکه برخی صنعتگران برای گرفتن تسهیلات بانکی که بتوانند به کمک آن کار خود را رونق بخشند، باید زمان طولانی را در انتظار دریافت وام بمانند.
ضرورت ایجاد شهرک صنایع دستی در بخش شهیون
رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت دزفول در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار داشت: واگذاری زمین در شهرک های صنعتی تنها مخصوص کارگاه های تولیدی است و واحدهای خدماتی امکان فعالیت در شهرک صنعتی را ندارند، هر چند که دیگر در شهرک های صنعتی زمین خالی وجود ندارد.
محمد غلامی افزود: به متولیان مربوطه پیشنهادی ارائه داده ایم تا در پی اقدام برای ایجاد و راه اندازی یک شهرک صنایع دستی در منطقه شهیون باشند چرا که ایجاد یک شهرک صنایع دستی در بخش شهیون احساس شده و در این راستا می توان با بهره‌گیری از دو هکتار زمین، چندین کارگاه صنایع دستی از جمله کارگاه کپوبافی در آن شهرک راه اندازی کرد.
سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار کرد: این اداره در راستای حمایت از صنعتگران شهرستان سالنی را همواره برای آموزش کپو و سایر محصولات در اختیار صنعتگران و هنرآموزان قرار می دهد؛ اما ذکر این نکته ضروری است که اگر صنعتگران قصد سرمایه گذاری کلان یا ایجاد شرکت بزرگتری را دارند باید خود همت کنند و با توان و سرمایه شخصی دست به کار شوند.
حمیدرضا خادم افزود: به منظور توجه بیشتر به مسائل پیش روی کپوبافان شهیون نیز تدابیری صورت گرفته و مقرر شده خانه ای تحت عنوان خانه کپو در این بخش راه اندازی شود و به مشکلات صنعتگران توسط یک نفر نماینده زیر نظر شهرداری رسیدگی شود، چرا که اغلب کپوبافان بانوانی هستند که به سبب دوری مسیر و سایر موارد، به راحتی امکان حضور در دبیرخانه کپو را ندارند.
وی رایزنی برای تهیه مواد اولیه، بررسی چالش‌ها و رونق صنعت کپوبافی را از جمله مزایای راه اندازی خانه کپو در شهیون دانست و گفت: گرچه صادرات باید از حالت تک بعدی خارج شود اما به هر حال افرادی هستند که در راستای صادرات کپو فعال و موفق هستند.
سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول درباره معضل واسطه گری بیان داشت: حذف واسطه و کنترل خرید و فروش آزاد کپو خارج از اراده ماست چرا که سطح شهر مملو از مغازه‌هایی است که در حوزه خرید و فروش کپو فعال هستند؛ بنابراین به راحتی نمی توان این مسئله را کنترل کرد.
خادم با اشاره به اینکه از طریق ثبت شرکت‌های تعاونی صنایع دستی می‌توان دست واسطه گران را تا حدودی کوتاه کرد، بیان داشت: در حال حاضر سه شرکت تعاونی راه اندازی شده و دو شرکت دیگر در انتظار ثبت و راه اندازی هستند.
خادم: هر سال بین ۲۰ الی ۳۰ نفر از صنعتگران وام خود اشتغالی دریافت می‌کنند و تسهیلات بانکی از طریق اداره کار پرداخت می شود
وی در خصوص ارائه تسهیلات گفت: هر سال بین ۲۰ الی ۳۰ نفر از صنعتگران وام خود اشتغالی دریافت می‌کنند و تسهیلات بانکی از طریق اداره کار پرداخت می شود و در این میان وظیفه ما تنها رد کردن نام متقاضیان است و در خصوص رد یا تایید صنعتگران برای دریافت تسهیلات هیچ گونه نقشی نداریم.
چنانچه مطرح شده کپوی دزفول از کیفیت بی‌نظیر و در عین حال از قدمت بالایی نیز برخوردار است؛ از طرفی کپو در شهرها و کشورهای دیگری نیز تولید می‌شود اما هیچگاه با کپوی دزفول قابل مقایسه نیست زیرا آنچه کپوی این شهرستان را متمایز کرده هنر و استعداد کم نظیر بانوان این دیار است که در کنار امور روزانه خود برای تولید این محصول با حوصله و سلیقه‌ای ستودنی بافت‌های زیبا و ظریفی را خلق می‌کنند.
بنابراین رفع موانع پیشرفت کپوبافان از مسائلی است که پیوسته باید مورد توجه متولیان مربوطه قرار گیرد. از سویی دیگر بیش از ۵۰ کارگاه کپوبافی در سطح شهرستان وجود دارد و تعداد صنعتگران نیز بالای سه هزار نفر است که همگی در تولید محصولات با مشکلاتی از جمله وجود واسطه گری رنج می‌برند. از همین روی با تاسیس شرکت کپوبافی دست واسطه گران بیش از پیش کوتاه خواهد شد و صنعتگران به حقوق واقعی خود خواهند رسید.
نظر شما