به گزارش بازار، دتکتور گاز به عنوان یک وسیله حیاتی در حوزه ایمنی محیطی و از تجهیزات آتش نشانی است، که برای تشخیص گازهای سمی، قابل اشتعال و انفجاری در مکان‌های مختلف به کار می‌رود. در این مقاله از آداک فرایند سپهر، نگاهی دقیقتر به انواع دتکتورها، اجزای آنها و انواع سنسورهای استفاده شده در دتکتورهای گازی خواهیم داشت.
انواع دتکتور گاز
- دتکتور گازی ثابت (خانگی و صنعتی)
این دتکتور به صورت دیواری یا سقفی نصب می‌شود و برای تشخیص گازهای مختلف در مکان‌های مسکونی، صنعتی و انفجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع دتکتورها از اهمیت ویژه‌ای در اماکنی که نیاز به نظارت دائمی بر گازها دارند، برخوردارند.
- دتکتور گاز قابل حمل
این دستگاه‌ها به عنوان دتکتور پرتابل شناخته می‌شوند و برای حفاظت افرادی که به صورت مداوم در حرکت هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنها کارگران را از وجود گازهای سمی و انفجاری در مسیر آگاه می‌سازند و امکان واکنش سریع را به آنها می‌دهند.
اجزای دتکتور گاز
- سنسور
سنسور برای تشخیص گازها در محیط استفاده می‌شود و انواع مختلفی از سنسورها وجود دارد که به صورت الکتروشیمیایی، مادون قرمز، نیمه‌هادی، کاتالیستی و پلیستری عمل می‌کنند.
- ترانسمیتر
ترانسمیتر برای نمایش و کنترل اطلاعات تشخیص داده شده توسط سنسور استفاده می‌شود. این قسمت از دتکتور گاز مسئولیت ارائه مانیتورینگ و ارسال دقیق‌ترین اطلاعات به کاربر را بر عهده دارد.
انواع خروجی مورد نیاز
- سیگنال استاندارد جریانی 20-4 میلی آمپر
- خروجی دتکتور به صورت رله‌ای
- خروجی شبکه RS - مدباس و هارت HART
انواع سنسورهای پرکاربرد در دتکتورهای گاز
در ادامه به برسی انواع سنسور دتکتور گاز می‌پردازیم.
سنسور با فناوری مادون قرمز
این سنسورها بر اساس ارسال و دریافت اموج مادون قرمز کار می‌کنند. وقتی گازهای خاصی در محیط وجود داشته باشند، باعث کاهش طول موج نور می‌شود و سنسور این تغییرات را تشخیص داده و هشدار می‌دهد.
سنسور الکتروشیمیایی
این سنسورها بر اساس تغییرات در جریان الکتریکی ناشی از واکنش‌های الکتروشیمیایی گازها عمل می‌کنند. وقتی گاز وارد سنسور می‌شود، واکنش‌های شیمیایی ایجاد می‌شوند و این تغییرات باعث تغییرات جریان الکتریکی در خروجی سنسور می‌شود.
سنسور نیمه‌هادی
این سنسورها بر اساس تغییرات در مقاومت یا ولتاژ نیمه‌هادی‌ها به عنوان پاسخ به حضور گازها عمل می‌کنند. وقتی گاز وارد سنسور می‌شود، خواص الکتریکی نیمه‌هادی تغییر می‌کنند و این تغییرات توسط سنسور تشخیص داده می‌شوند.
سنسور کاتالیزور
این سنسورها بر اساس تغییرات در سرعت واکنش‌های کاتالیستی با گازها عمل می‌کنند. حضور گازها باعث تسریع واکنش‌ها با مهره کاتالیزور می‌شود که توسط سنسور ثبت و تحلیل می‌شود.
سنسور پلیستری یا جفت کاتالیستی
این سنسورها از یک جفت کاتالیستی یا ماده جاذبه استفاده می‌کنند که با حضور گازهای خاص، تغییرات در ویژگی‌های سنسور ایجاد می‌شود. این تغییرات توسط سنسور ثبت شده و به عنوان حضور گاز به برد مرکزی یا ترانسمیتر منتقل می‌گردد.
با توجه به این انواع سنسورها، دتکتورهای گاز می‌توانند به بهترین شکل ممکن انواع مختلف گازها را تشخیص داده و برای اطلاع‌رسانی به مراتب دقیق تر عمل کنند.
انواع گازهای سمی، اشتعالزا و انفجاری
متان (CH4)
متان یک گاز قابل اشتعال و انفجاری است. متداولاً در سیستم‌های گرمایش و پخت، صنعت گاز و در ترکیب با سوخت‌های طبیعی استفاده می‌شود.
پروپان (C3H8)
پروپان یک گاز قابل اشتعال و انفجاری است. برای گرمایش و گاز فندک کاربرد دارد.
بوتان (C4H10)
بوتان نیز از گازهای قابل اشتعال و انفجاری محسوب می‌شود. در کوره ها، آشپزخانه ها و برای تولید حرارت استفاده می‌شود.
هیدروژن (H2)
هیدروژن یکی از قوی‌ترین گازهای قابل اشتعال است. در صنایع نفت گاز و پتروشیمی، نیروگاهی، شیمیایی و آزمایشگاهی کاربرد های فراوانی دارد.
اکسیژن (O2)
اکسیژن خود به تنهایی قابل اشتعال نیست، اما موجب اشتعال و سوختن سایر مواد می‌شود و در فرایندهای مختلف به عنوان یک عامل برای بهتر سوختن، کاربرد دارد.
استیلن (C2H2)
استیلن گازی قابل اشتعال است و در عملیات جوشکاری و برخی فرایندهای صنعتی به کار می‌رود.
کربن‌مونوکسید (CO)
کربن‌مونوکسید یک گاز بسیار سمی است که بدون رنگ و بو بوده و معمولاً از سوختن ناقص و یا احتراق ناکافی مواد آلی بوجود می‌آید. در اثر ورود از طریق تنفس با هموگلوبین خون ترکیب شده، انتقال خون در بافت ها را مختل کرده و منجر به متوقف شدن عملکرد اعضای حیاتی می‌شود.
آمونیاک (NH3)
آمونیاک یک گاز سمی است و چنانچه با پوست و چشم تماس یابد، موجب تحریک تنفس و آسیب به بافت بدن شود. و بیشتر در سردخانه ها و ذوب آهن کاربرد دارد.
سولفید هیدروژن (H2S)
سولفید هیدروژن گازی بسیار سمی و با بوی بد است. به دلیل ایجاد مشکلات تنفسی و تأثیرات سمی بر اعصاب و قلب، منجر به مشکلات جدی سلامتی شود.
کلر (Cl2)
کلر یک گاز سمی است که در شرایط استاندارد به صورت گازی و برنگ زرد است. در تماس با پوست باعث حساسیت و تخریب پوست شده و چنانچه تنفس شود ریه را تحریک و موجب مسمویت ریوی، سرفه و احتقان مجاری تنفسی شود.
کاربرد دتکتور گاز در صنایع مختلف
دتکتورهای گازی به عنوان تجهیزات حیاتی در اکثر صنایع به کار می‌روند.
1. نیروگاه‌ها
برای تشخیص گازهای سمی و قابل انفجار که در فرایند تولید برق به وجود می‌آیند، از دتکتورهای گازی استفاده می‌شود. در این صنعت بیشتر دتکتور گاز متان نصب می‌شود.
2. صنعت نفت و گاز
در پالایشگاه‌ها و ایستگاه‌های انتقال گاز، دتکتورهای گاز جهت اطمینان از ایمنی و جلوگیری از حوادث ناگوار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
3. پتروشیمی
در واحدهای پتروشیمی که با مواد شیمیایی خطرناک کار می‌شود، دتکتورهای گازی برای تشخیص لحظه‌ای گازهای خطرناک به کار می‌روند.
4. معادن و تونل‌ها
دتکتورهای گاز در معادن جهت تشخیص گازهای قابل انفجار یا سمی که در فرایند استخراج مواد معدنی به وجود می‌آیند، استفاده می‌شوند.
5. استخرها
در کلر سازی، استخرها و سوناها جهت تشخیص گاز کلر که برای آب‌شویی استفاده می‌شود.
6. آزمایشگاه‌ها
در آزمایشگاه‌های شیمیایی و فیزیکی، دتکتورهای گاز برای مانیتورینگ انواع گازهای تولیدی یا مصرفی به کار می‌روند.
7. صنعت نفت
در صنایع نفتی جهت تشخیص نشتی گازها و حفظ ایمنی در فرآیندهای تولید، دتکتورهای گازی بکار می‌روند.
8. آب و فاضلاب
در تصفیه‌خانه‌ها و ایستگاه‌های پمپاژ آب و فاضلاب، دتکتورهای گازی جهت تشخیص گازهای خطرناک مورد استفاده قرار می‌گیرند.
9. پالایشگاه‌ها
در پالایشگاه‌ها جهت کنترل و مانیتورینگ فرآیندهای پالایش نفت و تشخیص نشتی‌های گاز از دتکتورهای گازی استفاده می‌شود.
10. مناطق نفتی
در مناطق استخراج نفت، جهت تشخیص و کنترل گازهای خطرناک در محیط‌های استخراج و حفاری از دتکتورهای گازی استفاده می‌شود.
11. آشپزخانه‌های صنعتی و پارکینگ‌ها
در آشپزخانه‌های صنعتی جهت تشخیص نشت گازهای قابل اشتعال و همچنین در پارکینگ‌ها به منظور پیشگیری از حوادث احتراق و انفجار از دتکتورهای گاز استفاده می‌شود.
نکات ضروری در نصب دتکتور گاز
در نصب دتکتور گاز، توجه به ارتفاع نصب و تأثیر وزن گاز نسبت به هوا حائز اهمیت است. گازهای سبک معمولاً در ارتفاعات بالا تجمع می‌یابند و گازهای سنگین مثل کلر تمایل دارند به کف زمین.
همچنین در نصب دتکتور گاز، شرایط جوی مدنظر قرار گیرند. به ویژه در محیط‌های خارجی، اطمینان حاصل شود که دتکتورها مقاوم در برابر شرایط جوی خاص هستند و چنانچه باد بوزد عملکرد صحیحی خواهند داشت یا نه.
قیمت دتکتور گاز
دتکتورهای گازی با توجه به ویژگی‌ها و مشخصات مختلف، از جمله نوع، مدل، تعداد سنسورها و برند، قیمت‌های متفاوتی دارند. بعلاوه، دتکتورهای گاز ضدانفجار نیز معمولاً قیمت بالاتری نسبت به مدل‌های معمولی دارند.
آداک فرایند سپهر به عنوان نماینده رسمی دتکتور پروسنس Prosense در ایران، ارائه دهنده انواع دتکتورهای گاز با گارانتی، خدمات پس از فروش و مشاوره رایگان می‌باشد. برای دریافت لیست قیمت و مشاوره رایگان، می‌توانید با شماره‌های 02177809784 و 09912504051 تماس بگیرید.
نظر شما