«غیربومی ها» باعث خروج ثروت از روستاها می‌شوند | توسعه اولویت باشد

مرجان شرف- بازار؛ نخستین همایش ملی ظرفیت روستا در اقتصاد ملی به همت مرکز آمار و توسعه روستایی در سالن همایش های اجلاس سران با حضور معاون اول رییس جمهور مخبر، سیدامیرحسین مدنی معاون توسعه روستایی و مناطق محروم، سیدعلی روحانی معاون سیاست گذاری اقتصادی، علی کیانی راد موسسه پژوهشهای اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی، نعمت اله رضایی مشاور عالی و معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور، حمید پاداش معاون هماهنگی و نظارت اقتصادی و زیربنایی و مدعوین از تهران، شهرستان ها و روستاها نظیر آق قلای گلستان و از گرمسار برگزار شد.

معاون هماهنگی و نظارت اقتصادی و زیربنایی با بیان اینکه باید به موضوع کشاورزان غیر ساکن در روستا توجه کنیم گفت: در شهرستان انار استان همدان بیش از ۷۰ درصد و بالاترین میزان کشاورزان غیر ساکن را داریم این پژوهش در سال ۱۳۹۳ انجام شده و در پژوهش های جدیدتر مطمئنا این میزان بیشتر خواهد بود.

حمید پاداش افزود: در شمال، جنوب شرق، غرب و جنوب کشور روستاهای این چنینی وجود دارند که روبه گسترش بوده و این موضوع تاثیرات فراوانی نظیر خروج ثروت از روستا و گردش افزوده دارد و بر کشاورزی به لحاظ الگوی کشت سرمایه گذاری و ... تاثیر می گذارد البته باید تاکید کرد که تمام این موارد را باید در محاسبات اقتصادی روستا در نظر داشته باشیم نسبت شهرنشینی با این پدیده روستاییان غیر ساکن نسبت هماهنگ دارد هرچه جمعیت شهر نشینی بیشتر باشد تعداد کشاورزان غیر ساکن نیز بیشتر است.

مشاور عالی و معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور : حضور روستایی در روستا از لحاظ امنیت و مرزداری بسیار دارای اهمیت است اما چالش عدم انسجام مدیریتی در روستا را پیش رو داریم

وی افزود: طبق آمار حدود ۹۳ درصد ارزش افزوده نواحی روستایی در مورد کشاورزی است معدن ۷۲ درصد و صنعت بیش از ۳۰ درصد است اما عمده صنایع کوچک توسط افراد غیر بومی در روستا ایجاد شده طبیعی است که بخش مهمی از ارزش افزوده در روستا نمی ماند و خارج می شود

کارخانه های گچ و ظرفیت های توسعه اقتصادی

معاون هماهنگی و نظارت اقتصادی و زیربنایی گفت: ۵۰ کارخانه گچ در استان سمنان وجود دارد پنج درصد از گچ دنیا توسط کارخانجات این شهر تامین می شود اما در مطالعه ای تاثیر این موضوع بر اقتصاد ۱۸ روستای آن منطقه مورد بررسی قرار و در حد کم ارزیابی شد در واقع صنایع و معادن از منابع روستاییان استفاده می کنند اما سهمی به روستا پرداخت نمی کنند.

پاداش با بیان اینکه مشکلات مربوط به روستا است اما منافع خیر. تقریبا تمام مالکان کارخانجات خارج از حتی سمنان هستند و در سمنان نیز دفتر ندارند چه برسد به روستا گفت: خروج سرمایه از روستا به اشکال متعدد انجام می شود مانند کشاورزی، بهره برداران غیر ساکن و در بحث معادن نیز مالکان غیر بومی

وی اضافه کرد: همچنین در استان لرستان در شهرستان چگینی نیز همین مساله در حوزه سنگ مرمریت رخ می دهد تنها استخراج صورت می گیرد و هیچ کارخانه سنگی حتی در شهرستان نیز وجود ندارد مشکل انفجارها، تردد تریلی ها، مزاحمت بسیار و اشتغال بسیار کم سهم روستا شده است. برای جمع بندی باید به مسائل میان روستا و شهر توجه ویژه ای داشته باشیم تا بتوانیم چنین برنامه هایی را به نحو احسن اجرا کنیم.

تاکید برتوسعه مناطق محروم

مشاور عالی و معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور با بیان اینکه جامعه روستایی به عنوان بخش مولد ویژگی های بخصوصی دارد گفت: شاخص توسعه بر اساس رشد اقتصادی کشور با نفت ۷.۱ و بدون نفت ۴.۲ بوده نرخ بیکاری کاهش پیدا کرده و حدود پنج درصد که طبیعی است رسیده است.

نعمت الله رضایی افزود: در مورد تورم تقریبا نرخ در روستا از شهر بیشتر است در آمار نیز شهری ۴۴.۴ و ۴۴.۶ روستایی است و تولید ناخالص داخلی بیشتر از ۲۷ درصد با احتساب نفت و بدون نفت نیز ۲۱ درصد نشان داده شده است. سهم روستا از تولید ناخالص داخلی با نسبت جمعیتی آن برابر است.

وی گفت: اصل اصالت یا اصل استقرار وجود دارد به معنای اینکه هر کسب و کاری در روستا احداث می شود آثارش را در روستا ببینیم شکاف درآمدی چهل درصدی هزینه ها و درآمد در روستاها وجود دارد ارزش افزوده کشاورزی ۹۳ درصد بوده اما یک اتفاق افتاده و آن اینکه باز توزیع اتفاق نیفتاده است.

متکی به آب هستیم

مشاور عالی و معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور ادامه داد: دوم کماکان متکی به آب هستیم وابستگی اقتصاد روستا به منابع آبی بسیار زیاد است به طوری که ۸۰۰ هزار چاه در روستاها حفر شده در کنار آن روستاها منابعی دارند که به منافع روستا از آنها استفاده نشده و دلایل مختلفی دارد که این منابع برگشت به روستا ندارد.

کارشناس پژوهش صندوق کارآفرین امید: استفاده از انرژی خورشیدی برای خشک کردن علوفه مورد استفاده قرار گرفته که برای کشوری نظیر ایران که مشکل آب وجود دارد بسیار مهم است

رضایی تاکید کرد: حضور روستایی در روستا از لحاظ امنیت و مرزداری بسیار دارای اهمیت است اما چالش عدم انسجام مدیریتی در روستا را پیش رو داریم بیش از ۷۰ دستگاه در روستا منسجم و غیر منسجم به فعالیت مشغول هستند از اینرو، انسجام دستگاه ها باید زیر نظر یک دستگاه حاکمیتی که قدرت داشته باشد قرار گیرد همچنین حمل و نقل روستایی محجور مانده زیرا صاحب مشخصی ندارد سطح مدیریت روستا باید افزایش پیدا کند تا بیشترین مسئولیت و متعاقبا بیشترین پاسخگویی را داشته باشد.

توسعه اقتصاد روستا

در ادامه دو نشست تحولات جمعیتی جریان های مهاجرتی و تاثیر آن ها در اقتصاد روستا با حضور طه نوراللهی کارشناس ارشد جمعیت شناسی و رئیس گروه آمارهای جمعیت و سلامت مرکز آمار ایران، الهام فتحی دکترای جمعیت شناسی و رئیس گروه آمارهای جمعیت و سلامت مرکز آمار ایران، ابوطالب عزیزی، مریم پوررضا و علی اکبر محزون رضا علیزاده دکترای جامعه شناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان

و نشست بعدی الگوهای دانش بنیانی در توسعه روستا که با حضور آزاده حکمی کارشناس پژوهش صندوق کارآفرین امید، ذبیح الله ترابی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس و تخصص در حوزه برنامه ریزی توسعه روستایی، سهیلا مناجاتی کارشناس ارشد شبکه و امنیت، کارشناس ارشد واحد کالا در منطقه دو عملیات انتقال گاز و شرکت نفت، عین اله تاجیک کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، مدیر مسئول موسسه پرنیان و فرهنگ و نور، فعال زیست بوم صنایع فرهنگی و خلاق استان گلستان و همچنین اسماعیل کرمی دهکردی، محمد صادق حسنی، مجتبی پالوج و رضا یوسفیان برگزار شد.

در نشست الگوهای دانش بنیانی در توسعه روستا کارشناس پژوهش صندوق کارآفرین امید با بیان اینکه مقاله ای منتشر شده از فائو که سعی کرده آموزش را در روستاها دانشجویان و تحصیلکرده های جوامع گسترش دهد گفت: موارد مختلفی در این گزارش بیان شده نظیر همکاری پشتیبان کشاورزی با کشاورزان، Vercon به معنای همکاری افزاد چند روستا در برطرف کردن مشکلات خود به عنوان نمونه خرید دستگاه های پیشرفته و استفاده نوبتی بود.

آزاده حکمی افزود: Radcon که همان فقدان شبکه اطلاعات روستایی و بازار مناسب است. فائو این مورد را در شرق آفریقا انجام و برای کشاورزان این منطقه بازار مناسب پیدا شد؛ از موارد دیگر می توان به رادیو روستایی و ارتباطات برای توسعه نام برد که فراتر از رادیو به کمک روستاها می آید.

وی ادامه داد: کیت های آموزشی به منظور شناسایی، کمک به مهارت ها و سنجش نیز به روستاییان تحویل داده شد و در کنار آن، یکپارچه شدن زمین های زراعی که در لهستان مورد بررسی قرار گرفت و با آزمایش آفات و ... مشخص شد که با کمک شرکت های نوآور هر کشاورز در زمین خود چه کشتی داشته باشد ۶۰۰ نفر از روستاییان این طرح را قبول کردند و داخل این طرح کشاورزی کردند. ‌مورد بعدی استفاده از انرژی خورشیدی برای خشک کردن علوفه مورد استفاده قرار گرفته که برای کشوری نظیر ایران که مشکل آب وجود دارد بسیار مهم است، نیز از دیگر موارد مورد بررسی بودند.