بازار؛ گروه بین الملل: در دیدار اخیر هیئت تجاری افغانستان از شرکت ذوب آهن اصفهان، در گفتگوها و توافق صورت گرفته میان مدیرعامل ذوب آهن و وزارت صنعت و تجارت امارت اسلامی افغانستان، اینگونه مقرر شد که این شرکت دانش استخراج معادن سنگ آهن را به افغانستان منتقل کرده، ریل تولیدی ذوب آهن برای توسعه خط آهن افغانستان صادر شود و از معادن غنی افغانستان برای گسترش تولید فولاد در این شرکت استفاده شود.
در همین راستا، می توان گفت که افغانستان دارای این ظرفیت است که با الگوبرداری از تجارب ایران در حوزه صنعت و توسعه به ویژه با استفاده از آهن و صنایع مرتبط با آن، مسیر پیشرفت را طی کند. همکاری در دو کشور در زمینه استخراج معادن سنگ آهن در توسعه روابط تجاری و اقتصادی دو کشور قطعا تاثیر گذار خواهد بود. از طرفی، با توجه اینکه افغانستان کشور زلزله خیزی است و پس از عراق به عنوان دومین مقصد صادرات شرکت ذوب آهن اصفهان، هدف‌گذاری شده است، ایران هم می تواند به توسعه ایمنی ساخت و ساز این کشور با استفاده از تیرآهن(آهن گادر) بال پهن ایرانی کمک کند.
افزون بر این، بر اساس گزارشهای منتشر شده از سوی مسئولین، در چشم انداز ۱۴۰۴ قرار است تا ذوب آهن اصفهان به تولید ۵۰ میلیون تن فولاد در سال برسد؛ برای دستیابی به این هدف، ایران نیازمند استفاده از معادن غنی افغانستان است و افغانستان در این زمینه می تواند نیاز ایران را تامین کند، چرا که ذخایر سرب، لیتیوم و سنگ آهن در این کشور بسیار زیاد است و در مزایده‌هایی که دولت افغانستان برای سنگ‌آهن گذاشته است شرکت‌های ایرانی با همکاری شرکای افغانستانی، بیشترین برنده این مزایده‌ها بوده‌اند.
در همین راستا، ایجاد کنسرسیوم مشترک برای اکتشاف و استخراج معادن متشکل از بزرگترین شرکت‌های فولادی و معدنی در پیشبرد و توسعه روابط تجاری دو کشور تاثیر گذار است؛ ضمن اینکه افغانستان نیز برای توسعه خطوط آهن و سایر پروژه های تولیدی و زیربنایی نیازمند بهره برداری از ظرفیت و مشارکت شرکت‌های ایرانی از جمله ذوب آهن اصفهان و فولاد مبارکه است و توافقات صورت گرفته با ذوب آهن می تواند به پیشرفت کار خط ریلی خواف_هرات که از مدتها پیش تکمیل نشده، کمک کند.
نگاهی به ظرفیت معادن افغانستان
افغانستان با داشتن بیش از ۱۲۰۰ میدان معدنی یکی از منابع غنی ترین کشورهای جهان است. بر اساس برآوردها، ثروت معدنی این کشور سه تریلیون دلار است و شامل منابعی مانند طلا، کرومیت، مس، آهن، سرب، روی، زغال سنگ، گاز طبیعی، نفت، سنگ های قیمتی، لیتیوم، تالک و عناصر مختلف خاکی کمیاب است. بر همین اساس، دولت سرپرست افغانستان با درک پتانسیل تحول آفرینی که این منابع می تواند برای اقتصاد کشور داشته باشد، از دو سال گذشته به دنبال راه های مختلفی برای توسعه آنها بوده است. در همین راستا، در ۳۱ اوت، مقامات امارت اسلامی هفت قرارداد معدنی را با شرکت های داخلی و بین المللی امضا کردند.
در حالی که این قراردادهای تاریخی مستلزم تعهدات بلندمدت پنج تا ۳۰ سال است، شامل انکشاف چهار بلوک آهن در هرات، یک بلوک سرب و روی در غور، ذخایر طلا در تخار و منابع مس عینک دو است. شرکت های شرکت کننده در سه دهه آینده بیش از شش میلیارد دلار سرمایه گذاری خواهند کرد. عواید حاصل از این پروژه ها و فرصت های انکشافی و شغلی مرتبط با آن، رونق بزرگی به اقتصاد افغانستان خواهد داد.
آنها برای بهبود رفاه مردم افغانستان ضروری هستند. در حال حاضر برآورد سود دقیقی که دولت از این پروژه ها دریافت خواهد کرد، ممکن نیست، زیرا اکتشاف سایت های معدنی ادامه دارد. با این حال، طبق قراردادها، دولت افغانستان ۵۶ درصد از سهام معدن طلا، ۱۲ درصد در مس، ۲۰ درصد در سرب و ۱۳ درصد در هر بلوک آهن را حفظ خواهد کرد. جدای از آن، وزارت دارایی نیز مالیات های مربوطه را بر این پروژه ها وضع خواهد کرد که جریان درآمد دیگری را برای دولت ایجاد می کند.
منافع اقتصادی ناشی از قراردادهای معدنی افغانستان فراتر از درآمدزایی است و انتظار می رود توسعه صنعتی را در سراسر کشور تسریع کنند
منافع اقتصادی ناشی از این قراردادها فراتر از درآمدزایی است و انتظار می رود که توسعه صنعتی را در سراسر کشور تسریع کنند. به عنوان مثال، پروژه سرب و روی که به شرکت افغان اینوست مستقر در کابل داده شده است، با مسئولیت اضافی تکمیل ۱۳ درصد باقی مانده از پروژه اتصال برق ۵۰۰ کیلوولتی است که واردات برق از همسایه ترکمنستان را تضمین می کند. این امر به تامین نیازهای رو به رشد انرژی افغانستان کمک کرده و برق تقریباً برای تمام پارک های صنعتی افغانستان را تامین می کند و باعث می شود ساعات کاری آنها از ۱۲ ساعت به ۲۴ ساعت افزایش یابد.
افزون بر این، افزایش منبع برق می تواند به توسعه زراعت افغانستان نیز کمک کند. در حال حاضر، اکثر فعالیت های کشاورزی در کشور به کار دستی متکی است، در حالی که دسترسی بهتر به برق می تواند به مکانیزه شدن این بخش کمک کند. به گفته رئیس اتاق صنایع و معادن افغانستان، تامین برق اضافی از ترکمنستان می تواند تولیدات کشاورزی و صنعتی را به میزان دو میلیارد دلار افزایش دهد.
همچنین، پروژه اتصال برق نیز باعث کاهش قبض برق این کشور خواهد شد و برق ترکمنستان با قیمت کمتر فروخته می شود. واردات آن هزینه ها را کاهش می دهد و به دولت افغانستان این امکان را می دهد که با دو تامین کننده برق دیگر خود یعنی ازبکستان و تاجیکستان در مورد نرخ های بهتر مذاکره کند. انکشاف معادن آهن همچنین به نفع توسعه صنعتی افغانستان خواهد بود، زیرا سنگ آهن کارخانه های متعدد فولاد را در این کشور تامین می کند.
همزمان، معدن سرب تامین مداوم مواد خام را برای هشت شرکت داخلی تولید کننده باتری تضمین کرده و افغانستان را به صورت بالقوه به کشور صادر کننده باتری تبدیل می کند. این پروژه های معدنی همچنین با کمک به مقابله با نرخ بالای بیکاری ناشی از خاتمه کار برای افغان هایی که برای پیمانکاران خارجی و پیمانکاران فرعی پس از خروج نیروهای خارجی در سال ۲۰۲۱ کار می کنند، به نفع افغانستان خواهد بود.
بر همین اساس، انتظار می رود فعالیت های مرتبط با این پروژه ها برای بیش از ۵۰ هزار نفر در زمینه های مختلف فرصت های شغلی ایجاد کند. اینها شامل مشاغل زمین شناسان، مهندسان، معدنچیان، اپراتورهای ماشین آلات، پرسنل حمل و نقل، سازندگان تجهیزات، متخصصان تدارکات و پرسنل امنیتی است. علاوه بر این، شرکت های معدنی موظف به سرمایه گذاری در طرح های توسعه جامعه به عنوان بخشی از قراردادهای خود هستند. این امر فرصت های شغلی بیشتری در مراقبت های بهداشتی، آموزش و پرورش و سایر بخش ها با هدف ارتقای کیفیت زندگی برای جوامع محلی ایجاد می کند.
این ابتکارات پتانسیل کاهش فقر و ارتقاء استانداردهای زندگی را دارند، به ویژه در ولایات به شدت محروم، مانند غور. پروژه های معدنی همچنین به دولت افغانستان در مورد یک مسئله مهم دیگر کمک خواهد کرد و آن مسئله چیزی نیست جز بی ثباتی پول افغانی. پس از خروج نیروهای خارجی و خروج پیمانکاران متعدد، سپرده گذاران در بانک های افغانستان به سرعت صدها میلیون لار را به حساب های خارجی واریز کردند که این کشور را با کمبود شدید ارز روبرو کرد. این کاهش ارزش پول افغانی را تحت تأثیر منفی قرار داد و بانک ها با خطر ورشکستگی مواجه شدند. همچنین بانکها مجبور شدند برای نجات پول افغانی به سیاست های تثبیت پولی فوری متوسل شوند و موفق هم شدند، اما کشور همچنان به ارز خارجی نیاز دارد.
پروژه های معدنی برای تقویت هجوم ارز خارجی به افغانستان آماده است؛ در حالی که هر یک از این هفت معدن دارای شرکای اروپایی و آسیایی هستند که به خوبی برای تسهیل صادرات مواد فرآوری شده به بازارهای بین المللی مجهز هستند
پروژه های معدنی برای تقویت هجوم ارز خارجی به کشور آماده است؛ در حالی که هر یک از این هفت معدن دارای شرکای اروپایی و آسیایی هستند که به خوبی برای تسهیل صادرات مواد فرآوری شده به بازارهای بین المللی مجهز هستند. بر همین اساس، انتظار می رود این هجوم ارز خارجی به ثبات افغانستان کمک قابل توجهی کند و چشم انداز اقتصادی کشور را تقویت نماید.
در واقع، قراردادهای استخراج معادن که در ماههای گذشته امضا شد، یک فرصت متحول کننده برای افغانستان است. آنها نه تنها عواید مورد نیاز را برای افغانستان فراهم می کنند، بلکه زندگی افغان ها را نیز بهبود می بخشند و برای آنها شغل و شرایط زندگی بهتر فراهم می کنند.؛ ضمن اینکه این امر می تواند یک لحظه مهم در تاریخ اقتصادی کشور باشد. طالبان پس از از بین بردن بیش از ۹۰ درصد کشت مواد مخدر از زمان خروج ارتش ایالات متحده، به دنبال بهره برداری از ثروت معدنی افغانستان به ارزش سه تریلیون دلار بوده اند.
دولت تحت رهبری طالبان در افغانستان در یک سپتامبر اعلام کرد که هفت قرارداد استخراج معدن به ارزش ۶.۵ میلیارد دلار بین کابل و شرکت های محلی که برخی از آنها شرکای خارجی در چین، ایران و ترکیه دارند، امضا شده است. بر اساس شرایط قرارداد، این شرکت ها سنگ آهن، سرب، روی و طلا را در چهار ولایت هرات، غور، لوگر و تخار استخراج و فرآوری خواهند کرد. در بیانیه ای درباره قراردادهای منعقد شده در این زمینه، معاون نخست وزیر در امور اقتصادی گفت که این توافقنامه ها هزاران شغل ایجاد می کند و وضعیت اقتصادی کشور را به طور قابل توجهی بهبود می بخشد.
مقامات افغان معتقدند که اگر افغانستان چند سال آرامش داشته باشد و امکان توسعه منابع معدنی خود را فراهم کند، می تواند ظرف یک دهه به یکی از ثروتمندترین کشورهای منطقه تبدیل شود و ذخایر لیتیوم در افغانستان می تواند با ذخایر بولیوی که بزرگترین ذخایر شناخته شده جهان است رقابت کند
در سال ۲۰۱۰، مقامات نظامی و زمین شناسان ایالات متحده فاش کردند که این کشور، که در چهارراه آسیای مرکزی و جنوبی قرار دارد، دارای ارزش یک تریلیون دلاری در ذخایر معدنی است. در همین راستا، مقامات این کشور معتقدند که اگر افغانستان چند سال آرامش داشته باشد و امکان توسعه منابع معدنی خود را فراهم کند، می تواند ظرف یک دهه به یکی از ثروتمندترین کشورهای منطقه تبدیل شود و حتی ذخایر لیتیوم در افغانستان می تواند با ذخایر بولیوی که بزرگترین ذخایر شناخته شده جهان است رقابت کند.
برای چندین دهه، کشت تریاک منبع درآمد اصلی کشاورزان افغان بود که تحت اشغال نظامی بودند. با این وجود، در نوامبر ۲۰۲۱، یک تاجر این مواد مخدر ادعا کرد که تمام سودها به کشورهای خارجی می رود. افغان ها فقط نیروی کار را تامین می کنند. بر اساس گزارش سازمان ملل، حدود ۳۵۲ میلیارد دلار از سود مواد مخدر حاصل از کشت خشخاش در افغانستان به سیستم مالی غرب، از جمله از طریق بزرگترین بانک های ایالات متحده در سال ۲۰۰۹، جذب شد. از زمانی که طالبان در سال ۲۰۲۱ حکومت را بر این کشور به دست گرفتند، ایالات متحده محاصره اقتصادی را اعمال کرد و میلیاردها دلار از ذخایر خارجی این کشور را مسدود نمود که به یکی از بدترین بحران های بشردوستانه در جهان دامن زده است.
به گفته مسولان وزارت معادن و پترولیم، تفاهم نامه هایی در زمینه استخراج معدنی آهن، سرب و سنگ های قیمتی امضا شده که در مجموع ۹ معدن بزرگ و ۴۴ معدن کوچک در قرارداد گنجانده شده است. معادن بزرگ به شرکت های داخلی و خارجی و معادن کوچک فقط به شرکت های داخلی سپرده شده است. از سویی هم اتاق تجارت و سرمایه گذاری گفته است که تا زمانی که افغانستان به خودکفایی نرسد، امکان استخراج و پروسس صد در صد در کشور وجود نخواهد داشت.
بر اساس گزارشهای اعلام شده از سوی مقامات، اکثر شرکت های خارجی که قرارداد معادن افغانستان را برنده شده اند از ایران، ترکیه، چین و انگلیس هستند
در همین راستا مسئولین افغانستان اعلام کرده اند که ما تلاش می کنیم تا معادن خود را به گونه ای استخراج کنیم که این روند در افغانستان انجام شود، اما تا زمانی که به این روند برسیم، باید ۵۰ درصد از روند را در اینجا داشته باشیم و سپس به خارج از کشور برویم. برخی از کارشناسان اصرار دارند که استخراج باید به صورت استاندارد انجام شود و بهتر است کمیسیونی در این بخش ایجاد شود و در راس کمیسیون افراد حرفه ای و زیر نظر امارت اسلامی باشند.
بر اساس گزارشهای اعلام شده از سوی مقامات، اکثر شرکت های خارجی که قرارداد معادن افغانستان را برنده شده اند از ایران، ترکیه، چین و انگلیس هستند. در دوسال گذشته، مجوز استخراج بیش از ۱۰۰ معدن کوچک و بزرگ افغانستان به شرکت‌های خصوصی ایرانی واگذار شده و روند استخراج این معادن جریان دارد.
در این راستا، برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت مشخصی از سوی ایران طراحی شده و این موضوع در حالی مطرح است که پیش از این چین اعلام کرده بود که استخراخ نفت را از چاه‌های نفت قشقری را آغاز کرده است.
نظر شما