بازار؛ مریم مختاری: ایران و پاکستان به‌عنوان دو کشور همسایه و تأثیرگذار در منطقه غرب آسیا، دارای مرز مشترک، اشتراکات دینی و مذهبی، فرهنگ و آداب‌ورسوم نزدیک به هم می‌باشند.
تجارت با این کشورها نسبت به سایر کشورها کم‌هزینه‌تر و آسان‌تر است و انتظار این است که دو کشور روابط تجاری گسترده‌ای داشته باشند.
این امر در شرایط فعلی و باوجود تحریم‌های ظالمانه علیه کشور، اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند.
توسعه تجارت خارجی با کشورهای همسایه می‌تواند تا حد زیادی تحریم‌ها را بی‌اثر کرده و به تولید کشور رونق ببخشد و لذا پاکستان به عنوانی یکی از کشورهای همسایه با شرایط خاصی که دارد می‌تواند یکی از اهداف عمده صادراتی کالاهای ایرانی باشد.
گفتنی است با توجه به اینکه روند واردات از کشور پاکستان به استان خراسان رضوی با روند کاهشی روبرو بوده و از طرفی صادرات این استان به کشور پاکستان در طی سال گذشته و به‌ویژه سال ۱۳۹۷ با رشد تصاعدی همراه شده است لذا این موضوع بیانگر این است که خراسان رضوی ظرفیت قابل‌توجهی در گشایش بازارهای جدید برای محصولات تولید کشور دارد.
فرصت‌های گسترش صادرات به پاکستان
نیاز پاکستان به انرژی و خدمات فنی بیش از هر حوزه دیگری قابل‌توجه و سرمایه‌گذاری است زیرا بزرگ‌ترین مسئله‌ای که در حال حاضر پس از مسائل امنیتی با آن روبروست نیاز شدید به تأمین برق و انرژی است.
این در حالی است که ایران به‌عنوان یک کشور غنی ازلحاظ انرژی می‌تواند با صدور خدمات فنی-مهندسی و تأمین برق و گاز برای این کشور و هم‌چنین مشاوره‌های تخصصی به شرکت‌های پاکستانی جایگاه خود را در بازار این کشور تثبیت و اقتصاد پاکستان را تحت تأثیر قرار دهد.
با توجه به اینکه روند واردات از کشور پاکستان به استان خراسان رضوی با روند کاهشی روبرو بوده و از طرفی صادرات این استان به کشور پاکستان در طی سال گذشته و به‌ویژه سال ۱۳۹۷ با رشد تصاعدی همراه شده است لذا این موضوع بیانگر این است که خراسان رضوی ظرفیت قابل‌توجهی در گشایش بازارهای جدید برای محصولات تولید کشور دارد
از طرفی عادی شدن روابط هند و پاکستان با توجه به عمق اختلافات دو کشور بعید می‌رسد اما این مسئله می‌تواند برای دیگر همسایگان پاکستان ازجمله ایران حائز اهمیت باشد به‌شرط آن‌که با پیشنهادت جذاب تجاری و اقتصادی بتواند منافع دو طرف را تأمین کند.
حجم متنوعی از کالاها از قبیل روغن‌های صنعتی، فرش ماشینی، کف‌پوش‌ها، کاشی و سرامیک، میوه و صیفی‌جات، حبوبات، پسته، خرما، مواد پلاستیکی، پوست خام و قیر به پاکستان صادر می‌شود و باید با دیپلماسی اقتصادی و تجاری فعال حجم صادرات را افزایش داد.
موانع عمده صادرات به پاکستان
بازار پاکستان یک بازار کاملاً رقابتی است و اتاق‌های بازرگانی، اتحادیه‌ها و تشکل‌ها نقش بسیاری پررنگی در اقتصاد این کشور دارند اما نقش دولت تنها قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری است و دخالتی در بازار ندارد.
همین موضوع یکی از عوامل پائین بودن نرخ تورم و بیکاری در این کشوراست بنابراین یکی از شروط ورود و ماندگاری در بازار پاکستان با توجه به رقابت‌پذیری کالاها و خدمات است.
از سوی دیگر سابقه بیش از ۲۰ ساله عضویت در سازمان تجارت جهانی و داشتن تجارت آزاد با کشورهای آسیایی مثل چین و مالزی، رقابت ورود به بازار پاکستان را سخت‌تر از سایر کشورهای همسایه کرده است.
یکی دیگر از مشکلات اصلی تجارت با پاکستان قاچاق کالا است که به‌واسطه مرزهای طولانی و با ایمنی پائین تر با حضور گروهک‌های تروریستی و عدم کنترل مرزهای مشترک به‌خصوص از طرف پاکستان این موضوع تشدید شده است.
بازار پاکستان یک بازار کاملاً رقابتی است و اتاق‌های بازرگانی، اتحادیه‌ها و تشکل‌ها نقش بسیاری پررنگی در اقتصاد این کشور دارند اما نقش دولت تنها قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری است و دخالتی در بازار ندارد
تحریم‌های ایالت متحده آمریکا پس از خروج برجام از دیگر موانع تجارت با پاکستان و گسترش همکاری‌های اقتصادی است که باعث ایجاد مشکلاتی در حوزه انتقال از روند صادرات کالا می‌شود.
توصیه‌های سیاسی
در همین راستا توصیه می‌شود تقویت نقش سفارت‌خانه‌ها به‌عنوان یک مرجع بالقوه معرفی ظرفیت‌های اقتصادی ایران در کشور پاکستان، با ایجاد زمینه سرمایه‌گذاری‌های خارجی برای کشور و برقراری روابط کارگزاری بانکی، صدور ضمانت‌نامه بانکی برای پروژه‌های خدمات فنی و مهندسی، ایجاد خطوط اعتباری و تسهیل تبادل اسناد و رفع موانع غیر تعرفه‌ای در دستور کار قرار گیرد.
هم‌چنین سرمایه‌گذاری مشترک به‌ویژه در حوزه‌های نساجی، چرم و صنعت بسته‌بندی با توجه به ظرفیت خوب پاکستان ازجمله بسترهای قابل‌توجه در بازار پاکستان است.
تقویت سرمایه‌گذاری مشترک در منطقه آزاد چابهار با ایجاد واحدهای مشترک برای صادرات کالا به پاکستان و صادرات مجدد کالا به کشورهای ثالث و هم‌چنین تأمین نیاز بازار داخل در برخی از اقلام نیز در توسعه روابط تجاری با این کشور تأثیرگذار است.
شناسایی و معرفی نیازهای خدمات فنی- مهندسی موردنیاز پاکستان و حضور به‌موقع شرکت‌های داخلی و هم‌چنین ایجاد شبکه توزیع محصولات ایرانی در جهت معرفی مزیت‌های رقابتی کالا و خدمات ایران در بازار پاکستان ازجمله راهکارهای پیشنهادی در این راستا است.
برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی برای شناسایی کالاهای ایرانی در بخش‌های کشاورزی و مواد غذایی، شیمیایی، پتروشیمی و نساجی باهدف فروش و بازاریابی و هم‌چنین اعطای نمایندگی فروش و پخش کالاهای ایران از سوی تولیدکنندگان ایرانی به بازرگانان پاکستان و ایجاد شبکه خدمات پس از فروش از دیگر ضرورت‌هایی است که برای بهبود روابط تجاری می‌بایست مدنظر قرار بگیرد.
و در آخر توسعه پیمان پولی برای استفاده از پول‌های محلی در تجارت با پاکستان و کنار گذاشتن دلار از روند معاملات ازجمله راه‌کارهایی که می‌تواند توسعه تجارت خارجی استان خراسان رضوی و ایران اسلامی را با کشور پاکستان تضمین کند.
کارشناس اداره کل امور اقتصادی و دارایی خراسان رضوی
نظر شما