بازار؛ گروه استانها: پرورش شتر در کشورمان سابقه‌ای دیرینه دارد و شتر یکی از سودمندترین دام‌هایی است که می‌تواند مورد توجه پرورش دهندگان قرار بگیرد. سازگاری این حیوان با اقلیم گرم و خشک کشور، کار پرورش شتر را برای دامداران ایرانی آسان کرده است.
با اینکه آذربایجان شرقی یکی از مناطق سردسیر کشورمان است ولی خشک شدن حوزه دریاچه ارومیه و شور شدن آب‌های کشاورزی و همچنین تبدیل زمین‌های سطح حوزه این دریاچه به حالت کویری همه شرایط را برای پرورش شتر در این استان فراهم ساخته است چراکه این حیوان به دلیل شرایط خاص فیزیکی برای زندگی در شرایط سخت مناسب است.
ظرفیت این استان به اندازه‌ای است که می‌تواند یکی از قطب‌های پرورش شتر به حساب آید ولی متأسفانه تاکنون از این ظرفیت به صورت مطلوب بهره‌ای برده نشده است و مسئولان امر از پتانسیل شتر و سود بالای آن برای دامداران و روستاییان استان غفلت کرده‌اند.
پرورش شتر سرمایه گذاری آینده نگرانه
طبق آخرین گزارش سازمان جهانی اقتصاد در سال ۲۰۱۶ نظر به ویژگی‌های بارز حیوان شتر، بسیاری از دانشمندان معتقد هستند با توجه به مخاطراتی که در آینده دنیا با آن مواجه است بی‌تردید ناجی جان انسان‌ها در مساله تأمین خوراک، شترها هستند.
شتر در غذا خوردن بسیار قانع است و همچنین در برابر بیماری‌ها مقاومت بیشتری نسبت به بقیه دام‌ها دارد. وزن شتر در سال سوم پرورش بیشتر از پانصد کیلوگرم می‌شود. به همین دلیل پرورش دادن و استفاده از گوشت آن بسیار مورد توجه است.
همچنین از شیر شتر نیز استفاده می‌شود و بسیار مقوی و لذیذ است. قیمت شیر شتر هم گران‌تر از شیر گاو و گوسفند است و می‌تواند سود بالایی برای پرورش دهندگان شیر باشد.
با اینکه بهترین مناطق برای پرورش شتر نیمه جنوبی و شرقی کشور هستند که اقلیم بیابانی و نیمه بیابانی دارند اما در تبریز و اسکو و حتی آذرشهر هم کسانی هستند که دراین زمینه سرمایه گذاری کرده و موفق هم شده‌اند.
رونق شترداری در روستاهای حوزه دریاچه ارومیه
شترداری در شوره‌زارهای آذربایجان شرقی در این سال‌های اخیر رونق گرفته است و در این بین روستاییان شترهای تک‌کوهانه پرورش می‌دهند.
حوضه آبریز دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی به دلیل تغییر اقلیم، خشکسالی و شوری، تبدیل به شوره‌زار شده و برخی نواحی نیز به صورت کویر درآمده اما در گرمای بالای این منطقه، روستاهایی در نزدیکی دریاچه ارومیه قرار دارند که محل پرورش شترهای تک کوهانه است.
یکی از این روستاها «شور کت» به معنی روستای شور است که در نزدیکی دریاچه ارومیه قرار دارد. این روستا که زمانی وقتی دریاچه ارومیه پرآب شده بود در خطر رفتن زیرآب بود ولی در سال‌های اخیر با خشک شدن دریاچه بیشتر زمین‌های آن تبدیل به شوره زار شده است و مردم روستا به جای کشاورزی شغل دامداری و پرورش شتر را انتخاب کرده‌اند.
روستاییان خود وارد عمل شدند
حکیمه قدرت پور یکی از روستاییان شور کت و یا خورخور در زبان محلی است، او در گفت و گو با خبرنگار بازار می‌گوید: سه سال است که به شغل پرورش شتر مشغول است.
وی با بیان اینکه پرورش شتر سودآور است، ادامه می‌دهد: در ابتدا و بعداز خشک شدن دریاچه ارومیه روستاییان کشاورز در خطر بیکاری بودند چراکه همه زمین‌ها شوره زار شده بود و چاه‌ها نیز آب شور داشتند که با همفکری هم تصمیم به پرورش شتر گرفتیم.
وقتی شتر مانع مهاجرت روستاییان به شهر شد
این پرورش دهنده شتر می‌گوید: در آن سال‌ها فقط چند نفر در این روستا شتر پرورش می‌دادند و بقیه روستاییان فکر می‌کردند که این کار سودآور نیست و برخی نیز به شهرها مهاجرت کردند ولی بعداز مدتی شاهد سود بالای آن شدند.
این کارآفرین برتر شهرستانی می‌افزاید: در آن زمان بنده نیز تصمیم به مهاجرت به شهر داشتم چراکه می‌ترسیدم از این کار سودی نداشته باشیم ولی این چنین نشد و در روستا ماندیم و کار خود را گسترش دادیم.
وی ادامه می‌دهد: ما الان چندین کارگر نیز داریم و علاوه بر شترداری اقدام به ذبح و فروش گوشت شتر و شیر آن می‌کنیم. از این کارآفرینی که داشته‌ام خوشحال هستم.
وی با بیان اینکه ویتامین ۳ در شیر شتر سه برابر شیر گاو است، می‌گوید: مهمترین ماده معدنی در شیر شتر، آهن است و شیر این حیوان به علت کلسترول و لاکتوز کم در درمان آسم توصیه می‌شود.
از فروش شیر و گوشت تا صادرات پوست و پشم شتر
یکی دیگر از پرورش دهندگان شتر در شهر ایلخچی در گفت و گو با خبرنگار بازار می‌گوید: ما علاوه بر فروش شیر و گوشت شتر اقدام به فروش پوست و پشم آن نیز می‌کنیم.
محمدعلی اسدی می‌افزاید: پوست و پشم شتر در صنایع نساجی کاربردهای خاص دارد که مشتریانش تضمین شده هستند. کوهان شتر نیز مثل دنبه گوسفند مصرف خوراکی دارد و علاوه بر آن با استعمال خارجی در مفاصل و ماهیچه‌ها خواص تقویتی، رفع درد و درمان دارد.
وی با تاکید بر اینکه وی در خصوص نحوه پرورش شتر در این منطقه می‌گوید: بیشتر شترها در روستاهای نزدیک دریاچه ارومیه پرورش داده می‌شود و روش ما سنتی است چراکه هنوز سرمایه گذاران بزرگی برای حوزه پرورش صنعتی شتر ورود نکرده‌اند.
اسدی با بیان اینکه شتر از حیوانات سوددهی است که در برخی از مناطق ایران به صورت سنتی نگهداری می‌شود، می‌افزاید: شترداری فواید بسیار زیادی دارد که عوائد زیادی را نصیب بهره برداران خود می‌کند و از پوست، گوشت، شیر، کرک، و کوهان شتر می‌توان استفاده کرد و استفاده از هرکدام از این موارد می‌تواند صنعت پرورش شتر را به صنعتی سودآور تبدیل کند.
وی ادامه می‌دهد: شتر با قناعتش در خوراک و آب در مقابل بیماری‌ها و از همه مهم‌تر اختلاف دما بسیار مقاوم است.
اسدی بیان می‌کند: چون خوراک شتر از انواع گیاهان و درختچه‌ها و خارهای بیابان تأمین می‌شود، هزینه تهیه خوراک برای این دام پایین است.
شیر ۱۰ هزار تومان و گوشت ۱۵۰ هزار تومان
در روستای شور کت ایلخچی مغازه‌های زیادی نیز وجود دارند که اقدام به فروش شیر و گوشت شتر می‌کنند. در این مغازه‌ها شیر شتر کیلویی به قیمت ۱۰ هزار تومان و گوشت آن به قیمت کیلویی ۱۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
نکته جالب اینکه مردم بیشتر شهرهای اطراف این روستا برای خرید شیر و گوشت شتر به شور کت می آیند و این کار باعث سود خوب مردم و رونق این صنعت در روستا شده است.
شیر شتر دارای فواید و خواص فوق العاده است و مصرف آن برای سلامتی و زیبایی بسیار مفید است. ویتامین‌های B۱ و B۲ شیر شتر بیشتر از شیر گوسفند و B۶ و B۱۲ و پروتئین آن مشابه شیر گاو و از شیر انسان بالاتر، اما اسیدفولیک آن پایین است.
شیر شتر کالری و چربی اشباع شده کمتری نسبت به شیر گاو دارد. یک لیوان شیر شتر فقط ۱۱۰ کالری و ۴.۵ گرم چربی دارد، در حالی که شیر گاو ۱۵۰ کالری و ۸ گرم چربی دارد. شیر شتر همچنین تقریباً نصف شیر گاو چربی اشباع شده دارد، یعنی ۳ گرم در برابر ۸ گرم.
پرورش ۱۷۰۰ شتر تک کوهان در آذربایجان شرقی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز در گفت و گو با خبرنگار بازار از پرورش یک هزار و ۷۰۰ شتر تک کوهان در این استان خبر می‌دهد و می‌گوید: در سال‌های اخیر و بعداز خشک شدن دریاچه ارومیه پرورش شتر در روستاهای اطراف دریاچه ارومیه و دیگر مناطق شوره زار استان رونق گرفته است.
اکبر فتحی با اشاره به اینکه شترها از علف‌های هرز و دیگر گیاهان خودرو در شوره زارها تغذیه می‌کنند، ادامه می‌دهد: پرورش شتر بسیار سودده بوده و برای همین مورد توجه روستاییان آذربایجان شرقی قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه ما نیز در سازمان جهاد کشاورزی از طرح‌های پرورش شتر حمایت می‌کنیم، می‌افزاید: در شهرهای اسکو، کلیبر، هریس، میانه و تبریز پرورش شتر رونق گرفته است و حمایت‌های لازم از طریق صدور پروانه و تخصیص نهاده و تسهیلات به این واحدها انجام می‌گیرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی در خصوص بازار شیر و گوشت شتر نیز می‌گوید: شیر شتر در داخل استان خریداران زیادی داشته و تمام شیر تولیدی در این استان و استان‌های همجوار به فروش می‌رسد ولی گوشت شتر چندان خریداری ندارد و به دیگر مناطق کشور صادر می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: البته صادرات این محصول خیلی کم است چراکه پرورش آن صنعتی نبوده و سنتی است.
فتحی با تاکید بر اینکه بیشتر شترهای پرورش یافته در آذربایجان شرقی تک کوهانه هستند، می‌گوید: البته در برخی از شهرها همچون میانه نیز شتر دوکوهانه پرورش داده می‌شود.
با تمام این اوصاف و با توجه به اینکه شاهد تداوم خشکسالی در استان و حرکت سیمای زراعی منطقه به ویژه نواحی دریاچه ارومیه به سمت رویش گیاهان خودرو و پوشش گیاهی فقیر هستیم، این مناطق مستعد پرورش شتر بوده و باید زمینه حضور سرمایه گذاران و واحدهای صنعتی بزرگ پرورش شتر فراهم شود و این سرمایه گذاری پرسود تنها به روش سنتی محدود نشود.
نظر شما