بازار؛ گروه انرژی: رکورد شکنی‌های مصرف برق ادامه دارد و بر اساس آخرین آمار اعلامی میزان مصرف از ۵۶ هزار مگاوات هم گذر کرده است. این حجم از مصرف در شرایطی رخ داده که طبق گزارش سازمان هواشناسی هفته آینده گرمای بی سابقه‌ای سراسر کشور را فرا خواهد گرفت. حالا نگرانی‌ها نسبت به وقوع خاموشی در کشور قوت گرفته است. بر اساس آماری که رضا اردکانیان وزیر نیرو به تازگی اعلام کرده ظرفیت تولید برق کشور چیزی حدود ۵۸ هزار مگاوات است و در صورتی که بیشتر از این مصرف کنیم، ناچار به خاموشی هستیم.
خاموشی‌هایی که این روزها متهم اصلی آن وسایل سرمایشی است. وزارت نیرو می‌گوید که ۲۱ هزار مگاوات از ۵۶ هزار مگاوات برق مصرفی در کشور صرف دستگاه‌های سرمایشی می‌شود. اما اضافه مصرف تنها دلیل افزایش نگرانی‌ها نسبت به آینده صنعت برق نیست.
آنگونه حمیدرضا صالحی نایب رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران به بازار می‌گوید: بخش زیادی از مشکل امروز ناشی از کاهش سرمایه‌گذاری در سال‌های گذشته است. سرمایه‌گذاری که به گفته این فعال صنعت برق نرخ رشدش حالا منفی شده است. «در پایان دولت هفتم و هشتم ۴۰ هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی داشته و ۱۷ هزار مگاوات پروژه در دست احداث با رشد بالای ۷۰ درصدی در کشور وجود داشت. به عبارت دیگر معادل ۴۵ درصد ظرفیت نیروگاهی سرمایه‌گذاری جدید در این حوزه صورت گرفته بود. در پایان دولت نهم و دهم فصل دروی بذرهایی که در دولت‌های قبل کاشته شده بود رسید و ظرفیت نیروگاهی به ۶۰ هزار مگاوات رسید اما نیروگاه‌های در دست ساخت ما تنها ۵ هزار و ۵۰۰ مگاوات یعنی ۵ درصد ظرفیت موجود بود. از همان موقع هشدارهایی را که نسبت به تامین برق و روند کاهشی سرمایه‌گذاری در این صنعت به مسئولین دادیم اما هیچ توجهی به آن نشد.»
او ادامه می‌دهد: در دولت یازدهم و دوازدهم شرایط بدتر هم شد. نه دولت پولی برای سرمایه‌گذاری داشت و نه بخش خصوصی حاضر به ورود به این صنعت بود.
در پایان دولت هفتم و هشتم ۴۰ هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی داشته و ۱۷ هزار مگاوات پروژه در دست احداث با رشد بالای ۷۰ درصدی در کشور وجود داشت. به عبارت دیگر معادل ۴۵ درصد ظرفیت نیروگاهی سرمایه‌گذاری جدید در این حوزه صورت گرفته بود. در پایان دولت نهم و دهم فصل ظرفیت نیروگاهی به ۶۰ هزار مگاوات رسید اما نیروگاه‌های در دست ساخت ما تنها ۵ هزار و ۵۰۰ مگاوات یعنی ۵ درصد ظرفیت موجود بود
سرمایه‌گذاری منهای امنیت اقتصادی
هرچند که دولت برق را به قیمت یارانه ای در اختیار مردم قرار می‌دهد، اما خرید آن از بخش خصوصی بر اساس قیمت مصوب و تمام شده صورت می‌گیرد. با این اوصاف چرا سرمایه‌گذاری در این صنعت جذابیت بالایی برای سرمایه‌گذاران ندارد. سوالی که به گفته محمد پارسا رییس هییت مدیره کنفدراسیون صادرات انرژی ریشه آن را در نبود امنیت لازم برای سرمایه‌گذاری باید جستجو کرد. او به بازار می‌گوید: مشکل اصلی در این صنعت بحث اقتصاد برق است. به عنوان مثال در سال‌های گذشته بسیاری از سرمایه‌گذاران برای ورود به این صنعت وام ارزی از صدوق توسعه ملی گرفته و نیروگاه ساخته اند ولی درآمدشان از صنعت برق به صورت ریالی آن هم با تاخیر است. همین مساله موجب شده که قدرت پرداخت قسط آنها به یک سوم برسد و سرمایه‌گذاری در این صنعت دیگر جذابیت لازم را نداشته باشند.
بر اساس آخرین آمار اعلامی‌وزارت نیرو حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان از دولت طلبکار بوده و به همین میزان هم به پیمانکاران صنعت برق بدهکار است. بدهی که در برخی موارد باید سالها پیش تسویه می‌شده و حالا بعد از گذشت ۳ تا ۴ سال بازهم خبری از پرداخت آن نیست.
پارسا، معتقد است تا زمانی که امنیت سرمایه‌گذاری در کشور ایجاد نشود، سرمایه‌گذاری هیچ اطمینانی نسبت به بازگشت سرمایه خود در موعد مشخص نداشته باشد، نرخ سرمایه‌گذاری هم منفی خواهد بود.
وزارت نیرو حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان از دولت طلبکار بوده و به همین میزان هم به پیمانکاران صنعت برق بدهکار است. بدهی که در برخی موارد باید سالها پیش تسویه می‌شده و حالا بعد از گذشت ۳ تا ۴ سال بازهم خبری از پرداخت آن نیست
تعرفه برق نیمی‌از قیمت تمام شده است
تازه ترین اظهارات وزیر نیرو از زیان سنگین فروش برق برای دولت حکایت می‌کند. به گفته او، قیمت تعرفه فروش برق البته بدون احتساب قیمت سوخت نیروگاه‌ها ۵۰ درصد قیمت تمام شده است. به عبارت دیگر مصرف کنندگان در بدترین حالت تنها نیمی‌از قیمت واقعی برق را پرداخت می‌کنند.
یارانه غیر هدفمندی که حالا میزان مصرف برق در ایران را به چند برابر استانداردهای جهانی افزایش داده است. صالحی در اینباره گفت: اقتصادی که مردم در آن مشارکت نکنند، به هیچ جایی نخواهد رسید. متاسفانه دولت نتوانست شرایطی را فراهم آورد که مردم از مدیریت مصرف خود بهره مند شوند و این اطمینان خاطر در مردم ایجاد شود که اگر انرژی کمتری مصرف کنند، نفع آن مستقیم به جیب آنها خواهد رفت.
به گفته نایب رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، در اقتصاد یارانه ای ما کسانی که مصرف بیشتری می‌کنند یارانه بیشتری دریافت می‌کنند و طبیعی است که در چنین شرایطی یکی از بزرگترین مصرف کنندگان انرژی در جهان باشیم.
او می‌گوید: یک اقتصادی که مبتنی بر پرداخت یارانه است باید به منبع بی نهایتی متصل باشد که بتواند از پس هزینه‌های کشور بر بیاد. هیچ اقتصادی امروز به این منبع بی نهایت وصل نیست. حتی درآمدهای نفتی که ما همواره به آن دل خوش کرده بودیم هم وجود ندارد و باید فکری به حال کشور بکنیم.
ظرفیت تولید نیروگاه های حرارتی کشور در بهترین حالت ۴۹ هزار مگاوات و نیروگاه های آبی حدود ۹ هزار مگاوات است
میزان تولید برق کشور چقدر است
آمارهای اعلامی از طرف وزارت نیرو نشان می‌دهد که ظرفیت اسمی تولید برق کشور ۸۳ هزار و ۳۵۰ مگاوات است که حدود ۷۰ هزار مگاوات آن را نیروگاه حرارتی گازی تأمین می‌کند. البته آنگونه که وزیر نیرو اعلام کرده، میزان تولید این نیروگاه در روزهای گرم تابستان کمتر هم می‌شود. به گفته اردکانیان، اما این نیروگاه‌ها به ازای افزایش یک درجه ای دما هفت دهم درصد و به ازای افزایش هر صد متر ارتفاع از سطح دریا یک درصد افت توان تولید دارند. به عبارت دیگر در بهترین حالت ۴۹ هزار مگاوات از ظرفیت ۷۰ هزار مگاواتی نیروگاه‌های حرارتی عملی است.
در واقع اگر ظرفیت نیروگاه‌های آبی کشور را هم حدود ۹ هزار مگاوات در نظر بگیریم می‌توان ادعا کرد که ظرفیت تولید برق کشور چیزی حدود ۵۸ هزار مگاوات و معادل مصرف روزهای پیک گذشته است. با این اوصاف خطر خاموشی‌ها بسیار نزدیک آن چیزی است که تصور می‌کنیم. خطری که با خاموش کردن حتی یک لامپ یا کم کردن درجه کولرهای گازی خود تنظیم آن روی درجه آسایش خیلی راحت از آن فاصله بگیریم.
نظر شما