بازار؛ گروه بین الملل: شهر ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی در بازه زمانی ۲۲ تا ۲۴ آگوست میزبان پانزدهمین اجلاس گروه اقتصادی بریکس است. اعضای بریکس متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی، به عنوان بخشی از تلاش‌ها برای ایجاد نظم اقتصادی جدید جهانی و رقابت با گروه هفت غربی، به دنبال تقویت این بلوک هستند.
در جدیدترین اقدام مهم این گروه ایران به همراه عربستان، امارات، مصر، اتیوپی و آرژانتین به عضویت این سازمان درآمدند.
کشورهای جنوب جهانی که در این نشست گرد هم می‌آیند، بسیاری از آنها از دیرباز نظام بین المللی تحت رهبری غرب را محکوم کرده‌اند.حدود ۲۰ کشور از جنوب جهانی رسماً درخواست پیوستن به این بلوک را داده‌اند و چندین کشور دیگر نیز ابراز علاقه کرده‌اند، در حالی که این گروه بجز آفریقای جنوبی از سال ۲۰۱۰، هیچ پذیرش جدیدی دریافت نکرده است.
بر اساس گزارش بلومبرگ، با فرض پذیرش اعضای جدید، اگر اعضای علاقمند مانند اندونزی، بزرگترین تولید کننده روغن پالم در جهان، و عربستان سعودی، بزرگترین صادرکننده روغن، به این گروه بپیوندند تا سال ۲۰۴۰ حدود نیمی از تولید جهانی را تولید خواهد کرد. این به معنای تقویت نفوذ جهانی بریکس است. اما در مقایسه، گروه هفت حدود یک چهارم تولید ناخالص داخلی جهانی را تامین خواهد کرد که عملاً نشان دهنده سقوط سهم (G۷) نسبت به ۱۵ سال پیش بود که به ۴۵ درصد رسید. گروه هفت (G۷) متشکل از قدرت‌های صنعتی بزرگ جهان است: ایالات متحده، آلمان، ایتالیا، کانادا، ژاپن، فرانسه و بریتانیا.
با فرض پذیرش اعضای جدید، اگر اعضای علاقمند مانند اندونزی، بزرگترین تولید کننده روغن پالم در جهان، و عربستان سعودی، بزرگترین صادرکننده روغن، به این گروه بپیوندند تا سال ۲۰۴۰ حدود نیمی از تولید جهانی را تولید خواهد کرد
به گفته آنیل سوکلال، نماینده آفریقای جنوبی در بریکس، با پذیرش اعضای جدید در ائتلاف تقریباً نیمی از جمعیت جهان را شامل می‌شود که اکنون ۴۲ درصد است. این گسترش بالقوه که تا حد زیادی توسط رئیس جمهور چین شی جین پینگ آغاز شد و از حمایت روسیه و آفریقای جنوبی برخوردار است، غرب را کم و بیش ناآرام کرده است. زیرا بزرگی گروه بریکس به سخنگوی چین تبدیل می‌شود. در حالی که خوش بینی نسبت به این گسترش در این واقعیت نهفته است که صدایی برای کشورهای نوظهور در جهان تقسیم شده و قطبی شده فراهم می‌کند.
از سوی دیگر، اعضای بریکس به ویژه در برزیل و آفریقای جنوبی با ضعف اقتصادی مواجه هستند، در حالی که چین - دومین اقتصاد بزرگ جهان - از رکود اقتصادی رنج می‌برد. به گزارش خبرگزاری آناتولی، این ضعف احتمالا شانس همگنی بین اعضا را کاهش دهد تا بتواند قدرت اقتصادی و جمعیتی را به یک نیروی سیاسی تبدیل کند که گروه هفت را به چالش می‌کشد. اعضای ناهمگون سیاسی این بلوک در داخل با چالش‌های عمیقی روبرو هستند و بارها و بارها برای ایجاد یک موضع واحد در مورد مسائل جهانی، از جنگ در اوکراین گرفته تا آب و هوا و تجارت، دچار مشکل شده‌اند.
راه‌اندازی ارز مشترک در دستور کار
این اجلاس پیامدهای مهمی برای ژئوپلیتیک جهانی دارد، زیرا دستور کار اصلی آن حول محور راه اندازی یک ارز مشترک در میان کشورهای بریکس است. طبق گزارش Modern Diplomacy، این اقدام که با هدف کاهش تسلط دلار آمریکا در تجارت بین‌الملل انجام می‌شود، پتانسیل تغییر شکل چشم‌انداز ژئوپلیتیکی و به چالش کشیدن برتری ایالات متحده را دارد. در حالی که روسیه، چین، آفریقای جنوبی و برزیل فعالانه از این تغییر حمایت می‌کنند، بی میلی هند به حرکت و موضع نامشخص آن، بحث‌ها را در این زمینه پیچیده می‌کند. همچنین، اقتصادهایی که از نظر قدرت متفاوت هستند و سایر کشورها این ایده را رد می‌کنند، همچنان به عنوان مانعی برای پذیرش یک واحد پولی مشترک هستند.
غرب انتظار ندارد تبلیغات فعلی در مورد حرکت به سمت یک ارز مشترک در میان کشورهای بریکس تأثیر قابل توجهی داشته باشد، زیرا بیشترین تأثیر احتمالا مربوط به پذیرش ارزهای اعضا در پرداخت‌های تجاری باشد. بر اساس داده‌های صندوق، هفت سال پس از اینکه صندوق بین المللی پول ارز چینی را به سبد ارزهای ذخیره خود اضافه کرد، یوان همچنان سهم بسیار کمی از ذخایر کشورهای جهان را تشکیل می‌دهد که از ۲.۵ درصد تجاوز نمی‌کند. به همین ترتیب، اقتصادهای بریکس از فرضیه اثرات منفی بر دلار و سپس بر اقتصاد خود هراس دارند.
همچنین علیرغم نقش بزرگ مورد انتظار بانک توسعه جدید، که توسط «بریکس» برای تبدیل شدن به وزنه تعادلی در برابر صندوق بین المللی پول یا بانک جهانی ایجاد شده، همچنان با ضعف نقدینگی نقدی مواجه است. با وجود این، بازارهای نوظهور از اینکه آمریکا ریاست بانک جهانی و اروپایی‌ها صندوق بین المللی پول را به دست می‌گیرند، عصبانی هستند. در نهایت، ایالات متحده بیشترین تمایل را به هر دو نهاد پولی دارد.
ایالات متحده از دلار و اقتصاد به عنوان ابزاری برای تحریم و فشار بر مخالفان خود استفاده می‌کند. تحریم‌ها ابزاری رایج علیه رقبای خود برای دستیابی به اهداف سیاسی بود. معمولا کشورهای در حال توسعه بزرگترین قربانیان نفوذ آمریکا بوده‌اند
آیا بریکس در سرنگونی دلار موفق خواهد شد؟
برای چندین دهه، دلار آمریکا بر تجارت و معاملات جهانی تسلط داشته و قدرت اقتصادی و ژئوپلیتیکی بی‌نظیری برای ایالات متحده فراهم کرده است. ایالات متحده از دلار و اقتصاد به عنوان ابزاری برای تحریم و فشار بر مخالفان خود استفاده می‌کند. تحریم‌ها ابزاری رایج علیه رقبای خود برای دستیابی به اهداف سیاسی بود. معمولا کشورهای در حال توسعه بزرگترین قربانیان نفوذ آمریکا بوده‌اند. احساس فزاینده‌ای علیه هژمونی، برتری و اجبار آمریکا در این کشورها وجود داشت. بسیاری از کشورها یا رهبران، در گذشته با کمک دلار آمریکا علیه هژمونی آمریکا موضع گرفتند اما در نهایت ایالات متحده آنها را نادیده گرفت. بدترین قربانیان عبارتند از: عراق، ایران، لیبی و برخی از کشورهای آمریکای جنوبی و آمریکای لاتین.
اما اکنون با ظهور اژدهای چین و دیگر کشورها، وضعیت به‌طور چشمگیری تغییر کرده و پیشنهاد راه‌اندازی ارز مشترک برای کشورهای بریکس یا دلارزدایی با هدف تغییر این وضعیت موجود است، زیرا احتمالاً نفوذ آمریکا را کاهش می‌دهد. بریکس اتحاد نیرومندی است و نقش بزرگی در تجارت و سرمایه گذاری جهانی ایفا می‌کند و مهمتر از همه، این گروه در موقعیتی است که اقتصاد جهانی را در کل به شرق سوق دهد. این گام نشان دهنده نارضایتی فزاینده از تسلط جهانی دلار آمریکا و فشار به سمت برتری شرقی است.
سارنگ چیدور، مدیر برنامه جهانی جنوب در موسسه کوئینسی، به فارین پالیسی گفت: «جنوب جهانی از نزدیک اجلاس بریکس در ژوهانسبورگ را تماشا خواهد کرد، به این امید که این گردهمایی رو به رشد برخی از قدرت‌های بزرگ و متوسط جهانی باعث پیشرفت در توسعه بریکس شود. حکومت بد جهان تحت رهبری آمریکا شکاف‌های بزرگی ایجاد کرده است.»
چیدور خاطرنشان کرد: در زمانی که بازارهای نوظهور از بار همه‌گیری کرونا و جنگ روسیه در اوکراین رنج می‌بردند، واشنگتن از آنها حمایت چندانی نکرد، اما با ادامه روند شدید افزایشی نرخ‌های بهره، اوضاع را بدتر و نابسامانی اقتصادی در کشور و کل جهان را تشدید کرد. واضح است که بسیاری از کشورها خواهان یافتن جایگزینی برای نظم بین‌المللی تحت رهبری ایالات متحده هستند، حدود ۴۰ کشور مختلف (مانند آرژانتین، عربستان سعودی و قزاقستان) برای پیوستن به بریکس ابراز علاقه کرده‌اند.
بانک توسعه جدید برای رقابت با صندوق بین المللی پول و بانک جهانی از طریق در دسترس قرار دادن این بانک برای کشورهای در حال توسعه و تامین مالی پروژه‌های زیربنایی آنها طراحی شده است. این نهاد به کشورها کمک می‌کند تا از فشار نقدینگی کوتاه مدت جلوگیری و در برابر بحران‌ها محافظت کنند
اهمیت بانک توسعه جدید
بانک توسعه جدید مبتنی بر دیدگاه «برابری و انصاف» است. سرمایه اولیه ۵۰ میلیارد دلاری آن به طور مساوی توسط پنج بنیانگذار آن تامین و بدین ترتیب سهام برابری ایجاد می‌شود. یکی دیگر از دستاوردهای مهم این بانک، ایجاد یک ذخیره ارزی ۱۰۰ میلیارد دلاری و ترتیبات است که چین - دارنده بزرگترین ذخایر ارزی جهان - ۴۱ میلیارد دلار آن را تامین می‌کند.
بانک توسعه جدید برای رقابت با صندوق بین المللی پول و بانک جهانی از طریق در دسترس قرار دادن این بانک برای کشورهای در حال توسعه و تامین مالی پروژه‌های زیربنایی آنها طراحی شده است. این نهاد به کشورها کمک می‌کند تا از فشار نقدینگی کوتاه مدت جلوگیری و در برابر بحران‌ها محافظت کنند.
در مقایسه با بانک جهانی، بانک توسعه جدید قصد دارد وام‌هایی با محدودیت‌های کمتر و تاخیر کوتاه‌تری اعطا کند. با این حال ممکن است در انتخاب پروژه‌ها نیز بی‌دقتی کرده و این می‌تواند پایداری بانک را تهدید کند.
در بانک BRICS، اعطای وام بر اساس سیستم رای اکثریت ساده خواهد بود که به کشورهای عضو این حق را می‌دهد که در طول بحران نقدینگی تا سقف ۳۰ درصد وام بگیرند. بانک جدید یک دستاورد بزرگ برای نمایندگی اقتصادهای بازار در حال ظهور در صحنه بین المللی است.
صندوق بین‌المللی پول که تحت سلطه غرب است، مدت‌ها در این جبهه شکست خورد. پیش نویس اصلاحات برای افزایش قدرت رای کشورهای در حال توسعه حتی تا ۶ درصد پس از ناکامی در دریافت حمایت آمریکا به تصویب نرسید. با این حال، برخی از کشورهای عضو بانک توسعه جدید، به ویژه هند و برزیل، نگران هستند که چین نفوذ بیشتری بر این بانک اعمال تا نفوذ خود را در خارج از کشور به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان تقویت کند.
نظر شما