بازار؛ گروه آب و انرژی: روسیه که زمانی بزرگترین تامین کننده گاز اروپا بوده و بیش از ۴۰ درصد نیاز گازی قاره سبز را تامین می کرده در سال گذشته زیان سنگینی را متحمل شد. طبق اعلام گازپروم، حجم صادرات این شرکت در سال ۲۰۲۲، به میزان ۴۶ درصد کاهش پیدا کرد. در این میان برخی از تحلیلگران این احتمال را می دهند که درآمد صادرات گاز شرکت گازپروم روسیه با از دست دادن بازار اروپا، ممکن است امسال نصف شود که به معنای کاهش شدید درآمدهای مالیاتی دولت خواهد بود.
از طرفی به نظر می رسد که خبری از قیمت های نجومی سال گذشته هم نباشد. با توجه به پر شدن ۹۰ درصد ذخایر گازی اروپا آن هم ۳ ماه زودتر از موعد مقرر ممکن است شاهد ثبات نسبی قیمت ها در بازار گاز اروپا باشیم یا حداقل خبری از افزایش قیمت در روزهای اوج تقاضا نباشد.
حالا مسکو برای حفظ درآمدهای خود به دنبال بازارهای جدید صادراتی بوده و در تلاش است که بتواند سهم بیشتری از بازارهای شرقی بدست آورد. پیشتر رویترز در گزارشی به نقل از پوتین نوشته بود که «روسیه از غرب روی برگردانده و بازارهای جدیدی برای نفت و گاز خود پیدا خواهد کرد. اما این کار مدتی زمان می برد.» رئیس جمهور روسیه، اکتبر گذشته ایده تشکیل هاب گازی در ترکیه برای ارسال گاز از دریای بالتیک به منطقه دریای سیاه را مطرح کرد.
در چنین شرایطی بسیاری نگرانند که کاهش فروش گاز روسیه، بازارهای ایران را هم تحت تاثیر قرار داده و اینباره مسکو به رقیب ایران در بازار گاز تبدیل شود. البته آنگونه که از صحبت های مرتضی بهروزی فر نایب رییس انجمن اقتصاد انرژی بر می آید حداقل در کوتاه مدت روسیه نمی تواند بازارهای صادراتی ایران را خیلی تحت تاثیر قرار دهد.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه ایران با وجود اینکه دومین دارنده ذخایر گازی محسوب می شود اما سهم ناچیزی از بازار انرژی دنیا را به خود اختصاص داده است، افزود: صادرات گاز ایران به ترکیه و عراق محدود می شود.
به گفته او، عراق تا زمانی که به یک تولید کننده و صادرکننده گازی تبدیل شود، بعید است که که بخواهد گاز مورد نیاز خود را از طریق دیگری تامین کند. چراکه راه دیگری هم به جز ایران در شرایط فعلی برای تامین انرژی مورد نیاز خود ندارد.
از آنجایی که ترکیه امکان واردات گاز از روسیه را دارد، قدرت چانه زنی بیشتری نسبت به عراق برای دریافت گاز با قیمت مناسب تر را دارد. بر همین اساس به نظر می رسد که این کشور بیش از اینکه به دنبال قطع واردات از ایران باشد، به دنبال شرایط بهتر و گرفتن امتیازاتی باشد
بهروزی فر در مورد تاثیر تغییرات قیمتی بر روند صادرات گاز به ترکیه هم گفت: از آنجایی که ترکیه امکان واردات گاز از روسیه را دارد، یکی از گزینه های مسکو برای فروش و صادرات گاز خواهد بود و به نوعی می تواند به رقیب ایران در حوزه تبدیل شود. در چنین شرایطی ترک ها قدرت چانه زنی بیشتری برای دریافت گاز با قیمت مناسب تر را دارد.
او همچنین در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است ترکیه روسیه را جایگزین ایران بکند، گفت: ترک ها موظف به اجرای مفادقرارداد خود با ایران است. بر همین اساس به نظر می رسد که این کشور بیش از اینکه به دنبال قطع واردات از ایران باشد، به دنبال شرایط بهتر و گرفتن امتیازاتی باشد.
نایب رییس انجمن اقتصاد انرژی ادامه داد: از طرفی برای یک کشور واردکننده بهتر است که چندین منبع تامین داشته و بتواند از مبادی متعددی انرژی مورد نیاز خود را وارد کند. به همین دلیل بعید است که بخواهد ایران را سبد تامین انرژی خود حذف کند. اما احتمالا به بهانه های مختلف به دنبال واردات گاز در حداقل مقدار ممکن قید شده در قرارداد باشد.
او همچنین در پاسخ به این سوال که آیا ایران می تواند از این موقعیت برای سواپ گازی استفاده کند، گفت: متاسفانه ایران برای صادرات بیشتر گاز زیر ساختی ندارد. فرض را بر این بگذاریم که گاز روسیه را گرفتیم قرار است آن را به کدام کشور صادر کنیم. هم اکنون ما به صورت محدود امکان صادرات به عراق و ترکیه داریم. در افغانستان و پاکستان هم تقاضای زیادی نداریم. از طرفی برای صادرات به دریاهای آزاد باید این گاز را تبدیل به ال ان جی کنیم که زیر ساخت آن را هم نداریم.
او همچنین در پاسخ به این سوال با توجه به ناترازی شدید گازی آیا ممکن است ایران به سراغ واردات گاز از روسیه برود، گفت: ایران دارنده دومین ذخایر گازی دنیاست. چرا باید چنین کشوری به دنبال واردات گاز از روسیه باشد.
بر اساس برآوردهای انجام شده پارس جنوبی به ۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد در غیر این صورت با افت ظرفیت برداشت این میادن گازی مواجه شده و وضعیت ناترازی ما در حوزه گاز روز به روز بدتر خواهد شد. با این اوصاف در چنین شرایطی به جای اینکه دنبال گزینه های واردات باشیم بهتر است که به فکر ارتباط با دنیا و احیای برجام باشیم
او با تاکید بر اینکه به دنبال بازسازی و توسعه میادین گازی خود باشیم، گفت: بر اساس برآوردهای انجام شده پارس جنوبی به ۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد در غیر این صورت با افت ظرفیت برداشت این میادن گازی مواجه شده و وضعیت ناترازی ما در حوزه گاز روز به روز بدتر خواهد شد. با این اوصاف در چنین شرایطی به جای اینکه دنبال گزینه های واردات باشیم بهتر است که به فکر ارتباط با دنیا و احیای برجام باشیم.
چه خبر از صادرات گاز ایران؟
گفتنی است بر اساس آخرین اظهارات مجید چگنی مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، صادرات گاز ایران به ترکیه و عراق در امسال حدود ۱۶ درصد افزایش یافته است. او همچنین از مذاکره با عراق و احتمال نهایی شدن آن در آینده نزدیک خبر داد و گفته بود که ترک ها هم علاقه مند به تمدید قرارداد واردات گاز از ایران هستند.
از طرفی آخرین بولتن آماری اوپک نشان می دهد که خالص صادرات گاز ایران در سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۱ به ترتیب حدود ۱۸.۷۹ و ۱۸.۴۳ میلیارد مترمکعب بوده و نسبت به سال ۲۰۲۰ بیش از ۶۰ درصد رشد داشته است.
نظر شما