بازار؛ گروه بین الملل: حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران صبح پنجشنبه تهران را به مقصد ریاض ترک کرد و بعدازظهر در نشست خبری مشترک با فیصل بن فرحان همتای سعودی خود در ریاض ضمن قدردانی از حسن استقبال و میزبانی همتای سعودی خود قدردانی کرد و گفت: خرسندم امروز گفت‌وگوهای نتیجه بخش و مهمی را در ریاض داشتیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: ایران و عربستان سعودی دو کشور مهم در منطقه غرب آسیا و جهان اسلام هستند. طرفین مصمم هستیم روابط خود را در همه زمینه‌ها گسترش دهیم. خوشبختانه امروز روابط دو کشور در مسیر درست خود قرار دارد و رو به پیشرفت است.
وزیر امور خارجه ایران همچنین اضافه کرد: ما مصمم هستیم همکاری‌های خود را در تمامی زمینه‌ها گسترش دهیم. در همین راستا بر اراده مشترک ایران و عربستان برای توسعه و تحکیم همه جانبه مناسبات تأکید شده است. ما، اتفاق نظر داریم که موافقتنامه‌های موجود بین دو کشور از جمله در حوزه‌های امنیت، تجارت و اقتصاد و سایر موضوعات مورد علاقه را اجرایی کنیم. همچنین، اتفاق نظر داریم سایر اسناد پایه و زمینه‌ای که به توسعه همکاری‌های بیشتر دو کشور کمک خواهد کرد را در دستورکار روابط دو کشور و سفارتخانه‌های دو طرف در تهران و ریاض قرار دهیم.
در همین راستا و بر اساس اهمیت سفر وزیر امور خارجه به عربستان، خبرنگار بازار گفتگویی با دکتر «جعفر قنادباشی» سفیر اسبق ایران در لیبی و کارشناس ارشد مسائل آفریقا و غرب آسیا انجام داده که در ادامه می خوانیم.
* وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، صبح روز پنجشنبه تهران را به مقصد ریاض ترک کرد. این سفر اولین سفر عالی‌ترین مقام وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران پس از توافق احیای روابط با عربستان به ریاض بود و پیش‌بینی ها نشان می دهد که این سفر واکنش‌های زیادی را به ویژه از سوی رسانه‌های محور غربی-صهیونیستی به همراه داشته باشد. از دید شما، هدف از این سفر چه بوده است؟
هدف از سفر آقای امیر عبداللهیان به عربستان زمینه سازی برای بازگشایی سفارت ایران در ریاض، زمینه سازی برای گسترش روابط سیاسی و اقتصادی و همچنین فراهم کردن مقدمات لازم برای توافقات جدید در حوزه های سیاسی، تجاری و امنیتی با عربستان بوده است. در واقع، به نوعی این سفر مقدمه ای برای سفر رئیس جمهور که از طرف پادشاه عربستان به ریاض دعوت شده و پاسخی به دعوت پیشین سفر وزیر خارجه عربستان به ایران است.
در این سفر مسلما موضوعات مرتبط با روابط دوجانبه، چگونگی گسترش مناسبات، موضوعات توافقنامه های آینده و مسائل منطقه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
* پس از توافق دو کشور در خصوص از سرگیری روابط در چند ماه گذشته، دو کشور تا چه اندازه در جهت توسعه روابط و سطح مناسبات دوجانبه اقتصادی گام برداشته و چه اقداماتی تا کنون انجام شده است؟
پس از توافق دو کشور که با میانجیگری چین صورت گرفت و روابط فی مابین مجددا کلید خورد و از سر گرفته شد، ما شاهد بازگشایی سفارت عربستان در ایران و رفت و آمدهای مقامات این کشور بودیم. همچنین، برنامه ریزی های مرتبط با چگونگی ادامه روابط دو کشور که سر فصلی جدیدی را در روابط دو جانبه کلید خواهند زد، را مشاهده کردیم.
حرکتهای تهران و ریاض طی این مدت کوششی برای تدوین چگونگی ادامه روابط دو کشور بوده که این بار با یک موضوعات جدید و با سرعت بیشتری دنبال خواهد شد
ایران و عربستان به عنوان دو کشور بزرگ منطقه ای با منابع غنی نفتی و گازی و تاثیرگذاری هایی که در سطح منطقه دارند، در حال نزدیکی بیشتر به سوی یکدیگر و گام برداشتن در جهت همکاری های گسترده تر سیاسی و اقتصادی هستند؛ به طوری که حرکتهای تهران و ریاض طی این مدت کوششی برای تدوین چگونگی ادامه روابط دو کشور بوده که این بار با یک موضوعات جدید و با سرعت بیشتری دنبال خواهد شد.
در حقیقت، به رغم تمامی دشمنی های فرامنطقه ای و تفرقه افکنی ها، دو کشور تصمیم گرفته اند که در این فاصله برنامه هایی را برای ارتقاء سطح مناسبات فی مابین اجرایی کنند. طبیعتا، این مدت زمان خوبی برای انجام مطالعات، پژوهشها و رایزنی های لازم به منظور اینکه روابط تهران و ریاض مجددا در کانال مثبتی قرار گیرد و آنچه موجب دوری دو کشور شده خنثی شود؛ بوده است.
* با توجه به نظم جدید موجود در منطقه خلیج فارس، بهبود روابط دوجانبه بین جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی، فرصتی تاریخی را برای تحکیم همکاری‌های منطقه‌ای بالاخص در حوزه تامین امنیت خلیج فارس با ساز و کار امنیت دسته‌جمعی ایجاد کرده است. ارزیابی شما در این باره چیست؟
مسلم است که با نزدیکی ایران و عربستان به عنوان دو کشور تاثیرگذار و دارای قدرت سیاسی و اقتصادی در منطقه نظم جدیدی شکل خواهد گرفت و آن شکافی که در کشورهای محور مقاوت و سایر کشورها وجود داشته، کاهش پیدا خواهد کرد. این موضوع زمینه ساز شرایط جدیدی است که به تدریج زمینه حضور بیگانگان را در منطقه فراهم خواهد کرد.
به عبارت دیگر، اگر دو کشور به سمت همکاری های امنیتی رفته و در حوزه تامین امنیت منطقه گام بردارند، طبیعتا نیازی به حضور نیروهای خارجی نخواهد بود و دقیقا مسئله ای است که در راهبردهای کلان جمهوری اسلامی دنبال می شود که منطقه ما تبدیل به منطقه ای خواهد شد که عاری از حضور از قدرتهای بیگانه بوده و دیگر دلیلی برای حضور آنها در منطقه باقی نخواهد ماند.
کشورهای منطقه با ایجاد همکاری ها و هماهنگی های سیاسی، نظامی و اقتصادی می توانند منطقه را به محیطی مقاوم در برابر سیاستهای سلطه گرایانه غرب تبدیل کرده، همه شکافها و فاصله هایی که طی دو قرن گذشته در اثر سو استفاده دیگران ایجاد شده، از بین رفته و زمینه ای برای توسعه قدرت و اقتدار کشورهای اسلامی در منطقه فراهم خواهد شد
از طرف دیگر، کشورهای منطقه با ایجاد همکاری ها و هماهنگی های سیاسی، نظامی و اقتصادی می توانند منطقه را به محیطی مقاوم در برابر سیاستهای سلطه گرایانه غرب تبدیل کرده، همه شکافها و فاصله هایی که طی دو قرن گذشته در اثر سو استفاده دیگران ایجاد شده، از بین رفته و زمینه ای برای توسعه قدرت و اقتدار کشورهای اسلامی در منطقه فراهم خواهد شد.
این موضوع دقیقا همان مسئله ای است که استعمار غرب نسبت به آن نگران است و از نزدیکی روابط ایران و عربستان احساس نگرانی می کند؛ چرا که با توسعه همکاری های این دو کشور، ما شاهد ایجاد مکانیزم امنیت دسته جمعی در منطقه خواهیم بود و قدرت دفاعی کشورهای منطقه افزایش خواهد یافت.
* عقب نشینی ایالات متحده از خاورمیانه باعث شده که کشورهای عربی به دنبال مشارکت های جدید باشند تا آسیب پذیری های خود را در این دنیای پرتلاطم کاهش دهند. با توجه به ژئوپلیتیک خاورمیانه در نظم جدید جهانی، فرمول «نفت در برابر امنیت» تا کی دوام دارد؟
امریکاییها بعد از سالها سلطه گری و غارت منابع غنی نفت و گاز در منطقه، در حال حاضر در حال گام برداشتن مسیر ضعف هستند و قدرت گذشته خود را به شدت از دست داده اند. افزون بر این، قدرت و جایگاه امریکاییها در عرصه های دیگر بین المللی در حال افول و از دست دادن موقعیت های گذشته خود هستند.
لذا، کشورهای منطقه که احساس می کنند قدرتی که قبلا بدان متکی بوده اند، دیگر دارای قدرت بالایی نیست و در حال عقب نشینی از منطقه است، به فکر تفاهم و توافق با کشورهای همسایه افتاده و در تلاش هستند تا در شرایطی که آسیب پذیری آنها به شدت افزایش یافته، از طریق برطرف کردن فاصله ها و شکافها با کشورهای محور مقاومت، امنیت خود را تامیم نمایند.
در حالی که امریکا نفوذ و قدرت خود را در منطقه به شدت از دست داده، این کشورهای منطقه هستند که در حال حاضر بدون اتکای قدرتهای بزرگ می توانند در جهت حفظ منابع ملی منطقه گام بردارند
این مسئله نشانگر شرایط جدیدی است که در منطقه ایجاد شده و طبیعتا بدان معنا است که امریکاییها نمی توانند منطقه را به عنوان یک بازار تسلیحاتی همچنان حفظ کرده و به عنوان برقراری امنیت همچنان نفت منطقه را تاراج نمایند. در حقیقت، تمام فرمولهایی که امریکا برای تحمیل بر منطقه در نظر داشت که با تاراج نفت و سلطه بر منابع درآمدی، حضور نظامی خود را حفظ نمایند، کارکرد خود را از دست داده و نمی تواند توجیحی برای این اقدامات این کشور باشد.
قاعدتا، در این شرایط این کشورهای منطقه هستند که بدون اتکای قدرتهای بزرگ می توانند در جهت حفظ منابع ملی منطقه گام بردارند.
نظر شما